W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie miał miejsce kolejny szczyt NATO. Wśród wielu istotnych kwestii poruszonych podczas szczytu na szczególną uwagę zasługuje m.in. wyrażenie przez Turcję zgody na kontynuowanie procedury prowadzącej do członkostwa w Sojuszu Szwecji, przyjęcie ustaleń co do dalszego wsparcia dla Ukrainy oraz skrócenie i ułatwienie ukraińskiej drogi do Paktu, potępienie Rosji i jej sojuszników, wzmocnienie Paktu czy współpraca z innymi pozanatowskimi partnerami. O powyższych zagadnieniach, ale też innych ustaleniach szczytu, w tym choćby przedłużeniu mandatu sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga i znaczeniu tego wydarzenia w rozmowie z Marcinem Zielonackim opowiada prof. Sebastian Wojciechowski.

Szerzej na temat szczytu i jego oceny zob. też S. Wojciechowski ,,Czy Rosja ratuje NATO przed śmiercią mózgową? Konkluzje po szczycie w Wilnie’’: https://defence24.pl/polityka-obronna/czy-rosja-ratuje-nato-przed-smiercia-mozgowa-konkluzje-po-szczycie-w-wilnie-komentarz

W dniu 13 lipca 2023 r. miała miejsce publikacja długo wyczekiwanego dokumentu – pierwszej Strategii Chińskiej rządu niemieckiego, będącej uzupełnieniem opublikowanej miesiąc wcześniej Narodowej Strategii Bezpieczeństwa RFN. Publikacja dokumentu była kilkukrotnie przekładana, a w Niemczech trwała intensywna dyskusja na temat tego, jaki przybierze on kształt i jak mocno zmieni relacje Berlina z Pekinem w porównaniu z erą Angeli Merkel.

O treści Strategii Chińskiej RFN, jej głównych założeniach i możliwych konsekwencjach dla polityki niemieckiej i europejskiej wobec Chin w rozmowie z Patrycją Tepper opowiada dr Tomasz Morozowski.

Bunt Grupy Wagnera był zaskoczeniem nie tylko dla władz Niemiec i społeczeństwa niemieckiego, ale również dla Federalnej Służby Wywiadu. Rząd oraz kanclerz Scholz o wydarzeniach w Rosji dowiedzieli się, gdy Prigożyn rozpoczął już „marsz sprawiedliwości” na Moskwę. Natomiast wywiad amerykański o możliwej rewolcie Grupy Wagnera wiedział już w połowie czerwca.

Jak reagowali na próbę zamachu stanu w Rosji niemieccy politycy? Jakie były opinie i oceny niemieckich ekspertów? Co można powiedzieć o reakcji niemieckiego rządu na próbę puczu w Rosji? Na te pytania w rozmowie z Patrycją Tepper odpowiada Viktor Savinok.

Konieczność rozliczenia wpływów rosyjskich w Niemczech pojawiła się wkrótce po rosyjskiej agresji na Ukrainę, która przede wszystkim uświadomiła Niemcom fiasko ich dotychczasowej Ostpolitik wobec Rosji. Kwestię rozliczeń z polityką ścisłych powiązań z Moskwą łączyć należy także z myśleniem o przyszłej roli Niemiec w Europie i na świecie, do czego potrzebna jest odbudowa niemieckiej wiarygodności.

Czy można zatem mówić o Zeitenwende jako fundamentalnej zmianie polityki wobec Rosji bez rzetelnego, wewnętrznego rozrachunku niemieckiego establishmentu z jego stosunku do Kremla? Niepewność w tej kwestii budzi zrozumiały niepokój u partnerów Niemiec, utrudniając odbudowę zaufania. Pomimo braku komisji śledczej do zbadania rosyjskich wpływów, działającej na szczeblu federalnym, to jednak możemy obserwować pracę komisji śledczej w Meklemburgii-Pomorzu Przednim, gdzie od roku deputowani starają się wyjaśnić sprawę prorosyjskiej Fundacji Klimatycznej, a także innych niemiecko-rosyjskich inicjatyw.

W najnowszym podcaście Instytutu Zachodniego usłyszą Państwo informacje na temat podejścia społeczeństwa niemieckiego do kwestii rozliczeń. Opisano też działania komisji śledczej w Meklemburgii-Pomorzu Przednim i związane z nią kontrowersje, przedstawiono dotychczasowe wyniki jej pracy. Rozmowę na te tematy przeprowadził dr Tomasz Morozowski z Patrycją Tepper.

Trudno znaleźć europejskie państwo, które byłoby tak silnie związane z Rosją, jak Austria. Rosja budowała swoje wpływy nad Dunajem przez kilka dekad, a austriackie elity polityczne i gospodarcze prowadziły wobec Rosji politykę otwartych drzwi. Zarówno dwie główne partie, jak i skrajna prawica posiada skrzydła prorosyjskie. Jak wyglądał proces budowania rosyjskich wpływów w Austrii? Czy alpejska republika będzie w stanie odciąć się od Rosji? Na te i inne pytania w rozmowie z Patrycją Tepper odpowiada dr Piotr Andrzejewski.

Opublikowane na przełomie maja i czerwca wyniki badań sondażowych ukazały wyraźne zmiany notowań niemieckich partii politycznych. W maju znacząco spadło poparcie dla partii Zielonych, traciła też SPD. Jedyną siłą polityczną, która w ostatnich tygodniach zyskiwała była Alternatywa dla Niemiec. Wolę głosowania na AfD (10,3% głosów w wyborach do Bundestagu z 2021 r.) wyraziło – w zależności od sondażu - od 17 do 20% ankietowanych. W każdym z siedmiu sondaży AfD wyprzedziła Zielonych, w dwóch z nich zrównała się z SPD, a w kolejnych dwóch (GMS z 6.06. oraz YouGov z 9.06.) zdystansowała nawet partię kanclerza Olafa Scholza. Na czele rankingu niemieckich partii politycznych niezmiennie od ponad roku utrzymują się partie chadeckie (26,5-30%).

Jakie były przyczyny wzrostu notowań AfD w ostatnich miesiącach? Dlaczego trend ten uległ przyspieszeniu w maju? Czym charakteryzuje się Alternatywa dla Niemiec? W których częściach Niemiec cieszy się ona największym poparciem? Dlaczego formacja ta jest ignorowana przez partie mainstreamowe? Czy i jak długo utrzyma się korzystny dla AfD trend? Na te i inne pytania w rozmowie z dr. Piotrem Kubiakiem odpowiada dr Marcin Tujdowski.

Po odzyskaniu prze Polskę niepodległości Dąbrówka Wielka, mimo przeważającej ludności polskiej, zachowaniu języka, tradycji i polskiej kultury, pozostała poza jej granicami. Mieszkańcy w okresie międzywojennym aktywnie angażowali się w działania mające na celu utrzymanie polskich tradycji, za co zapłacili w trakcie wojny wysoką cenę. Po zmianie granic w 1945 r. Dąbrówka, od tego czasu Wielkopolska, stała się częścią polskich Ziem Zachodnich i Północnych, a już w 1965 r. jej mieszkańcy postanowili upamiętnić walkę o polskość organizując Izbę pamięci. Funkcjonująca od tego czasu izba, już w najbliższą sobotę 13.05.2023 zostanie ponownie otwarta, po kompletnej modernizacji jaką przeszła w ostatnich latach.

Dzięki zaangażowaniu lokalnej społeczności, wsparciu wielu instytucji i przedsiębiorców, izba stała się nowoczesnym quasi-muzeum, wzorowanym na współczesnych muzeach narracyjnych w Polsce i na świecie. O tym co zmieniło się w samej izbie, dlaczego warto ją odwiedzić oraz czemu jest to istotne miejsce nie tylko dla mieszkańców, ale także dla turystów w rozmowie z Małgorzatą Bukiel opowiada Marek Pych, społeczny opiekun Izby pamięci w Dąbrówce Wielkopolskiej.

Polecamy śledzenie izby w mediach społecznościowych: https://www.facebook.com/izba.pamieci.dabrowka.wlkp

W dniu 17.03.2023 r. Bundestag głosami frakcji SPD, Zielonych i FDP poparł projekt nowelizacji federalnej ordynacji wyborczej, który jest odpowiedzią na rosnącą - zwłaszcza od czasu reformy z 2013 r. - liczbę parlamentarzystów. Nowelizacja ustanawia stałą liczbę 630 posłów do Bundestagu począwszy od następnych wyborów, narusza jednak dwie kluczowe zasady niemieckiego prawa wyborczego: częściowo ogranicza pierwszeństwo mandatów bezpośrednich i likwiduje tzw. klauzulę mandatową. Zmiany dotkną przede wszystkim CSU i Die Linke, których liderzy zapowiedzieli złożenie skarg przeciwko przyjętej ustawie do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego.

Czym charakteryzuje się obecna ordynacja wyborcza do Bundestagu? Jak głosują Niemcy? Dlaczego konieczna jest nowelizacja federalnej ustawy wyborczej? Dlaczego przyjęty projekt wzbudza takie kontrowersje? Na te i inne pytania w rozmowie z Patrycją Tepper odpowiada dr Piotr Kubiak.

Austria jako państwo neutralne prezentuje inną postawę wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę niż Niemcy. Z jednej strony kanclerz Karl Nehammer jedynym zachodnim przywódcą, który udał się do Moskwy, z drugiej Austria komunikuje przywiązanie do zachodnich wartości i poszanowania prawa międzynarodowego. Z czego wynika specyfika austriackiej polityki zagranicznej? Czy neutralność stanowi dla Austrii ograniczenie, czy też otwiera ona możliwości niedostępne innym państwom? O niuansach austriackiej polityki Patrycja Tepper rozmawia z dr. Piotrem Andrzejewskim.

Jest wielce prawdopodobne, że widzimy koniec świata jaki znamy. W rok po agresji Rosji na Ukrainę, w cieniu deklaracji o jedności Zachodu, pogłębiają się pęknięcia geopolityczne, które grożą trwałą globalną destabilizacją, akceptacją dla brutalnej siły i zrodzeniem się świata „bezpiecznego dla autokracji”. Świat stał się kruchy, rozpada się pozimnowojenny ład międzynarodowy. Wróciła ideowa i militarna rywalizacja między Zachodem i Rosją, wiele państw Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej unika zajmowania stanowiska, mocarstwa nuklearne Azji: Chiny, Indie i Pakistan prezentują znaczącą niezależność polityczną, a Zachód traci wpływy.

W kolejnym odcinku Podcastów Instytutu Zachodniego dr Joanna Dobosz-Dobrowolska odpowiada na pytania dra Marcina Tujdowskiego: Jaki jest stan obecnego świata? Jakie są największe zagrożenia dla przetrwania ładu międzynarodowego? Czy wróciła zimna wojna? Co Zachód i Polska mogą zrobić?