[English version below]

Tarraingíonn Réaltán ar a taithí féin mar mhúinteoir, mar mháthair, mar iníon agus mar ghar-iníon sna scéalta seo a thiteann amach thar réimse suíomhanna stairiúla agus comhaimseartha, le bailiúchán scéalta a chur i láthair atá mealltach agus a thugann ábhar machnaimh don léitheoir. Ó Bhéal Feirste an chéid seo caite go Baile Átha Cliath na linne seo, treoraíonn Réaltán go cumasach muid tríd chalaois, lúbaireacht agus uisce faoi thalamh. Caitheann Réaltán súil ghéar ar shaol na gcarachtair inchreidte a chuireann sí romhainn, ceistíonn sí ról na n-aicmí sa tsochaí, nochtann sí an fhimíneacht a bhíonn a cheilt i gan fhios agus tarraingíonn sí aird ar an mhí-chothromaíocht i saol na gcarachtair shuimiúla a chuireann sí os ár gcomhair. Éiríonn léi seo a bhaint amach go réidh caolchúiseach sa chnuasach nua gearrscéalta seo.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Ciara Ní É agus Sinéad Ní Uallacháin

[Leagan Gaeilge thuas]

These stories grab our attention from the first few words, as the author steers us skillfully through deceit, trickery and duplicity. Classes clash and come under the microscope, hypocrisy is revealed and inequalities laid bare. Credible characters are presented in engrossing stories that leave us wanting more in this new short story collection by Ní Leannáin.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Ciara Ní É and Sinéad Ní Uallacháin

[English version below]

Bhris ar m’fhoighne. Ní fhéadfainn é a sheasamh níos faide. Bhí an fhuil ag borradh i mo chuislí. rug mé ar shrian an chapaill amach as a dhá lámh. Sheas mé suas gcarr cosúil leis na fir eile. Ansin thugas laisc don chapall. Réab sí chun cinn. Ba bheag nár caitheadh siar amach as an gcarr mé leis iarracht. ‘Nois bhí sí sna cosa in airde agus muid ag breith suas ar na carranna eile. Bhí deannach ag éirí ó rothaí an chairr. Bhreathnaigh mé síos ar mo Dheaide ach ní hé a bhí ann anois ach Judah Ben-Hur é féin. Bhí meangadh ar a bhéal. “Shíl mé nach mbainfeá an srian amach as lámha t’athar go brách,” adeir sé.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Emily Barnes agus Eilís Everard

[Leagan Gaeilge thuas]

A collection of short stories by Mike P. Ó Conaola, in Irish.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Emily Barnes and Eilís Everard

[English version below]

Thit an long i dtreo an phláinéid dheirg, í ag luasghéarú i gcónaí. Bhí na cúrsóirí á leanúint agus, mar a shíl A-Hiom, bhí siad ag teacht suas leo, beagán ar bheagán. Líon Na Hasta an radharc ar fad a bhí rompu agus chonaic Sál na sraitheanna de scamaill agus stoirmeacha ina nguairneáin, iad oráiste agus bán, ag casadh leo in atmaisféar meirgeach an phláinéid.

Ar a dTeitheadh i Spás-Long Lastais

Beirt ar a dteitheadh ó Roghail, gealach bheag amach ón bpláinéad dearg Na Hasta, is ea Sál agus Ríosa. Éalaíonn siad i spáslong lastais — agus an crogall daonna, an Sáirsint Raithdead, ar a dtóir. Ach amach rompu tá namhaid níos mó agus níos measa — agus gan fhios di féin, tá rún á cheilt ag Ríosa a tharraingeoidh fórsaí uile an Oilc sa mhullach orthu.

Buaiteoir Ghradam an Saltire Society

Úrscéal ficsean eolaíochta a scríobhadh i nGaeilge na hAlban is ea Air Cuan Dubh Drilseach. In 2013 a foilsíodh é agus is é an chéad úrscéal ficsean eolaíochta lánfhada a scríobhadh do dhaoine fásta i nGaeilge é.

Ghnóthaigh an leabhar seo gradam an ‘First Book of the Year’ do Tim Armstrong ón Saltire Society in 2013. Is é Eoin P. Ó Murchú a d’aistrigh.

Scríbhneoir agus ceoltóir as Seattle Mheiriceá é Tim Armstrong, agus is léachtóir i Sabhal Mòr Ostaig é. Tá sé ag obair faoi láthair ar an dara húrscéal leis, An Luingeas Dorcha air Fàire.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Bríd-Treasa Ní Ghaoithín agus Aonghus Ó Lochlainn

[Leagan Gaeilge thuas]

Escape on a Cargo Space-Ship

Sál and Ríosa are on the run from Roghail, a small moon off Neasg, They escape on a cargo ship — with the human-crocadile Sergeant Rathaid hot on their heels. But out there waiting for them is a greater menace — and, unknown to her, Ríona hides a secret that will bring the forces of destruction upon them.

Winner of the Saltire Society Award

Tinte na Farraige Duibhe (Air Cuan Dubh Drilseach) is a science fiction novel written in Scottish Gaelic by Tim Armstrong and published by CLÀR in 2013. It is the first hard science-fiction novel in Gaelic written for adults.

This book won the Saltire Society First Book of the Year Award in 2013. Translated by Eoin P. Ó Murchú.

Tim Armstrong is a writer and musician from Seattle in the United States. He lives in Scotland and works as a lecturer in Sabhal Mòr Ostaig. He is currently working on his second novel, An Luingeas Dorcha air Faire.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Bríd-Treasa Ní Ghaoithín and Aonghus Ó Lochlainn

[English version below]

Clasaic i litríocht an domhain chéana is ea Beatha Phí, lán de mhíorúiltí is iontais. Bronnadh duais Man Booker air sa bhliain 2002 chomh maith le gradaim eile, rinneadh scannán de a bhain ceithre

Oscar agus tá sé aistrithe i mbreis is daichead teanga. Seo anois é i nGaeilge.

Tagann Pí Patel slán nuair a théann an long go tóin poill agus a mhuintir ag aistriú ón India go Ceanada. Níl fágtha i ndiaidh na tubaiste ach é féin agus tíogar mór ocrach, iad ar fán i mbád

tarrthála ar an bhfarraige mhór fhiáin. Saol idir codladh agus dúiseacht atá acu, an bás agus an bheatha fite fuaite ina gcuid smaointe. Réitíonn na téamaí seo go binn le saol síorimníoch ár linne

agus é i mbaol a dhíothaithe. Ní mór do Phí dul i muinín na n-achmhainní atá faoina láimh chun teacht slán, agus dul amach ar chreideamh a chroí. Ní mór don léitheoir dul i ngleic leis na fadhbanna a chuireann an leabhar romhainn, agus fírinne an scéil a aimsiú.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Muireann Ní Raghallaigh agus Muiris Ó Raghallaigh

[Leagan Gaeilge thuas]

After the sinking of a cargo ship, a solitary lifeboat remains bobbing on the wild blue Pacific. The only survivors from the wreck are a sixteen-year-old boy named Pi, a hyena, a wounded zebra, an

orangutan – and a 450-pound Royal Bengal tiger. The scene is set for one of the most extraordinary and beloved works of fiction in recent years.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Muireann Ní Raghallaigh and Muiris Ó Raghallaigh

[English version below]

Tá sráidbhaile Asterix go mór trína a chéile. Tá Ogamaix, draoi, i ndiaidh a chorrán óir a bhriseadh agus ní thig leis éilicsir an nirt a dhéanamh gan é! Imíonn Asterix agus Obelix ar mhisean contúirteach go Lúitéis, le corrán nua a cheannach ó Amerigix, a bhfuil gaol i bhfad amach aige le hObelix agus atá ar an fhear déanta corrán is fearr dá bhfuil sa Ghaill. Ach tá Amerigix imithe gan tásc gan tuairisc agus caithfidh ár mbeirt laoch dul á lorg i measc choirpigh agus bhithiúnaigh na cathrach. An dtiocfaidh siad ar Amerigix nó an mbeidh corrán óir nua chun an bhaile leo i gcomhair Ogamaix?

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Ola Majekodunmi agus Oisín Mistéil

[Leagan Gaeilge thuas]

It's a disaster - the druid Getafix has broken his golden sickle. Asterix and Obelix go to Lutetia (now Paris) to buy him a new one. Soon they are tangling with the criminal underworld of the big city - can they outwit Navishtrix, Clovogarlix and the sickle-trafficking gang? Will Getafix ever be able to brew magic potion again?

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Ola Majekodunmi and Oisín Mistéil

[English version below]

Is é a dheireadh tús an scéil seo. Tá Sonaí Ó Giolla básaithe ach go bhfuil leithscéal ar a spiorad scaradh lena chorp. Téann sé siar ar bhóithrí na smaointe. A óige i mbaile an Leacain agus ar a chuid laethanta scoile, mar ar chuir sé aithne de chéaduair ar shaothar Karl Marx, a chuaigh go smior ann – ba shóisialaí é feasta. Na laethanta a chaith sé i Londain in éineacht le dream ón mbaile – dream a bhí chomh radacach leis-sean dá mb'fhíor dóibh féin é agus, go deimhin, dá mb'fhíor dósan é chomh maith. An bhean a phós é agus an iníon a bhí acu. Ach airíonn sé a chuid idéalachais á ídiú de réir a chéile ag a laigeachtaí féin, ag athrú aeráide is saoil. Agus is nuair a fhilleann siad ar an seanphaiste tar éis na blianta a bheith caite i Londain acu a fhíortar an sean-nath nach mar a shíltear a bhítear. Nó nach mar a síleadh a bheas amach anseo...

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Aedín Ní Thiarnaigh agus Caomhán Ó hÓgáin

[Leagan Gaeilge thuas]

This story starts at the end and moves backwards. Sonaí Ó Giolla has just died, but his spirit is reluctant to leave his body. He travels back through his memories of his life, the people he lived with while he was living in London as an emigrant from Ireland and became a socialist. He remembers the woman who married him and the daughter they had together. Now, at the end of his days he feels that his idealism has faded and understands that everything is not as it seems, and indeed, the way things were doesn't mean that they will stay the same into the future.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Aedín Ní Thiarnaigh and Caomhán Ó hÓgáin

[English version below]

Buaiteoir Ghradam de Bhaldraithe 2020

Eagrán álainn Gaeilge den tseanchlasaic le John Steinbeck Of Mice and Men a céadfhoilsíodh in 1937, ceann de mhórshaothair na haoise seo caite.

Beirt spailpíní iad George agus Lennie, i gCalafóirne i dtríochaidí an chéid seo caite. Fathach urrúnta ‘ar chiall na bpáistí’ é Lennie agus bíonn George ag tabhairt aire dó. Agus cé nach bhfuil acu de mhaoin an tsaoil ach an t-éadach ar a ndroim, tá aisling acu – feirm bheag a cheannach dóibh féin agus a bheith ‘beo ar mhéith na tíre’.

An Garbhadas, an Mhíofaireacht agus an Suarachas:

Tá 'Ar Luch agus ar Dhuine' ar cheann de na scéalta is cumhachtaí dár scríobh John Steinbeck. Tá an garbhadas ann, agus an mhíofaireacht agus an suarachas, ach is é an cineáltas agus an grá atá in uachtar. Scéal gairid é ach, más ea féin, beidh cuimhne fhada air ag an té a léifidh.

An saothar seo le Colmcille Ó Monacháin, tá sé ar cheann de na heiseamláirí aistriúcháin is breátha dá ndearnadh le tamall de bhlianta.

"Tá cuma iontach ar an leabhar .... Ghin Ó Monacháin saothar as an nua, atá idir Ghaelach agus Ultach, sa leagan breá seo de Ar Luch agus ar Dhuine." — Pádraig Fhia Ó Mathúna, COMHAR.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Lisa Nic an Bhreithimh agus Maitiú Ó Coimín

[Leagan Gaeilge thuas]

Winner of 'Best Translation' Award 2020

Driſters in search of work, George and his childlike friend Lennie, have nothing in the world except the clothes on their back — and a dream that one day they will have some land of their own. Eventually they find work on a ranch in California’s Salinas Valley, but their hopes are dashed as Lennie — struggling against extreme cruelty, misunderstanding and feelings of jealousy — becomes a victim of his own strength.

"Tá cuma iontach ar an leabhar .... Ghin Ó Monacháin saothar as an nua, atá idir Ghaelach agus Ultach, sa leagan breá seo de Ar Luch agus ar Dhuine." — Pádraig Fhia Ó Mathúna, COMHAR.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Lisa Nic an Bhreithimh and Maitiú Ó Coimín

[English version below]

Tagann ábhar an leabhair seo ón tsraith raidió ‘Meascra’ a rinne Marcus Mac Conghail do Raidió na Gaeltachta. Iarracht a bhí sa tsraith ardán a thabhairt don scríbhneoireacht nua agus ábhar siamsaíochta (agus machnamh, b’fhéidir) a chur ar fáil. Meascra ceart atá sa leabhar – aistí agóide, gearrscéalta, dánta, cuimhní cinn agus eile agus is iontach an réimse ábhar, stíleanna agus guthanna atá ann le 40 scríbhneoir éagsúil lena n-áirítear Caitríona Ní Chléirchín, Eoghan Mac Giolla Bhríde, Biddy Jenkinson, Antain Mac Lochlainn, Réaltán Ní Leannáin, Aindrias Ó Cathasaigh, Caitlín Nic Íomhair agus Cathal Póirtéir, gan ach dornán acu a lua.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Gráinne Ní Aodha agus Eoin McEvoy

[Leagan Gaeilge thuas]

A collection of essays, poems, short stories, reminiscences and more from the RTÉ Raidió na Gaeltachta series, Meascra, produced by Marcus Mac Conghail.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Gráinne Ní Aodha and Eoin McEvoy

[English version below]

Is cnuasach gearrscéalta é seo ón údar Conallach Eoghan Mac Giolla Bhríde. Seo an méid a bhí le rá ag moltóir de chuid an Oireachtais faoi:

"Ceardaí oilte an scríbhneoir a thuigeann conas scéal a nochtadh. Comhlíonann an cnuasach seo aidhm na litríochta, cuireann sé breis lenár léamh ar an domhan timpeall orainn agus cuireann sé lenár dtuiscint ar ár gcomhdhaoine.

"Tá an scríbhneoir cruthanta seo, duine nach mór dó a scríobh agus nach mór dúinne léitheoirí a shaothar a léamh. Ghealaigh an saothar mo chroí. Mairimid beo."

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Sinéad Ní Uallacháin agus Aoghus Ó Lochlainn

[Leagan Gaeilge thuas]

A collection of short stories by Eoghan Mac Giolla Bhríde, who is originally from the Donegal Gaeltacht but now lives in Dublin. This is his third collection of short stories. Idir Feoil agus Leathar was published in 2002 by Coiscéim, followed by Díbeartaigh in 2005.

“Rarely does a writer succeed in producing a work that impacts on the reader in an unforgettable way, such as happens in some of the stories in this collection. There are some wonderful moments of insight, and from start to finish, be they wounded or flawed, the characters embody the flesh and blood of humanity.” Dr Róisín Ní Ghairbhí.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Sinéad Ní Uallacháin and Aonghus Ó Lochlainn

[English version below]

Tá Tintin agus a ghadhar dílis, Báinín, sa tóir ar bhuíon idirnáisiúnta brionnóirí airgid. Ina measc, tá an Dr Müller, a bheidh ina dheargnamhaid ag an iriseoir óg. Tagann Tintin slán ó iarracht é a dhúnmharú ach tá tuilleadh dainséir roimhe nuair a thugann leideanna chomh fada le Poll Dubh in Albain é. Is ann a chloiseann sé faoin mBrúid ar a bhfuil cónaí i gCaisleán na Binne Móire ar an Oileán Dubh. Tugtar rabhadh dó gan dul in aice an oileáin ach níor theip ar fhear - ná ar ghadhar - an mhisnigh riamh!

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Emma Ní Chearúil agus Conchúr Ó Faoláin

[Leagan Gaeilge thuas]

In this classic graphic novel, Tintin Investigates a mysterious plane crash and discovers that he's on to something big! The case leads Tintin to Scotland, where he learns of a monster that stalks a lonely island.

Hergé, one of the most famous Belgians in the world, was a writer and cartoonist. The internationally successful Adventures of Tintin are his most well-known and beloved works. They have been translated into 38 different languages and have inspired such legends as Andy Warhol and Roy Lichtenstein. He wrote and illustrated The Adventures of Tintin until his death in 1983.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Emma Ní Chearúil and Conchúr Ó Faoláin