หลักสูตรที่จะทำให้เรามีสติและมีปัญญา คือการเจริญสติปัฏฐาน เจริญสติปัฏฐานคือ มีสติรู้กายในกายตามความเป็นจริง มีสติรู้เวทนาในเวทนา รู้จิตในจิต รู้ธรรมในธรรม ตามที่มันเป็น คำว่า “กายในกาย” “เวทนาในเวทนา” “จิตในจิต” “ธรรมในธรรม” เป็นศัพท์เฉพาะ มีความหมายเฉพาะ คำว่า “กายในกาย” หมายถึงว่าเราเรียนกายบางแง่บางมุม ถ้าเราเข้าใจแล้ว เราจะเข้าใจกายทั้งหมด “เวทนาในเวทนา” เราเรียนเวทนาบางแง่บางมุม ถ้าเข้าใจแล้วก็เข้าใจเวทนาทั้งหมด “จิตในจิต” เราเรียนจิตบางอย่าง ไม่ต้องเรียนจิตทั้งหมดตั้งเป็นร้อยๆ ดวง ไม่ต้องไปเรียนหมด เราเรียนจิตบางอย่าง ถ้าเรารู้จิตอย่างนั้นแจ่มแจ้ง เราจะรู้จิตทั้งหมด หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 31 พฤษภาคม 2568

พวกเราส่วนใหญ่ยุคนี้ไม่ค่อยมีลูกแล้ว ฉะนั้นเวลาต่อไปข้างหน้าไม่มีใครทำบุญให้เรา เวลาตายจะไม่มีใครเขาทำบุญให้เราหรอก ฉะนั้นเราต้องรีบทำของเราไว้เอง เอาไว้อาศัยหลังความตาย บางคนมันงี่เง่ามันคิดว่าชีวิตหลังความตายไม่มี ก็ไม่มีหูไม่มีตาเอง พอภาวนาไปให้ดีๆ มันมองออก สังสารวัฏนี้ยาวไกล ไม่ใช่สิ้นสุดลง ไม่ใช่เริ่มต้นตอนที่เกิด ไม่ใช่สิ้นสุดตอนที่ตาย ความเกิดความตายนั้นก็เป็นแค่ฉากหนึ่งในสังสารวัฏ เดี๋ยวก็เปลี่ยนฉากไปทีหนึ่ง เปลี่ยนฉากไปทีหนึ่ง ความดีมีโอกาสทำให้รีบทำเสีย ความชั่วถึงมีโอกาสทำก็อย่าทำ แล้วเราจะมีความสุขในปัจจุบัน ลำบากขึ้นมาอะไรนี่ คนก็มาช่วยเหลือ เทวดาก็มาช่วยเหลือ บางทีเราก็รู้ว่าวันนี้ควรจะทำอะไรๆ บางทีมันก็รู้ขึ้นมา มีความสุขในปัจจุบัน อย่างเราหัดภาวนาไปทีแรกฝืนใจ ทำไปเรื่อยๆ เดี๋ยวทำสมถะก็มีความสุข ทำวิปัสสนาก็มีความสุข ทำไปเรื่อยๆ มีความสุขแล้วมันขยัน ทำทาน รักษาศีล ภาวนา ทำไป ชีวิตก็มีความสุขตั้งแต่ปัจจุบัน เพราะการทำความดีถ้าเราทำ ใจมันมีความสุขทันทีเลย มีความสุขในอนาคต ตายไปก็ไปดี มีสุคติเป็นที่ไป มีความสุขอย่างยิ่งก็คือ เข้าใกล้มรรคผลนิพพานไปตามลำดับ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 25 พฤษภาคม 2568

อดทนนิดหนึ่ง ทำวันหนึ่ง 3 ชั่วโมง จะแบ่งเป็นช่วงๆ ก็ได้ ตอนเช้าชั่วโมงหนึ่ง ตอนกลางวันครึ่งชั่วโมง ตอนก่อนนอนสักชั่วโมงครึ่ง เก็บๆๆ รวมให้ได้สัก 3 ชั่วโมงทำไป วิธีทำก็อย่างที่บอก ทำกรรมฐานที่เราถนัด จิตหลงไปที่อื่น รู้ทัน จิตถลำไปเพ่งกรรมฐาน รู้ทัน อย่างดูท้อง จิตไปอยู่ที่ท้อง รู้ทัน รู้ทันจิต ทำกรรมฐานไปแล้วรู้ทันจิตไป เรียกว่าอธิจิตตสิกขา สิ่งที่เราจะได้ก็คือสัมมาสมาธิ พอสติระลึกรู้ จิตมันเคลื่อนไปทางไหน สติรู้ทันปั๊บ ความที่ไหลไปมันก็จะดับ จิตก็จะตั้งมั่น พอตั้งมั่นถี่ๆๆๆ มันจะตั้งได้แข็งแรงขึ้น มันจะเหมือนจิตเราตั้งมั่นอยู่ทั้งวันเลย โดยที่ไม่ได้เจตนา จิตที่ตั้งมั่นตัวนี้ เป็นจิตที่มีสติกำกับ รู้เนื้อรู้ตัว ผ่องใส นุ่มนวล อ่อนโยน คล่องแคล่ว ว่องไว ไม่ขี้เกียจ ไม่เซื่องซึม แล้วก็ไม่เข้าไปแทรกแซงการรู้อารมณ์ เรามีจิตที่ทรงคุณภาพสูงแบบนี้แล้ว เราไปเดินปัญญาได้ ถ้าจิตของเราถูกต้อง การเจริญปัญญาจะใช้เวลาไม่มากหรอก แต่ถ้าจิตเรายังไม่ถูก บอกว่าเจริญปัญญาๆ 10 ปี 20 ปี ใช้เวลานาน บางทียังไม่ได้เรื่องเลย ฉะนั้นตัวที่แตกหักก็คือจิตเรามีคุณภาพหรือเปล่า ที่เราฝึกกรรมฐานบอกวันละ 3 ชั่วโมง เพื่อพัฒนาจิตใจของเราให้ตั้งมั่น ให้มีคุณภาพ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 24 พฤษภาคม 2568