ព្រឹត្តិការណ៍​កម្ពុជា​ប្រចាំថ្ងៃ

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោកហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ បានបើកភ្លើងខៀវឱ្យសមាគមសម្ព័ន្ធខ្មែរ-ចិននៅកម្ពុជាចូលបណ្ដាក់ទុននៅតាមបណ្ដាខេត្តជាប់ព្រំដែន ជាពិសេសតំបន់ភាគឦសាន។ តាមលោកហ៊ុន ម៉ាណែត ការផ្ដោតលើការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវតភ្ពាប់ និងផ្លូវក្រវាត់ព្រំដែនកម្ពុជាគឺដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ជុំវិញការអនុញ្ញាតឱ្យវិស័យឯកជនចិនលូកដៃទៅអភិវឌ្ឍន៍ខេត្តតាមព្រំដែននេះ អ្នកសេដ្ឋកិច្ច អ្នកនយោបាយ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធចាត់ទុកថាជារឿងល្អ។ តែទន្ទឹមនេះ ពួកគេយល់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវកំណត់គោលការណ៍លើការវិនិយោគឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ខណៈកន្លងមកក្រុមហ៊ុនចិនមួយចំនួនបានបំផ្លិចបំផ្លាញសម្បត្តិធម្មជាតិជាច្រើនក្នុងដំណើរការអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ។

វិទ្យាស្ថានសិក្សាស្រាវជ្រាវ Lowy របស់អូស្ត្រាលីបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយនៅដើមសប្តាហ៍នេះដោយបង្ហាញថា កម្ពុជាឈរលេខរៀងទី១៩ក្នុងចំណោមប្រទេស២៧ក្នុងតំបន់អាស៊ីដែលមានអំណាចល្អប្រសើរ តាមរយៈសកម្មភាពការទូតជាមួយបណ្តាប្រទេសនានាក្នុងតំបន់។ តែមានវិស័យចំនួន ៣ ដែលកម្ពុជាមានភាពស្អិតរមួតខ្លាំងជាមួយចិន គឺការទូត យោធា និងសេដ្ឋកិច្ច។ ការណ៍នេះនាំឲ្យអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិមើលឃើញថា ចិនកំពុងមានឥទ្ធិពលកាន់តែខ្លាំងឡើងៗលើកម្ពុជា។ សម្រាប់កម្ពុជា តើនេះជាឱកាស  ឬក៏ជាបញ្ហាប្រឈម?

នៅថ្ងៃ​ទី​២៥ ​ខែ​កញ្ញា ​ឆ្នាំ​២០២៤ ​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បានចេញសេចក្តី​ប្រកាស​សាលក្រម​ផ្តន្ទាទោស​ជនជាប់​ចោទឈ្មោះ ​នាង សំអូន ​ដាក់ក្នុង​ពន្ធនាគារ​ចំនួន ៥ឆ្នាំ ​និង​ពិន័យជាប្រាក់​ចំនួន​២០​លានរៀល​។ នាង សំអូន ​បានជាប់ចោទ​ពីបទ​បើកបរ​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​គ្រឿងស្រវឹង ​បង្កគ្រោះថ្នាក់​បណ្តាលឲ្យ​ស្លាប់​មនុស្ស​ចំនួន ​៤នាក់ ​នៅ​ចំណុច​ស្ពាន​ឬស្សីកែវ ​កាលពី​ខែ​មករា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។ ​តាម​តុលាការ ​នេះជាកម្រិត​អតិបរមា​ដោយយោង​លើ​មាត្រា៨៣ ​និង​មាត្រា​៨៥ នៃ​ច្បាប់​ស្តីពី​ចរាចរណ៍​ផ្លូវគោក​។ ​តែលោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ​ហ៊ុន ម៉ាណែត ​បានបញ្វេញ​ប្រតិកម្ម​នៅថ្ងៃទី​២៦ ខែ​កញ្ញានេះ ​ដោយស្នើឲ្យ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងយុត្តិធម៌​ប្រើ​អធិបញ្ជា​ប្តឹងទៅ​សាលាឧទ្ធរណ៍ ​និង​ពិនិត្យមើល​ឡើងវិញ​ពីការ​ធ្វើវិសោធនកម្ម​ច្បាប់​សំដៅដាក់ទោស​អ្នក​ប្រព្រឹត្តខុស​ឲ្យធ្ងន់ធ្ងរ​ ប្រសិនបើ​ច្បាប់​បច្ចុប្បន្ន​មានកម្រិត​ទោសទណ្ឌ​ស្រាលពេក​។ ​តើទម្ងន់ទោស​កម្រិតណា​ដែល ​នាង សំអូន ​ត្រូវទទួល​នៅក្នុង​ទង្វើរបស់ខ្លួន​?

លោក វ៉ាត់ ចំរើន អគ្គលេខាធិការគណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា ​លើកឡើងថា គណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា គ្រោងស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យបង្កើតងារ «ស្ដេចប្រដាល់គុនចម្រុះបុរាណខ្មែរ» ក្នុងគោលដៅលើកស្ទួយវិស័យកីឡាយុទ្ធគុន។ នេះបើតាមលោក វ៉ាត់ ចំរើន ដែល​ថ្លែង​ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤។ ថ្នាក់ដឹកនាំ​កីឡារូបនេះ កត់សម្គាល់ឃើញថា កម្ពុជាជួបការលំបាកក្នុងការជំរុញគុនខ្មែរលើឆាកអន្តរជាតិ ដោយហេតុថា កម្ពុជាគ្មានតំណាងសម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយ​។ តើការបង្កើតងារ « ស្ដេចប្រដាល់គុនចម្រុះបុរាណខ្មែរ »  អាចជួយ​លើកស្ទួយវិស័យគុនខ្មែរ មែនដែរឬទេ?

កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា សារមន្ទីរជាតិបានបង្ហាញការសោកស្តាយចំពោះទង្វើអសីលធម៌របស់យុវជនខ្មែរមួយចំនួនដែលបានសម្រុក និងផ្លោះរបងចូលក្នុងបរិវេណសារមន្ទីរជាតិ អំឡុងពេលមានវត្តមានអ្នកបង្កើតមាតិកាតាមយូធូបបរទេសម្នាក់នៅក្នុងសារមន្ទីរ។ សារមន្ទីរជាតិចាត់ទុកទង្វើរបស់យុវជនខ្មែររបៀបនេះថាខ្វះការគោរព និងមិនផ្តល់តម្លៃដល់បេតិកភណ្ឌជាតិរបស់ខ្លួន។ ចំណែកអ្នកស្រាវជ្រាវសង្គមវាយតម្លៃថា សីលធម៌ និងឥរិយាបថរស់នៅរបស់យុវជនខ្មែរនាពេលសព្វថ្ងៃកំពុងធ្លាក់ចុះខ្លាំង។ ក្នុងន័យនេះ អ្នកវិភាគបានស្តីបន្ទោសលើភាពទន់ខ្សោយនៃវិស័យអប់រំ និន្នាការនយោបាយ សង្គម គ្រួសារ និងយុវជនខ្លួនឯង៕

កាលពី​ថ្ងៃទី​២០ ខែ​កញ្ញា ​ឆ្នាំ​២០២៤ ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​សម្រេច​ដកខ្លួន​ជាផ្លូវការ​ពីការ​ចូលរួម​នៅក្នុង​តំបន់​ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា ​ឡាវ ​វៀតណាម​(CLV​-DTA) ​ដែលមាន​អាយុកាល ​២៥ឆ្នាំ​កន្លងទៅ​។ ការ​សម្រេច​ដកខ្លួននេះ ​ត្រូវបាន​រដ្ឋាភិបាល​ពន្យល់ថា ​គឺជាការគិតគូរ​ពី​ក្តីកង្វល់របស់​ប្រជាជន​លើបញ្ហាទឹក​ដី ​និង​ភាពចាំបាច់​ខាង​នយោបាយ​។ គួររម្លឹកថា​ CLV ជាប្រធានបទ​ដ៏ក្តៅគគុក​រវាងអ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង និង​រដ្ឋាភិបាល ​ហើយក៏ជា​ប្រធានបទ​ដែលពលរដ្ឋខ្មែរ​ជាច្រើន​សម្តែង​ការព្រួយបារម្ភ​ជុំវិញ​អធិបតេយ្យភាព​ និង​បូរណភាព​ទឹកដី​។ ​តើការ​សម្រេចដកខ្លួន​ចេញ​ពី CLV ​របស់​រដ្ឋាភិបាលនេះ​នឹងជួយ​កាត់​បន្ថយភាពតានតឹង​ខាង​នយោបាយរវាង​រដ្ឋាភិបាល និង​ពលរដ្ឋខ្មែរ​ដែលមាន​និន្នាការ​ផ្ទុយពី​រដ្ឋាភិបាល​ដែរ ឬ​ទេ​?

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រកាសនៅថ្ងៃសុក្រទី ២០ កញ្ញាពីការដកខ្លួនចេញពីគម្រោងកិច្ចសហប្រតិបត្តិអភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នាជាឡាវ និងវៀតណាមហៅកាត់ CLV។ ក្រោយការសម្រេចដូចនេះនាំឲ្យមានការចោទសួរថា តើការរៀបចំកម្មវិធីទស្សនកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋទៅតំបន់ព្រំដែន និងការប្រមូលលុយក្នុងមូលនិធិព្រំដែនគួរបន្តធ្វើ ឬគួរលុបចោលវិញ?។ អ្នកវិភាគមួយចំនួនធំយល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរបន្តធ្វើការងារទាំងពីរនេះ ព្រោះវាអនុញ្ញាតឲ្យសាធារណជនយល់ និងស្គាល់ទឹកដីព្រំដែនរបស់ខ្លួន។

ភ្លាមៗ​បន្ទាប់​ពី អតីត​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​កម្ពុជា ​លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាស​ថា​ កម្ពុជា​បញ្ចប់​ការ​ចូល​រួម​ក្នុង​តំបន់​ត្រី​កោណ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម​ (CLV-DTA)​ មាន​ប្រតិកម្ម​គាំ​ទ្រ​ពី​ច្រើន​មជ្ឈដ្ឋាន​រួម​ទាំង​អ្នក​ដែល​ធ្លាប់​តែ​ប្រឆាំង​ផង​ដែរ​។​ បើ​តាម​ ​លោក ហ៊ុន សែន ​មូល​ហេតុ​សំ​ខាន់​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​លោក​ផ្លាស់​ប្តូរ​ជំហរ​ ដោយ​ដក​កម្ពុជា​ចេញ​ពី​គម្រោង​CVL​ពេល​នេះ​ ក៏ព្រោះ​ថា ​លោក​គ្មាន​ទម្លាប់​អង្គុយ​បក់​ផ្សែង​នោះ​ទេ​ ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​ពន្លត់​ភ្លើង​ទាំង​ស្រុង​។​ ទន្ទឹម​គ្នា​នឹង​ការ​គាំ​ទ្រការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​រដ្ឋាភិ​បាល​លើក​នេះ​ ក្រុម​អ្នក​វិភាគ ​ចង់​ឃើញ អា​ជ្ញាធរ​ដោះលែង​សកម្មជន​ប្រឆាំង​នឹង​ CLV ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​ឡើង​វិញ ​ហើយ​នោះ ​គឺ​ជា​សញ្ញា​ឈាន​ទៅ​រក​ការ​ឯក​ភាព​ជាតិ​ទាំង​ស្រុង​របស់​កម្ពុជា​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​ព្រំដែន​។​

ទីបំផុត លោក សុខ សូកេន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ ត្រូវផ្លាស់ប្តូរចេញ រួចជំនួសមកវិញដោយ លោក ហួត ហាក់ ដែលជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអធិការកិច្ច។ ការផ្លាស់ប្តូរតួនាទីរបស់រដ្ឋមន្ត្រីពីររូប ក្រោយរដ្ឋាភិបាលថ្មីដំណើរការបាន១ឆ្នាំ ត្រូវគេកត់សម្កាល់ថា ជាយុទ្ធសាស្ត្រនៃការរៀបចំឲ្យប្រសើរឡើងវិញចំពោះវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា។ ប្រតិបត្តករទេសចរណ៍នានា យល់ថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍គួរមានយុទ្ធសាស្ត្រទាក់ទាញថ្មីៗ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា។ តើអាចទៅរួចទេ ដែលវិស័យទេសចរណ៍នឹងមានក្តីសង្ឃឹមឡើងវិញ ក្រោយការរុះរើសមាសភាពរដ្ឋាភិបាល?

រដ្ឋសភា​កម្ពុជា ​នឹងបើក​កិច្ចប្រជុំ​នៅថ្ងៃទី២០​ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០២៤​ស្អែក ដោយមាន​របៀបវារៈ​សំខាន់​មួយគឺការបោះឆ្នោត​ផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្ត​លើការកែសម្រួល​សមាសភាពសមាជិក​រាជរដ្ឋាភិបាល​ចំនួន២រូប​។ ​ក្នុងនោះត្រូវបាន​គេដឹងក្រៅផ្លូវការ​នៅឡើយថា ​នឹងមាន​ការផ្លាស់ប្តូរ​ការងារគ្នាទៅវិញ​ទៅមក​រវាងរដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ទេសចរណ៍ ​និង​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​អធិការកិច្ច។ ​អ្នកវិភាគ​សង្គម និង​នយោបាយ​នានា​មើលឃើញថា​ជាដំណើរការ​ប្រព្រឹត្តទៅ​ធម្មតារបស់​រដ្ឋាភិបាល​ស្របតាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ​សំដៅ​ពង្រឹង​បន្ថែមទៀត​នូវ​សមត្ថភាព​ការងារ​។ ​ក៏ប៉ុន្តែ​ការសម្រួល​ការងារទៅលើ​រដ្ឋមន្ត្រី​ទទួលបន្ទុក​វិស័យទេសចរណ៍​ហាក់​មានការ​ចាប់អារម្មណ៍​ខ្លាំង ​ដោយសារ​វិស័យទេសចរណ៍​កម្ពុជា​នៅតែ​ជាកម្មវត្ថុ​នៃ​ការចោទសួរ​នៅឡើយ​។