តើ​គេអាច​ប្រៀបធៀប​បានទេ​រវាង​ព្រឹត្តិការណ៍​ពីរ ឬក៏​គប្បី​ពិនិត្យ​ហេតុ​ការណ៍​ទាំង​នេះ​ស្របគ្នា​ ដូចជា​ខ្សែ​ស្របពីរ​ទន្ទឹម​គ្នា គឺ​មួយ​មាន​ចរន្ត​កូវីដ​១៩ (Covid-19) មួយ​ទៀត​មាន​មេរោគ​ខ្មែរ​ក្រហម​១៧មេសា? ព្រឹត្តបត្ររបស់​ ឆាយ ហុកផេង ប្រចាំនៅ​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៣មេសា ស្តីអំពី​ «ខ្សែស្រប​ពីរ​៖ កូរ៉ូណា និង ១៧មេសា»

មនុស្ស​ពីរនាក់ ឬ​ក្រុម​បក្ស​ពីរ​ពួក​ដែល​មាន​យោបល់​ស្រប​គ្នា មិន​មែន​បាន​ន័យថា​ មានយោបល់​ដូច​គ្នា​នោះទេ។ កាលណា​គ្មាន​គំនិត​យល់​ជំទាស់​​នឹង​គូភាគី​ណាមួយ​ទេ គេ​ច្រើន​តែ​និយាយ​ថា «ខ្ញុំ​យល់​ស្រប»។ ផ្ទុយ​ទៅវិញ ក្នុងនិយមន័យ​​នៃ​ភូមិសាស្ត្រ​ដែលបែង​ចែក​ផែន​ដី​ជា​​តំបន់ខាងលើ​និង​ខាងក្រោម ខ្សែបន្ទាត់​ពុះ​ចំកណ្តាល​ផែនដី​​បែង​ចែក​ផែន​ដី​ពីរ​ចំណែក​ ដូច​គេ​ពុះ​ផ្លែក្រូចចំកណ្តាល​ បន្ទាត់​ពុះ​កណ្តាល​នេះ ហៅថា អេក្វាទ័រ (Equateur) រីឯ​បន្ទា​ត់​​ទី​១ ២ ៣ ។ល។ ឡើងទៅ​លើ គឺ​ទិស​ខាង​ជើង Pôle nord និង​ចុះ​មក​ក្រោម​ ទិស​ខាង​ត្បូង​ Pôle sud គេ​ហៅថា «ខ្សែ​ស្រប»។ ប្រទេស​កូរ៉េ​ដែល​នៅ​ម្ខាង​ម្នាក់​ពីខ្សែ​ស្របលេខ​១១ មិនមែន​ជា​ប្រទេស​ពីរ​ដែល​មាន​គោល​ការណ៍​នយោបាយ​​ស្រប​គ្នា​នោះទេ។ កូរ៉េ​ខាង​ជើង​កុម្មុយនីស្ត​ កូរ៉េខាង​ត្បូង​ លោ​កសេរី​។ ដូច្នេះ​ប្រសិន​បើ​ផ្អែក​លើ​និយម​ន័យ​នៃពាក្យ​ថា«ស្រប»​មួយ​នេះ វចនានុក្រម​សរសេរថា គឺជាអ្វី​ៗ​«ដែល​បង្ហាញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ធៀប​ជាប់​រហូត​មក ​ដែល​បន្ត​យ៉ាង​ទៀត​ទាត់»។  តើ​គេ​អាច​ប្រៀប​ធៀប​មេរោគ​កូវីដ​១៩ និង​ថ្ងៃ​១៧​មេសា​ ដែល​ជាតិ​ខេមរា​ ធ្លាក់​ចុះ​ភាព​អន្ធការ​នៃ​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​ប្រល័យ​ពូ​ជ​សាសន៍​បាន​ឬទេ?

La réponse est "oui". D'aucuns objecteront que comparaison n'est pas raison. Point de comparaison, mais mettre en parallèle. En mathématiques, deux droites sont parallèles lorsqu'elles vont dans la même direction sans se rencontrer. Quelles sont dès lors les directions prises respectivement par Corona virus et Khmer rouge virus? D'abord c'est le désert. Les rues sont désertes à cause du confinement et de l'évacuation des villes par les Khmers rouges. Dans les deux cas, la population entame une "traversée du désert" ne sachant quel vaccin quel avenir qu'elle aura rencontré. Ensuite, c'est le naufrage de l'âme parce que la vie ne tient qu'à un fil et que les gens vont mourir de faim. Et enfin, les cadavres allongés sur le trottoir à défaut d'être admis à l'hôpital ou mourir chez soi.

ឃើញ​ច្បាស់​ហើយ លើ​ចំណុច​ទាំង​បីនេះ ថា​ព្រឹត្តិការណ៍​១៧​មេសា​និង​កូវីដ​១៩​ ផលិត​ចេញ​ផ្លែផ្កា​ស្រប​គ្នា​យ៉ាង​ទៀត​ទាត់​ជាប់​រហូត​មក។ ដោយ​ឡែក​ មេរោគ​កូវីដ​១៩​នេះ លេច​ធ្លោ​មុន​គេ​ចេញពី​ក្រុង​វូហាន​ (Wuhan) ប្រទេស​ចិន​ រីឯ​មេរោគ​ខ្មែរ​ក្រហម​​វិញ​ ដែល​បាន​ចម្លង​គោល​ការណ៍​លោត​ផ្លោះ​មហា​អស្ចារ្យ​ «grand bonde en avant» មក​ពី​ប្រទេស​ចិន​និង​អនុវត្ត​នយោបាយ​បដិវត្តន៍​វប្បធម៌​មកពីប្រទេស​នេះដែរ បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ខ្មែរ​ស្លាប់​រង្គាល​។  នៅគ្រា​នោះ​ គឺអំឡុង​ឆ្នាំ​១៩៧៥-៧៩ ប្រទេស​ចិន​ជាប្រទេស​មហាអំណាច​តែមួយ​គត់​ដែល​មាន​ទំនាក់​ទំនង​និង​ផ្គត់​ផ្គង់​អ្វីសព្វ​បែប​យ៉ាង​រាប់ចាប់​ពី​អ្នក​ជំនាញ​ការ​ដល់​សព្វាវុធ​ និង​សម្ភារៈ​នានា​ដល់​របប​ខ្មែរ​ក្រហម​។ ឥឡូវ​នេះ កូវីដ​១៩​ បា​នបណ្តាល​ឱ្យ​គេ​ឃើញ​នៅ​ក្រុង​វូហាន​ «មាន​ផ្ទះ​ឥត​មនុស្ស​នៅ មាន​ផ្លូវ​ឥត​មនុស្ស​ដើរ» ហើយ​ទោះបី​ចំនួន​អ្នក​ស្លាប់​មាន​តិច​ជាង​របប​ប៉ុលពត​ក៏ដោយ​ ក៏​រូប​ភាពដេក​ដួល​ទាប​ផ្ទាល់​ដីតាម​ចញ្ចើម​​ថ្នល់ រាយ​ប៉ាយ​គួរ​ឱ្យ​អាណោច​អាធម​ ក៏ត្រូវ​បាន​ឃើញ​ជាក់​ស្តែង​ នៅ​វូហាន​។

La mort frappe sans distinction de race, de religion et de rang social. Ce fut le cas sous le régime génocidaire Khmer rouge s'agissant du peuple nouveau victime de ce régime. C'est aussi le cas d'aujourd'hui lorsque le virus Corona a tué député, homme d'affaires, comédien, homme du peuple : Jean Laurent Cochet (comédien et metteur en scène), Patrick Devedjian (Président du Conseil Général des Hauts de Seine), Manu Dibango (saxophoniste et chanteur), le prince Charles d'Angleterre, Justin Trudeau (chef du gouvernement canadien). Ces deux derniers sont les rescapés du virus. "Coller la date du décès sur la housse, descendre tous au garage (…) plus de douceur ni de cérémonie, juste un cauchemar", titrait Paris Match n° 2533 page 48. C'est pareil sous le régime Khmer rouge: ni messe, ni prière, le corps dans un linceul sale, pas de mise en bière. Voilà un portrait saisissant de parallèle ressemblante entre Covid 19 et 17 avril 75.

ក៏ប៉ុន្តែ គេ​មិន​គួរ​ប្រៀបធៀប​ ទឹក​និង​ប្រេង​ ទេ ទោះបី​វា​ជា​វត្ថុ​ធាតុ​រាវ​ដូច​គ្នា​ក៏ដោយ​។ រីឯ​ការ​ប្រៀប​ធៀប​ ឬ​ការ​ដាក់​បង្ហាញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ធៀប​គ្នា​ជាប់​រហូត​ក៏ដូច្នោះ​ដែរ។ មេរោគ​កូវីដ​១៩​ ឬ​របប​១៩មេសា​ខ្មែរក្រហម​ មិន​សម​ស្រប​គ្នា​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ​ទេ ដោយហេតុ​ថា ពិភព​លោក​ទាំង​មូល​កំពុង​ស្វែង​រក​វិធី​ទប់​ស្កាត់​មេរោគ​កូរ៉ូណា តាមពិសោធ​កោសិការ​សរីរាង្គ​ឱ្យ​បាន​ជា​ថ្នាំ​ព្យាបាល​។ ផ្ទុយ​ទៅវិញ​ មេរោគ​ខ្មែរក្រហម​នៅ​ជំនាន់​នោះ ក្រៅពី​ស្លុត​រន្ធត់​ចំពោះ​មុខ​អំពើ​ឃោរឃៅ​ ប្រទេស​នីមួយៗ​រស់នៅ​សុខ​សប្បាយ​រៀងៗ​ខ្លួន​ទុក​ឱ្យ​ប្រជា​ជន​ខ្មែរ​វេទនា​ក្នុងឋាន​នរក​អវចីយ៍​អស់​រយៈ​ជាង​បី​ឆ្នាំ​។ នេះគ្រាន់តែ​ជា​លម្អ​នៃការ​ពិត​មួយ​ភាគ​តូច​​ប៉ុណ្ណោះ។​

ប្រិយមិត្ត​ជាទីមេត្រី​ យើង​ដឹង​ឮ​ហើយថា មេរោគ​ខ្មែរក្រហម​ វា​មាន​លក្ខណៈ​បែប​ណា​ខ្លះ​ ដោយ​មិន​ចាំបាច់​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​អ្វីទៀត​ ក្រៅពី​ចម្រៀង​មួយ​បទ​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​តែង​ទំនុក​ទុក​មក​ជា​យូរ​ឆ្នាំ​ហើយ ឈ្មោះថា «លម្អង​លោហិត»។

លម្អង​លោហិត

ច្រៀង​ដោយ : ប៉ែន ថាណេន

​ទំនុ​កច្រៀងដោយ : ឆាយ ហុកផេង

លម្អង​លោហិត ឃើញ​ពិត​ អើយ​ ក្រហមឆ្អៅ

១. ព្រាហ្មណ៍​ព្រហ្ម​ឥសី​អារក្ខ​អ្នក​តាទួញ​យំ​ខ្លោចផ្សា

អាសូរ​សង្ខារ​ជន​ស្លូត​ត្រង់​ស្មោះ

អង្គការ​ចាប់​ចង​ កាយ​កប់​ទាំងរស់​ មិន​ថា​ស្រីប្រុស

ចាប់​កំហុស​ អឺយ ព្រាវ​ៗអើយ។

២.ក្មេង​ខ្លៅ​មាន​ឫទ្ធិ​ អំណាច​ពោរពេញ​ ខេត្ត​ឬ​ភ្នំពេញ

ទុក​មិន​ចំណេញ​ ដកចេញ​មិន​ខាត

អង្គការ​បើក​ដៃ​ កម្ទេច​ឱ្យ​ស្អាត ក្មេង​ស្តាប់​ឱវាទ

មេក្លោង​ជាតិ​ រដ្ឋ​ខ្មែរ​ក្រហម។

R.ឱ មេក្លោង​ អឺយ កុំ​ថ្លែង​ ប្រែ​ក្លែង​ការពិត​

លម្អង​លោហិត ពិត​ជា​ចំណង​ ក្នុង​លោក​យើង​នេះ

និង​ជាតិ​ក្រោយ​ផង សូត្រ​ដារ ចម្លង​ឆ្លង​មិន​រួច​ឡើយ​។

៤. សាលក្រម​ សាវតារ​សិលាចារឹក​ មិន​រលាយ​សឹក​

រម្លឹក​ស្មារតី​ យើង​ជា​រឿយៗ​

វាយោ​បោកបក់​ ទឹក​ស្រក​ឃើញ​ត្រើយ​ វេលា​ដល់​ហើយ

         យមរាជ​ អើយ​ កោះហៅ​អង្គការ។​

Quand j'étais au collège, j'ai eu l'outrecuidance de soutenir, en réponse à la question du professeur de mathématiques, que les droites parallèles se rencontrent. Evidemment c'est une fausse réponse. Par contre, en politique, ne dit-on pas que les extrêmes se rencontrent ? Eh bien, soyons audacieux, en histoire, les parallèles peuvent effectivement se rencontrer.

Dans son livre intitulé "J'étais à Tien 'anmen", Cai Chongguo écrivait : "Ne soyons cependant ni pessimiste ni optimiste, l'histoire est une chose imprévisible, car elle est écrite par les hommes eux-mêmes". Il en est de même de l'histoire immédiate relative au Corona virus et Khmer rouge virus.