De laatste Grote Vriendelijke Update voor de zomerstop is een goed gevulde aflevering geworden. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praten over de 70ste verjaardag van nijntje, de Zilveren Griffels en Penselen en duiken in de wereld van de leesclubs voor leesbevorderaars, die als paddenstoelen uit de grond schieten. Oprichters van de eerste Leesclub van leesbevorderaars, Geert Vermeegen en Rigoberta Mejia Sian, vertellen hoe zij in Utrecht de aanzet hebben gegeven van wat een landelijke beweging lijkt te worden. Verder natuurlijk boekentips, Bert Kranenbarg met het nieuws en Katinka Polderman verheugt zich op een zomer zonder krant en mét een boek.

Verwijzingen in deze aflevering

nijntje

Theater van het Sentiment

Griffels & Penselen

Boekentips

'Roos redt de brandweer'

'Zusje'

'De opdracht van Tula'

Zijn er echt mensen op de maan geweest? Is de aarde eigenlijk wel rond? En worden we niet in het geheim geregeerd door vermomde reptielen? Het zijn samenzweringstheorieën die Jan Paul Schutten ontrafelt en weerlegt in zijn non-fictiekinderboek 'Complot' (Blauw Gras 10+, tekeningen: Koen Aelterman). Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) gaan met Schutten in gesprek over zijn aanpak, de noodzaak van dit boek in deze tijd, over lezers opvoeden, de vraag of complotdenkers dom zijn en waarom we eigenlijk allemaal een beetje complotdenkertjes zijn. Illustrator Koen Aelterman licht in een kort audiobericht zijn tekenstijl in het boek toe.

Verwijzingen in deze aflevering

Ander werk

Kennedy

Wie was Elsa Beskow? Moet Annie M.G. Schmidt postuum de P.C. Hooftprijs krijgen? Wat was de betekenis van de onlangs overleden schrijver Aidan Chambers? En waarom wil Iven Cudogham van Anansi de Spin een even bekend kinderboekpersonage maken als Dikkie Dik, nijntje en Kikker? Je hoort het allemaal in deze Grote Vriendelijke Update. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) bespreken boeken, Bert Kranenbarg leest het kinderboekennieuws en Katinka Polderman vertelt in haar column over haar ervaringen als biebmoeder.

Verwijzingen in deze aflevering

Kaartverkoop Pakjesavond 2025

Anansi

Elsa Beskow

Opinie over Annie

Aidan Chambers

Boekentips

'In de hoek'

'Bewaar de verbeelding en de kleuren van de taal' heet de Annie M.G. Schmidt-lezing van Jacques Vriens, die hij op woensdag 21 mei 2025 uitsprak in het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum in Den Haag. Het was de 25ste editie en daarom leidde emeritus hoogleraar jeugdliteratuur Helma van Lierop-Debrauwer, die aan de wieg stond van de lezingenreeks, het verhaal van Vriens in.

De schrijver van boeken als 'Achtste-groepers huilen niet', de Meester Jaap-serie en historische jeugdromans als 'Oorlogsgeheimen' neemt je in zijn lezing mee naar zijn schooltijd bij de harde broeders van de onbevlekte ontvangenis in het Brabant van de jaren vijftig. Naar het hotel van zijn ouders, waar maar drie boeken in de kast stonden - over drank, seks en de watersnoodramp. Hij vertelt hoe hij zelf het wonder van lezen ontdekte met de serie 'Arendsoog', maar ook met 'De kinderkaravaan' van An Rutgers van der Loeff en hoe hij later als meester en directeur op de basisschool een voorvechter van goed leesonderwijs werd. 

"Een boek kan een knop omzetten in je hoofd", zegt hij. "Bij ieder kind dat leest, gaat er een knop om, wordt de verbeelding aangezet en ontdekt de lezer de nuances van de taal." En dat is hard nodig in tijden waarin de democratie op de tocht staat en onverdraagzaamheid zegeviert.

De tekst van de lezing is binnenkort terug te vinden op de website van IBBY Nederland, die het evenement organiseert samen met het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum, Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds.

Meer Jacques Vriens

Beluister ook het gesprek dat wij in maart 2025 met Jacques Vriens hadden, toen we aankondigden dat hij de lezing zou gaan houden.

Jacques Vriens was ook te gast in onze allereerste aflevering ooit, in september 2018, om te praten over zijn boek 'Code Kattenkruid'.

Meer lezingen

Beluister ook de andere lezingen op ons kanaal:

– De Annie M.G. Schmidt-lezing van Marjolijn Hof

Foto Jacques Vriens: Eveline van Egdom

Gisteren, op 16 mei 2025, overleed oud-politicus, wetenschapper en kinderboekenschrijver Jan Terlouw op 93-jarige leeftijd. Hij was met titels als 'Koning van Katoren', 'Oorlogswinter', 'Pjotr' en 'Briefgeheim' (Lemniscaat 9+) een iconische schrijver, die de harten van miljoenen lezers heeft veroverd en wiens werk van generatie op generatie is doorgegeven. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praten in dit In Memoriam over zijn literaire nalatenschap en zijn betekenis als schrijver. Vier verschillende lezers komen aan het woord over hun lievelingsboeken uit Terlouws oeuvre: schrijfster en historica Aline Sax over 'Pjotr', voormalig SP partijvoorzitter Ron Meyer over 'Koning van Katoren', leesbevorderaar en eigenaresse van Boekwijzer Eline Rottier over 'De kloof' en vertaalster Laura Watkinson over 'Oorlogswinter'.

Verwijzingen in deze aflevering

Gesprek Jan Terlouw

Dolf Verroen

NOS Journaal

Kinderboekenschrijvers in rep en roer: hun boeken zijn illegaal gebruikt door Meta voor het trainen van AI-taalmodellen. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) leggen in deze Grote Vriendelijke Update uit hoe dat zit en hoe uitgevers en belangenorganisaties ermee omgaan. Overigens is voor de gelegenheid de tekening op het plaatje bij deze Update gemaakt door ChatGPT. Ook staan we uitgebreid stil bij de schriftelijke aanval op kinderboekenschrijvers rond de Week van de Lentekriebels en het weerwoord dat de aanstichters kregen van de rechter én comedians. Verder: kinderboeken uit de Tweede Wereldoorlog, een tentoonstelling over de kunst van de schutbladen, boekentips, veel prijzennieuws met Bert en columniste Katinka Polderman heeft leesstress.

Verwijzingen in deze aflevering

Tentoonstelling Kinderboek van Oorlog naar Vrede

Tentoonstelling schutbladen

Lentegriezels

Het statement van veertien leesorganisaties tegen de lastercampagne van Civitas Christiana kun je hier vinden.

De uitspraak van de rechter in de zaak die werd aangespannen door de Rutgers Stichting vind je hier. Hoe Singel Uitgeverijen en Civitas Christiana hebben geschikt in de zaak rond Pim Lammers kun je hier lezen.

Ai & kinderboeken

Hier vind je het artikel in The Atlantic over hoe Meta en OpenAI gebruik hebben gemaakt van de illegale schaduwbibliotheek LibGen (Library Genesis) bij het trainen van AI modellen.

Ook de GAU (Groep Algemene Uitgevers) heeft een artikel over deze kwestie op de website staan.

Boekentips

'Mijn broer is een baas'

Hij debuteerde in 2023, maar is twee jaar en nog twee boeken verder een opkomende naam in de Nederlandse jeugdliteratuur: Tom Rijpert. Na zijn fantasytweeluik 'De zeven sleutels' (Pelckmans 10+) is hij terug met een spannende detective '19|91' (Pelckmans 11+), die zich afspeelt op Terschelling. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praten met de schrijver over zijn korte, maar toch al avontuurlijke pad in de wereld van het kinderboek, zijn wens om na fantasy ook andere genres te verkennen, over een boek dat een Sinterklaasgedicht dreigde te worden, een huilende vuurtoren, slim effectbejag, rode haringen en rokende pistolen en zijn liefde voor Terschelling.

Verwijzingen in deze aflevering

Lustrumaflevering

De Grote Vriendelijke 100

Uitgeverij Pelckmans

Twee primeurs in deze Grote Vriendelijke Update! Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) maken bekend dat 'Kleine Aap' van Mies van Hout (Hoogland & Van Klaveren 3+) is verkozen tot Prentenboek van het Jaar 2026 en dus centraal zal staan tijdens De Nationale Voorleesdagen in januari. Ook schuift de schrijver bij ons aan die op 21 mei 2025 de Annie M.G. Schmidtlezing zal geven in het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum in Den Haag: Jacques Vriens! Onze allereerste gast ooit in deze podcast keert na 136 afleveringen dus terug voor een gesprek over de insteek van zijn lezing en wat er nog meer rond zijn oeuvre gebeurt. Verder vraagt Jaap zich af of een schrijfwedstrijd voor het Kinderboekenweekgeschenk een goed idee zou zijn, stelt Bas een in Nederland onbekende bestseller uit Vlaanderen voor en duikt Katinka Polderman in het oeuvre van Paul Biegel, die 100 jaar geleden werd geboren.

Verwijzingen in deze aflevering

Prentenboek Top 10?

Tickets Annie M.G. Schmidtlezing

Tien torens diep

Hanne Luyten

Alexander Kielland Krag

Sonia Garmers

De Boon voor Jeugdliteratuur

Nieuwsbrief + Biegelactie

Boekentips

'Ik weet niet meer hoe ik slapen moet'

Hoe breng je een prentenboekverhaal over de wereldreis van een emotieloos object tóch spannend in beeld? Illustrator Hanneke Siemensma vertelt erover aan kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw). De tweevoudig Zilveren Penseelwinnares maakte de prachtige tekeningen in 'Zo'n dag waarop er niets gebeurt' van Daan Remmerts de Vries (Hoogland & Van Klaveren 4+), over een kat die in een kartonnen doos een hachelijke tocht maakt over zeeën, steden, bossen, langs vulkanen en kangoeroes en zelfs de ruimte in.

Siemensma worstelde lang met het boek: was haar stijl niet te poëtisch voor dit absurde verhaal? En al die landschappen, dat had ze toch ook al gedaan in 'Kleine wijze wolf' van Gijs van der Hammen (Hoogland & Van Klaveren 4+) en 'De haas zonder neus' van Annabel Lammers (Hoogland & Van Klaveren 4+)? Ze vertelt over een makkelijk kraswolkje en een 'lekkere' doos tekenen, over een warme wereld scheppen zonder dat die zoet aandoet, over vingers vol krijt en het lumineuze idee om scènes in tweeën te knippen.

Verwijzingen in deze aflevering

Daan Remmerts de Vries

Juryrapporten

Little Wise Wolf

Er wordt met reikende zwanenhalzen uitgekeken naar het nieuwe boek van Annet Schaap. Geen vervolg op haar veel bekroonde 'Lampje', maar een wervelend avontuur dat zich wel in dezelfde wereld afspeelt. In deze Grote Vriendelijke Update praat Annet Schaap voor het eerst over 'Krekel', dat op 8 maart verschijnt en is gebaseerd op het Andersen-sprookje 'De wilde zwanen'. Ze vertelt aan kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) hoe ze met dit verhaal begon in de moderne wereld, maar steeds bleef terug verlangen naar de wereld van haar debuut. En laat verlangen nu ook het belangrijkste thema in het wederom prachtige boek zijn.

Verder staan we in deze Update stil bij het overlijden van kinderboekenmakers Marianne Busser en Anneke Scholtens en jeugdliteratuurdeskundige Toin Duijx, probeert Jaap een gebeurtenis rond zijn favoriete voetbalclub sc Heerenveen te verheffen tot kinderboekennieuws, gaat Katinka Polderman op zoek naar rechtse kinderboeken en tippen niet alleen wij, maar ook Annet Schaap een boek.

Verwijzingen in deze aflevering

Nieuwsbrief

Hotel De Korenwolf

Marcus Rashford

Paboboek 2025

Toin Duijx

Stephen King & Maurice Sendak

Boekentips

'Krekel'