Bertsoa olerkia ote da? Bertsolaritza eta olerkigintza bikiak al dira, bata zarpaila eta bestea jantzia, bata kalekoa eta bestea eskolakoa, bata jendaurrekoa eta bestea barnekoia?  Hori uste zen duela ez askora arte, baina ez, azkenean nahiko argi ikusi da biek dituztela oso funtzio eta oso baliabide desberdinak. Bertsoak bilatzen du berehalako komunikazioa, bat-bateko ulermen gabe, bertsoa bota orduko galdu da. Ostera, poesia gehiago dago lotua, Letek esango lukeen moduan, "inefableari", hitzez ondo azaldu ezin den sentimendu edo ideia bati. Baina horrek ez du esan nahi, noizean behin, elkar elikatu ezin dutenik. Hala uste du behintzat,  Josu Goikok Astelehen poetikoak podkastaren gaurko alean azaldu duenez. 

Manuel Lasarteren "Beranduko lanak"  Auspoa sailean, Antonio Zabalak zuzendutako liburuan aurkitu ditu irakurtzeko aleak. Manuel Lasarte ezagutzeko aukera izan zuen. Beste denbora bateko gizona zen, Leitzan jaioa, baina bizialdi gehiena Orion igarotakoa, Euskal Herriak eman duen bertsolari onenetakoa jotzen du. Estilo aratzekoa, erabiltzen zuen errima estuagatik zen ezaguna. "Nere buruari", "Gezurra", eta "Maite bati" izen buruko poemak irakurri dizkigu Josuk, ahots goran.

Badira poetak pentsamenduan eta irudian indarra  dutenak. Eta gero badira beste poeta batzuk, pentsamenduari eta irudiarekiko arreta galdu gabe, belarriari arreta berezia jartzen diotenak. Horiek gustatzen zaizkio Josu Goikori.

Mari Luz Esteban Euskal Herrian ditugun pentsalari garrantzitsuenetako bat da. Antropologoa, ikerlaria, unibertsiteko irakaslea, euskal feminismoaren ahots errespetatua… eta poeta. Beranduko poeta, dena esatera ,54 urterekin atera bait zuen Pamielarekin "Amaren heriotzak libreago egin ninduen" poesia liburua. Gero beste bat idatzi du, "Andre zaharraren manifestua" izenekoa eta biek utzi dute arrastoa Astelehen poetikoak podkastean azpimarratu digunez. " Estebanek hitzak eta hitzen arteko harremana, bere poesiei erritmo, musikalitate eder bat emanez".

"Eskapan", "Lantuaren etxea", "Baina" eta "Esku-ahurra" ahost goran irakurri dizkigun poemen izenak.

Euskaltzaindiaren hiztegiaren arabera Tundra, "Eskualde artiko eta antartikoetako ordoki zingiratsu eta zuhaitzik gabea, goroldioz eta likenez estalia izaten dena" da.

Izenburu horixe du, "Tundra", Igor Estankonak 2002an Susa argitaletxerekin argitaratutakoak, baina basamortutik gutxi du Josu Goikoren iritzirako. Areago hogeita bost urte zituela idatzi zuelako. Arrasto gozoa utzi zion liburua izan zela gogora erazi digu Astelehen poetikoak Podcastaren gaurko atalean, maitasuna, introspekzioa, behaketa, memoria… hainbat gai eta tonu daude bilduta liburuan, modu ederrez idatzita" esan du. Poeta behatzailea da Estankona, eta naturan izan ohi du poetaren talaia onena. 

"Kanpoan", "Izarrak" eta "Lehen harresiak", Igor Estankonak maitasunari kantatzen dion liburutik Josu Goikok aukeratu dizkigun poemak.

Galerari buruz aritu zaigu Josu Goiko Astelehen poetikoak podcastean.  Maite ditugun haiek hiltzean, gertatzen zaigun galera sentimenduaz, hutsune handiaz eta hustasun horretatik, zaurituta, baina bizirik atera beharraz.

Idazle asko dira poema liburuak idatzi dituztenak. Kasu asko daude. Badira poesiara noizean behin itzultzen diren idazleak ere. Baina oso gutxi dira poesia soilik edo batez ere jorratzen duten idazleak. Eta horiei deituko diegu poetak. Horien artean nabarmentzen da Bergarako Idazle Eskolako zuzendari den Tere Irastortza. Duela berrogeita bi urte idatzi zuen lehen liburua Irastortzak eta geroztik beste bederatzi poema liburu idatzi ditu, ia denak Pamiela argitaletxearekin kaleratutakoak. Azkena 2015ekoa "Mundua betetzen zenuten" . Hurkoaren, maitearen, senidearen heriotzak uzten duen hustasun sentimenduarekin. "Zulo beltza den sabeleko korapilo horrekin goizero esnatu beharra". Doluaz eta hura atzean utzi beharraz. Hildakoei eskari bat egiten die Irastorzak Josu Goikok  aukeratutako bigarren olerkian eta "Amaierarako beste poema bat, adibidez" Agur esateak eskatzen duen esfortzua bilduz.

Olerkien baltsamoaz mintzo da Josu Goiko podcastean.

Badira idazleak arnasten duten bezala idazten dutenak. Eta idazketa jario horretan hartzen dute tarteka astia jolaserako edo probarako. Adibidez, Raymond Queneau idazle frantsesa, istorio txiki ezdeus bat behin eta berriro modu desberdinetan estilo ariketa zoragarriak egiteko gai izan zena, edo Julio Cortazar argentinarra, ipuin eta nobela ederrez gain, eskailerak igotzeko esku-liburu bat maisuki idatzi zuena. Euskal herrian ezagunak dira, adibidez, Bernardo Atxaga eta Harkaitz Cano, bi idazle bikain literaturarekin jolas egiten dakitenak. Baina bada gehiago: Karlos Linazasororen poema liburua aukeratu du Josu Goikok Astelehen poetikoak podcastaren atalerako: "Gaur orain da betiko" izenekoa, Erein argitaletxearekin 2010ean argitaratutakoa.

Karlos Linazasoro gure literaturako idazle oparoenetakoa da: idatzi du gazte eta helduentzat, idatzi du nobela, ipuina, aforismoa eta idatzi du poesia. Asko eta ona. Aukeratutako liburuak badu berezitasun bat, poema guztiak direla maitasunezkoak. Maitasuna, maitasun erromantikoa nahi bada, ardatz, abiapuntu eta helmuga. Eta horrez gain, olerki guztiak, maiteari, bihotzari, kuttunari, ttipiari zuzendutakoak dira. Olerki guztietan dago bigarren pertsona bat, pertsona maitatua, presente.

Entzun Josu Goikoren ahotsean poema aukeratu horiek, EITB podkasten.

Robustiana Mujika, Tene Mujika ( Deba 1888) gogora ekarri du Josu Goikok Astelehen Poetikoak podcastaren atal honetan. Emakume seinalatua, onerako eta txarrerako.

Dendaria lanbidez, ekintzaile politikoa ere bai, Gipuzkoako Emakume Abertzale Batzako burua, emakume abertzale eta elizkoi sutsua izan zen, Sabino Aranaren itzalak goitik behera estalitakoa eta gerra ostean horrexegatik jazarria. Haren idazkiak, gaurko begietatik, oso atzerakoiak iruditu ahal zaizkigu; haren idazkera, orduko joera garbizale nekagarri samarraren ildokoa, zaharkitua, baina Josu Goikoren usterako, gaur egungo euskaldunok ahalegin bat egin behar genuke orduko ekintzaile eta idazleen testuingurua eta aurrekariak ulertzen ahalegintzeko.

1923. urtera egingo dugu atzera, urte hartan argitaratu zuelako Tene  Mujikak "Idazkiak eta olerkiak"  izeneko liburua. Handik aukeratu ditu   "Arrantzaliaren otoya",  "Nere leyua", "Ikazkin liluratua" eta "Gogo-negarra".

Sarritan poesia hitz arranditsuekin, potoloekin, lotzen dugu, ulertzea kosta egiten zaigun esanahi misteriotsuarekin. Poesiak batzuetan ahalegina eskatzen digu iristeko, eta  horrek, beldurtu ere egin dezake irakurlea eta poesiari atea itxi. Poesia guztia ez da ordea horrelakoa, bada poesia hurbilekoa eta ez da bestea baino okerragoa eta akuilu ona izan daiteke. Ione Gorostarzu poeta berastegiarraren "Des egiten"(2012)  izeneko liburuak, poema laburrak, esanahi garbikoak dakartza: emakume izatea, familia, maitasuna, sexua… dira haren gaiak. Poesiarako sarbide polita izan daiteke edonorentzat eta handik gaurko podcastaren uzta. 

Aurreneko bi poemek izen bururik ez dute. Lehenengoak emakume jaio izana du abiapuntu  eta bigarrena, azpimarratzen diren liburuetaz. Ihesa eta Familiaren lotura azken bi poemen ardatza. Entzun Poemak Josu Goikok aukeratu eta irakurrita.

Uda Imajinatuz osatu du Josu Goikok Astelehen poetikoak podcastaren atal hau . Uda, uda eder bat, Bizkaiko Ea herria eta  Eako poesia egunak, joandako egunak, non poesiari egiten zitzaion gorazarre. Eta egun haietako batean, poeta azpeitiar bat, poema handiak letra minuskulaz idazten dituen poeta bat, ahots hauskorrez jendaurrea bere sarean harrapatuz oroitzen du. Jose Luis Otamendi poeta Azpeitiarra da oroitzapen hori eragiten diona . 

"Erlojuaren Mekanika" (Susa 2007) liburutik hautatu ditu atal honetarako poemak. "Egunkari orri batekin", "Aberria zelan ahaztu" eta "Mundua" izeneko poemak.

Leire Bilbao poeta ondarrutarra, pixkanaka haziz joan den poeta da Josu Goikoren iritzirako: Ezkatak, Scanner eta Etxeko urak lanekin. Azkena berriz,  amatasunaren azterketa eta bizipen poetikoa da. Sarreran dio" Ama, arraina bezain ama, zuhaitza bezain ama txoria neu ere". Denok gara erabat ezagutuko ez dugun ama baten seme-alabak. Nola nahi podcasterako haurrei zuzendutako poemak aukeratu ditu "Piztipoemak" eta "Xomorropoemak, Pamielarekin kaleratuak. Izenburuek iradokitzen duten moduan animaliak, itsasokoak eta lurrekoak, handiak eta txikiak dira olerkietako protagonista. "Anatomia Poetikoa", "Karramarro kakanarroa" , "Argindar kable baten gainean bi txori"  eta "Kilker hotsa dauka maiteminak" dira EITB podkasten ahots goran irakurtzeko aukeratu dituen poemak.

Gasteizen bizi den poeta oñatiarrari, Gerardo Markuletari eskaini dio Josu Goikok Astelehen poetikoak podcasta. Agian izen ezaguna publiko zabalarentzat, baina izen estimatua letren munduan eta haren hainbat poema kantu bihurtu dituzte Jabier Muguruzak, Mikel Urdaungarinek eta beste hainbatek. "Itzultzaile fina eta poeta ezin finagoa" jotzen du Josuk Markuleta, eta begi zorrotzeko literatura kritikaria, egun horretan ez dabilen arren.

Blas de Oteroren poemak edo eta Jean Echenozen eleberriak eta Julio Cortazarren  ipuinak itzuli ditu, eta bere sormenetik ekarriak ditu sei poema liburu.

"Batak ez du bestea kentzen izeneko liburukoak  aukertau ditu Astelehen poetikoak  podcastean  irakurtzeko, "zein baino zein ederragoa" dio Goikok, "itsutu egin naute".

"Iferneguan", "Behin bederen", "Heldu artean" hiruen izen buruak.