[English version below]

An leagan Gaeilge den úrscéal dírbheathaisnéiseach cáiliúil, Un Sac de Billes. Aistrithe ag R. Seathrún Mac Éin.

Giúdaigh de chuid na Fraince a bhí i muintir Joffo agus cuirtear síos sa leabhar seo ar theitheadh Joseph, a bhí 10 mbliana d’aois ag an am, agus a dhearthár Maurice (12) ón chuid sin den Fhrainc a bhí faoi smacht na Naitsithe le linn an Dara Cogadh Domhanda.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Eilís Everard agus Stiofán Ó Briain

This month's book is an Irish translation of the famous autobiographical novel, Un Sac de Billes, by Joseph Joffo.

Joffo reflects the experiences of the Jewish community in France during World War II in this chronicle of his and his brother Maurice’s childhood escape from France during the Nazi occupation.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Eilís Everard and Stiofán Ó Briain

[English version below]

Is é an t-úrscéal grafach den leabhar An Béal Bocht le Myles na gCopaleen an saothar a bheidh á phlé againn an mhí seo. Ón lá a foilsíodh é ar dtús sa bhliain 1941, tá cáil ar An Béal Bocht mar chlasaic i saol liteartha na hÉireann. Tá clú idirnáisiúnta bainte amach ag an údar as a shaothar i mBéarla agus tá blas comhaimseartha fós ar an aoir aoibhinn ghreannmhar seo agus beocht úrnua anois ann sa leagan ealaíonta gleoite grafach seo ó Chló Mhaigh Eo.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Lisa Nic An Bhreithimh agus Aonghus Ó Lochlainn

This month's book is the graphic novel of Myles na gCopaleen's renowned work An Béal Bocht. First published in 1941, An Béal Bocht is the only of Flann O'Brien's handful of novels written in Irish using the pen name Myles na gCopaleen. The novel was translated into English and published in 1973 and has since been translated into many other languages.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Lisa Nic An Bhreithimh and Aonghus Ó Lochlainn

[English version below]

Nuair a bhuaileann Tintin agus a mhaidrín Báinín leis an Éigipteolaí aisteach Seán Ó Tuama, téann siad sa tóir ar an áit rúnda ina bhfuil an Faró Kí-Oskh ina luí. Ach tá níos mó ná seargáin agus gaineamh rompu sa ghaineamhlach. Tagann siad ar smuigléirí drugaí agus leanann cúpla leid a fhágann i ngleic le bithiúnach idirnáisiúnta iad.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Muireann Ní Chíobháin agus Deirdre Ní Fhloinn

[Leagan Gaeilge thuas]

A chance encounter with an eccentric Egyptologist, Seán Ó Tuama, takes Tintin and his faithful dog, Báinín, on an adventure in search of the lost tomb of Pharaoh Kí-Oskh. But the king’s resting place contains a secret much darker than mummies and desert sand. By following a strange clue, Tintin and Báinín fall headlong into the clutches of a gang of drug smugglers, as they unwittingly find themselves in vicious conflict with an international criminal.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Muireann Ní Chíobháin and Deirdre Ní Fhloinn

[English version below]

Ainneoin gur mar scríbhneoir Béarla is mó a bhí cáil ar an Árannach Liam Ó Flaithearta (1896–1984) – na déaga d’úrscéalta agus beagnach dhá chéad gearrscéal – bhí tionchar nach beag ag an aon leabhar Gaeilge a d’fhoilsigh sé lena bheo, an cnuasach gearrscéalta Dúil (1953), ar léitheoirí Gaeilge. Agus ní hamháin de bharr gur chaith sé blianta fada ar chúrsaí scoile agus ollscoile.

Go deimhin is minic a tharraingítear anuas an cheist an fearr a shaothar Gaeilge, más tanaí féin é, ná a shaothar Béarla. Agus cén bhaint go díreach a bhí acu le chéile. Ceist eile ar fad í cén fáth gur i mBéarla a d’fhoilsigh sé formhór mór a shaothair in aon chor.

Ainneoin sin is uile, is mithid féachaint an athuair ar a shaothar trí shúile an Ghaeilgeora ,agus sa leabhar seo tá Gaeilge curtha go paiteanta ag Micheál Ó Conghaile ar a rogha féin de scoth na ngearrscéalta, trí cinn agus tríocha, mar a gcíortar téamaí mar chruas agus ainnise shaol na n-oileánach Éireannach, ról na mban sa tsochaí sin, dearcadh suaithinseach Uí Fhlaithearta ar an gcléir agus ar an eaglais Chaitliceach, an spéis thar na bearta sa dúlra agus sa nádúr. Athshealbhú cruthaitheach don aonú haois is fiche.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Deirdre Nic Chárthaigh agus Liam MacAmhlaigh

[Leagan Gaeilge thuas]

Liam Ó Flaithearta is best known as a writer in English. The Aran Islands native (1896–1984) published over a dozen novels and nearly two hundred short stories in English during his lifetime but just one collection of short stories in Irish, Dúil (1953).

This book went on to have a lasting impact on readers of Irish-language literature and not just because it spent many years on school and university curricula. A common topic of debate regarding Ó Flaithearta's work is whether his work in Irish was even better than his writing in English. And what relationship exists, if any, between his writing in Irish and in English? Another issue is why he published most of his work in English in the first place.

All that aside, it is worth taking another look at Ó Flaithearta's work through the eyes of the Irish speaker and in this book Micheál Ó Conghaile has translated his selection of Ó Flaithearta's short stories. The collection includes thirty-three short stories, in which themes like the hardship of life for people living in the Irish islands, the role of women in society, his distinctive view of the clergy and the Catholic church, and his fascination with nature.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Deirdre Nic Chárthaigh and Liam MacAmhlaigh

[English version below]

Tarraingíonn Réaltán ar a taithí féin mar mhúinteoir, mar mháthair, mar iníon agus mar ghar-iníon sna scéalta seo a thiteann amach thar réimse suíomhanna stairiúla agus comhaimseartha, le bailiúchán scéalta a chur i láthair atá mealltach agus a thugann ábhar machnaimh don léitheoir. Ó Bhéal Feirste an chéid seo caite go Baile Átha Cliath na linne seo, treoraíonn Réaltán go cumasach muid tríd chalaois, lúbaireacht agus uisce faoi thalamh. Caitheann Réaltán súil ghéar ar shaol na gcarachtair inchreidte a chuireann sí romhainn, ceistíonn sí ról na n-aicmí sa tsochaí, nochtann sí an fhimíneacht a bhíonn a cheilt i gan fhios agus tarraingíonn sí aird ar an mhí-chothromaíocht i saol na gcarachtair shuimiúla a chuireann sí os ár gcomhair. Éiríonn léi seo a bhaint amach go réidh caolchúiseach sa chnuasach nua gearrscéalta seo.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Ciara Ní É agus Sinéad Ní Uallacháin

[Leagan Gaeilge thuas]

These stories grab our attention from the first few words, as the author steers us skillfully through deceit, trickery and duplicity. Classes clash and come under the microscope, hypocrisy is revealed and inequalities laid bare. Credible characters are presented in engrossing stories that leave us wanting more in this new short story collection by Ní Leannáin.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Ciara Ní É and Sinéad Ní Uallacháin

[English version below]

Bhris ar m’fhoighne. Ní fhéadfainn é a sheasamh níos faide. Bhí an fhuil ag borradh i mo chuislí. rug mé ar shrian an chapaill amach as a dhá lámh. Sheas mé suas gcarr cosúil leis na fir eile. Ansin thugas laisc don chapall. Réab sí chun cinn. Ba bheag nár caitheadh siar amach as an gcarr mé leis iarracht. ‘Nois bhí sí sna cosa in airde agus muid ag breith suas ar na carranna eile. Bhí deannach ag éirí ó rothaí an chairr. Bhreathnaigh mé síos ar mo Dheaide ach ní hé a bhí ann anois ach Judah Ben-Hur é féin. Bhí meangadh ar a bhéal. “Shíl mé nach mbainfeá an srian amach as lámha t’athar go brách,” adeir sé.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Emily Barnes agus Eilís Everard

[Leagan Gaeilge thuas]

A collection of short stories by Mike P. Ó Conaola, in Irish.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Emily Barnes and Eilís Everard

[English version below]

Thit an long i dtreo an phláinéid dheirg, í ag luasghéarú i gcónaí. Bhí na cúrsóirí á leanúint agus, mar a shíl A-Hiom, bhí siad ag teacht suas leo, beagán ar bheagán. Líon Na Hasta an radharc ar fad a bhí rompu agus chonaic Sál na sraitheanna de scamaill agus stoirmeacha ina nguairneáin, iad oráiste agus bán, ag casadh leo in atmaisféar meirgeach an phláinéid.

Ar a dTeitheadh i Spás-Long Lastais

Beirt ar a dteitheadh ó Roghail, gealach bheag amach ón bpláinéad dearg Na Hasta, is ea Sál agus Ríosa. Éalaíonn siad i spáslong lastais — agus an crogall daonna, an Sáirsint Raithdead, ar a dtóir. Ach amach rompu tá namhaid níos mó agus níos measa — agus gan fhios di féin, tá rún á cheilt ag Ríosa a tharraingeoidh fórsaí uile an Oilc sa mhullach orthu.

Buaiteoir Ghradam an Saltire Society

Úrscéal ficsean eolaíochta a scríobhadh i nGaeilge na hAlban is ea Air Cuan Dubh Drilseach. In 2013 a foilsíodh é agus is é an chéad úrscéal ficsean eolaíochta lánfhada a scríobhadh do dhaoine fásta i nGaeilge é.

Ghnóthaigh an leabhar seo gradam an ‘First Book of the Year’ do Tim Armstrong ón Saltire Society in 2013. Is é Eoin P. Ó Murchú a d’aistrigh.

Scríbhneoir agus ceoltóir as Seattle Mheiriceá é Tim Armstrong, agus is léachtóir i Sabhal Mòr Ostaig é. Tá sé ag obair faoi láthair ar an dara húrscéal leis, An Luingeas Dorcha air Fàire.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Bríd-Treasa Ní Ghaoithín agus Aonghus Ó Lochlainn

[Leagan Gaeilge thuas]

Escape on a Cargo Space-Ship

Sál and Ríosa are on the run from Roghail, a small moon off Neasg, They escape on a cargo ship — with the human-crocadile Sergeant Rathaid hot on their heels. But out there waiting for them is a greater menace — and, unknown to her, Ríona hides a secret that will bring the forces of destruction upon them.

Winner of the Saltire Society Award

Tinte na Farraige Duibhe (Air Cuan Dubh Drilseach) is a science fiction novel written in Scottish Gaelic by Tim Armstrong and published by CLÀR in 2013. It is the first hard science-fiction novel in Gaelic written for adults.

This book won the Saltire Society First Book of the Year Award in 2013. Translated by Eoin P. Ó Murchú.

Tim Armstrong is a writer and musician from Seattle in the United States. He lives in Scotland and works as a lecturer in Sabhal Mòr Ostaig. He is currently working on his second novel, An Luingeas Dorcha air Faire.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Bríd-Treasa Ní Ghaoithín and Aonghus Ó Lochlainn

[English version below]

Clasaic i litríocht an domhain chéana is ea Beatha Phí, lán de mhíorúiltí is iontais. Bronnadh duais Man Booker air sa bhliain 2002 chomh maith le gradaim eile, rinneadh scannán de a bhain ceithre

Oscar agus tá sé aistrithe i mbreis is daichead teanga. Seo anois é i nGaeilge.

Tagann Pí Patel slán nuair a théann an long go tóin poill agus a mhuintir ag aistriú ón India go Ceanada. Níl fágtha i ndiaidh na tubaiste ach é féin agus tíogar mór ocrach, iad ar fán i mbád

tarrthála ar an bhfarraige mhór fhiáin. Saol idir codladh agus dúiseacht atá acu, an bás agus an bheatha fite fuaite ina gcuid smaointe. Réitíonn na téamaí seo go binn le saol síorimníoch ár linne

agus é i mbaol a dhíothaithe. Ní mór do Phí dul i muinín na n-achmhainní atá faoina láimh chun teacht slán, agus dul amach ar chreideamh a chroí. Ní mór don léitheoir dul i ngleic leis na fadhbanna a chuireann an leabhar romhainn, agus fírinne an scéil a aimsiú.

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Muireann Ní Raghallaigh agus Muiris Ó Raghallaigh

[Leagan Gaeilge thuas]

After the sinking of a cargo ship, a solitary lifeboat remains bobbing on the wild blue Pacific. The only survivors from the wreck are a sixteen-year-old boy named Pi, a hyena, a wounded zebra, an

orangutan – and a 450-pound Royal Bengal tiger. The scene is set for one of the most extraordinary and beloved works of fiction in recent years.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Muireann Ní Raghallaigh and Muiris Ó Raghallaigh

[English version below]

Tá sráidbhaile Asterix go mór trína a chéile. Tá Ogamaix, draoi, i ndiaidh a chorrán óir a bhriseadh agus ní thig leis éilicsir an nirt a dhéanamh gan é! Imíonn Asterix agus Obelix ar mhisean contúirteach go Lúitéis, le corrán nua a cheannach ó Amerigix, a bhfuil gaol i bhfad amach aige le hObelix agus atá ar an fhear déanta corrán is fearr dá bhfuil sa Ghaill. Ach tá Amerigix imithe gan tásc gan tuairisc agus caithfidh ár mbeirt laoch dul á lorg i measc choirpigh agus bhithiúnaigh na cathrach. An dtiocfaidh siad ar Amerigix nó an mbeidh corrán óir nua chun an bhaile leo i gcomhair Ogamaix?

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Ola Majekodunmi agus Oisín Mistéil

[Leagan Gaeilge thuas]

It's a disaster - the druid Getafix has broken his golden sickle. Asterix and Obelix go to Lutetia (now Paris) to buy him a new one. Soon they are tangling with the criminal underworld of the big city - can they outwit Navishtrix, Clovogarlix and the sickle-trafficking gang? Will Getafix ever be able to brew magic potion again?

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Ola Majekodunmi and Oisín Mistéil

[English version below]

Is é a dheireadh tús an scéil seo. Tá Sonaí Ó Giolla básaithe ach go bhfuil leithscéal ar a spiorad scaradh lena chorp. Téann sé siar ar bhóithrí na smaointe. A óige i mbaile an Leacain agus ar a chuid laethanta scoile, mar ar chuir sé aithne de chéaduair ar shaothar Karl Marx, a chuaigh go smior ann – ba shóisialaí é feasta. Na laethanta a chaith sé i Londain in éineacht le dream ón mbaile – dream a bhí chomh radacach leis-sean dá mb'fhíor dóibh féin é agus, go deimhin, dá mb'fhíor dósan é chomh maith. An bhean a phós é agus an iníon a bhí acu. Ach airíonn sé a chuid idéalachais á ídiú de réir a chéile ag a laigeachtaí féin, ag athrú aeráide is saoil. Agus is nuair a fhilleann siad ar an seanphaiste tar éis na blianta a bheith caite i Londain acu a fhíortar an sean-nath nach mar a shíltear a bhítear. Nó nach mar a síleadh a bheas amach anseo...

Láithreoir: Seán Ó Catháin

Aíonna: Aedín Ní Thiarnaigh agus Caomhán Ó hÓgáin

[Leagan Gaeilge thuas]

This story starts at the end and moves backwards. Sonaí Ó Giolla has just died, but his spirit is reluctant to leave his body. He travels back through his memories of his life, the people he lived with while he was living in London as an emigrant from Ireland and became a socialist. He remembers the woman who married him and the daughter they had together. Now, at the end of his days he feels that his idealism has faded and understands that everything is not as it seems, and indeed, the way things were doesn't mean that they will stay the same into the future.

Presenter: Seán Ó Catháin

Guests: Aedín Ní Thiarnaigh and Caomhán Ó hÓgáin