ចាប់តាំងពីក្រុមឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធផ្តួលរំលំរបបបាស្ហាអាល់អាសាដ និងចូលកាន់អំណាចដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលអន្តរកាលនៅស៊ីរី ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសលោកខាងលិច ដែលនៅក្នុងនោះមានសហរដ្ឋអាមេរិកបានបោះដៃ ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំថ្មីរបស់ស៊ីរី។ នៅថ្ងៃអាទិត្យទី១៥ធ្នូ បេសកជនពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិធ្វើដំណើរទៅដល់រដ្ឋធានីដាម៉ាស ក្នុងខណៈពេលដែលបារាំង និងតួកគី នៅដើមសប្តាហ៍នេះបានត្រលប់ទៅបង្ហូតទង់ជាតិនៅស្ថានទូតរៀងៗខ្លួនបន្ទាប់ពីអវត្តមានជាង១០ឆ្នាំ នៅស៊ីរី។ ក្រោយពីរបបបាស្ហា អាល់អាសាដដួលរលំ សម្ព័ន្ធមិត្តរុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់ដកខ្លួនថយ ចំណែក អាមេរិក និងអង់គ្លេសប្រកាសភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំស៊ីរីថ្មី ដែលគ្មានអ្នកណាក្រៅពីក្រុមប្រដាប់អាវុធអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម Hayat Tahrir Al-Sham ដែលអាមេរិកនៅតែចាត់ទុកជាក្រុមភេរវនិយម និងស្ថិតក្រោមការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
បេសកកម្មទូតរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច ដូចជាបារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងអង់គ្លេសបានធ្វើដំណើរបន្តបន្ទាប់គ្នាទៅរដ្ឋធានីដាម៉ាស ដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយក្រុមឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធ ដែលជាអ្នកកាន់អំណាចថ្មី នៅស៊ីរី។ នៅថ្ងៃអង្គារ សហភាពអឺរ៉ុបប្រកាសបញ្ជូនអ្នកតំណាងរបស់ខ្លួនទៅរដ្ឋធានីដាម៉ាស ចំណែកក្រសួងការបរទេសអាមេរិកអះអាងថា បានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំថ្មីរបស់ស៊ីរី។
នៅមុនបារាំងត្រលប់ទៅដាក់ទង់ជាតិកាលពីថ្ងៃអង្គារ តួកគី ប្រទេសសមាជិករបស់អូតង់បានត្រលប់ទៅបង្ហូតទង់ជាតិនៅស្ថានទូតរបស់ខ្លួននៅរដ្ឋធានីដាម៉ាស បន្ទាប់ពីដកខ្លួនចេញពីស៊ីរី ១៣ឆ្នាំ ចាប់តាំងផ្ទុះសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅស៊ីរី។
ប្រទេសលោកខាងលិចបញ្ជូនបេសកកម្មទូត ទៅកាន់រដ្ឋធានីដាម៉ាស ខណៈពេលដែលអ៊ីរ៉ង់ និងរុស្ស៊ី ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់របបដឹកនាំបាស្ហាអាល់ អាសាដ ចាប់ផ្តើមដកខ្លួនថយបណ្តើរៗចេញពីស៊ីរី។ នៅថ្ងៃចន្ទ រុស្ស៊ីប្រកាសដកមន្រ្តីទូតមួយចំនួនចេញពីដាម៉ាស និងដកកងទ័ពរបស់ខ្លួនចេញពីមូលដ្ឋានទ័ពអាកាស និងជើងទឹក ប្រចាំការនៅស៊ីរី។ អ៊ីរ៉ង់ឯណោះវិញ បានប្រកាសរង់ចាំពេលវេលាសមរម្យ ដើម្បីត្រលប់ទៅបើកទ្វារស្ថានទូតរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។ ស្ថានទូតអ៊ីរ៉ង់ដែលរងការបំផ្លាញខ្ទេចខ្ទីរដោយសារស្នាដៃរបស់ក្រុមឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធដែលចោទអ៊ីរ៉ង់ថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នង ផ្តល់ជំនួយយោធា ជួយការពាររបបបាស្ហា អាល់អាសាដរហូតមក។
អាជ្ញាធរស៊ីរីថ្មីដឹកនាំដោយក្រុមប្រដាប់អាវុធអ៊ីស្លាម Hayat Tahir al-Sham (HTS) ធ្លាប់និយាយបើកដៃស្វាគមគ្រប់ប្រទេសដើម្បីជួយកសាងស្តារស៊ីរីដែលខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរដោយសារសង្រ្គាមស៊ីវិលជាង១៣ឆ្នាំ។ រដ្ឋអំណាចថ្មីរបស់ស៊ីរី អះអាងថា ត្រូវជាមួយគ្រប់គ្នា ប៉ុន្តែ ទំនងមិនអាចចុះសម្រុងល្អូកល្អើនជាមួយអ៊ីរ៉ង់ និងរុស្ស៊ី ព្រោះប្រទេសទាំងពីរ ជាអ្នកគាំទ្រ ជួយឧបត្ថម្ភរបបបាស្ហា អាល់អាសាដឲ្យមានកម្លាំងយោធាវាយប្រហារទៅលើក្រុមឧទ្ទាមកន្លងមក។ ម្យ៉ាង បើបោះដៃជាមួយរុស្ស៊ី នោះក្រុមឧទ្ទាមខ្លាចថា រុស្ស៊ីនឹងអាចនាំយកគ្រួសារលោកកអាសាដមកដឹកនាំស៊ីរីសាជាថ្មី។
ផ្ទុយពីអ៊ីរ៉ង់ និងស៊ីរី ប្រទេសលោកខាងលិច ដែលរិះគន់ការដឹកនាំផ្តាច់ការរបស់ប្រធានាធិបតីបាស្ហា អាល់អាសាដ មិនស្ថិតក្នុងបញ្ជីខ្មៅរបស់ក្រុមឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធដែលជាអ្នកកាន់អំណាចថ្មី នៅស៊ីរីនោះទេ។ ដោយសារការដកខ្លួនរបស់អ៊ីរ៉ង់ និងរុស្ស៊ី ប្រទេសលោកខាងលិច បានឆ្លៀតរំកិលកូនអុករបស់ខ្លួនទៅក្នុងទឹកដីស៊ីរី។ នៅពេលតួកគីបានប្រយោជន៍ច្រើនជាពិសេសភូមិសាស្រ្តនយោបាយ និងយោធានៅក្នុងទឹកដីស៊ីរី ប្រទេសលោកខាងលិច ដូចជាបារាំង អង់គ្លេស ឬអាល្លឺម៉ង់ សង្ឃឹមកសាងទំនាក់ទំនងជាមួយមេដឹកនាំថ្មីរបស់ស៊ីរី ដើម្បីបញ្ឈឺចិត្តរុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់ដែលបាត់បង់ឥទ្ធិពលសឹងទាំងស្រុងនៅស៊ីរី ដោយសារតែការដួលរលំអំណាចរបស់លោកបាស្ហា អាល់អាសាដ។ លោកខាងលិចអាចប្រើប្រាស់ស្ថានការណ៍ នយោបាយក្រឡាប់ចាក់នេះ ទៅដាក់សម្ពាធលើអ៊ីរ៉ង់ក្នុងការចរចានុយក្លេអ៊ែរយោធារបស់អ៊ីរ៉ង់។
ចង់បានឥទ្ធិពលនយោបាយនៅស៊ីរី លោកខាងលិចបានបោះដៃទៅរកថ្នាក់ដឹកនាំស៊ីរីថ្មី ដែលតាមពិតកំពុងស្ថិតក្រោមការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ទាំងចលនាប្រដាប់អាវុធ Hayat Tahrir Al-Sham និងមេដឹកនាំ ឈ្មោះ Ahmed Hussein al Charaa ដែលមានឈ្មោះដើមក្នុងជួរកងទ័ពថា Abou Mohammed al Joulani សុទ្ធតែស្ថិតក្នុងបញ្ជីដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិតាំងពីឆ្នាំ ២០១៤។ មូលហេតុ គឺក្រុមនេះដែលធ្លាប់មានឈ្មោះថា រណសិរ្ស នូស្រាធ្លាប់ជាសាខាមួយរបស់ក្រុមអាល់កៃដា ដែលជាប់ក្នុងបញ្ជីដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទន្ទឹមគ្នានឹងក្រុមជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាម។
ទោះប្រកាសកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងពីអាល់កៃដា និងប្តូរឈ្មោះចេញពីរណសិរ្សនូស្រា ប៉ុន្តែ ក្រុមឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធដែលផ្តួលរំលំអំណាចប្រធានាធិបតីស៊ីរីនៅដើមខែធ្នូនេះ នៅតែជាប់ក្នុងបញ្ជីទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិក និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយសារតែក្រុមនេះនៅបន្តសកម្មភាពភេរវនិយមនៅទឹកដីស៊ីរី។ ចំណែកមេដឹកនាំរបស់ក្រុមនេះ គឺ Abou Mohammed al Joulaniជាប់ក្នុងបញ្ជីឈ្មោះភេរវនិយមដែលអាមេរិកតាមចាប់ខ្លួន និងប្រកាសផ្តល់រង្វាន់ ១០លានដុល្លារដល់អ្នកផ្តល់ព័ត៌មានឈានទៅដល់ការចាប់ខ្លួនមេខ្លោងស៊ីរី។
បន្ទាប់ពីដឹកនាំក្រុមប្រដាប់អាវុធទៅផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់បាស្ហា អាល់អាសាដ Abou Mohammed al Joulani មេខ្លោងក្រុម Hayat Tahrir Al-Sham ដែលអាមេរិកកំពុងតាមចាប់ខ្លួន ត្រូវបានតែងតាំងជាថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់អាជ្ញាធរស៊ីរីថ្មី។ ដូច្នេះតើអាមេរិកនៅតែចង់ចាប់ខ្លួន Ahmed Hussein al Charaa ឬ Abou Mohammed al Joulaniទៀត ឬយ៉ាងណា?
នៅថ្ងៃទី ១៤ធ្នូ មួយសប្តាហ៍ក្រោយ របបបាស្ហា អាល់អាសាដដួលរលំ អាមេរិកជាប្រទេសលោកខាងលិចទី១ដែលអះអាងភ្ជាប់ខ្សែទាក់ទងផ្ទាល់ជាមួយក្រុមឧទ្ទាមស៊ីរី Hayat Tahrir Al-Sham។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក លោកអង់តូនី ប្លីងកិននិយាយថា អាមេរិកចង់រំលឹកប្រាប់គ្រប់ភាគីស៊ីរីពីអភិបាលកិច្ចនៅក្នុងសម័យអន្តរកាល និងថា អាមេរិកនៅចាំជួយប្រជាជនស៊ីរីជានិច្ច។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីអាមេរិកមិនបាននិយាយពីទណ្ឌកម្មរបស់អាមេរិកលើចលនាឧទ្ទាមដែលកំពុងដើរតួនាទីសំខាន់នៅស៊ីរីសព្វថ្ងៃនេះទេ។
Abou Mohammed al Joulani ក៏មិនបាននិយាយពីការទាក់ទងផ្ទាល់ជាមួយអាមេរិក ប៉ុន្តែ ថា ក្រុមខ្លួនបានបោះដៃជាមួយក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច នៅក្នុងហេតុផលថា ស៊ីរីលែងចង់មានសង្រ្គាមទៀតហើយ ប្រជាជនស៊ីរីជាច្រើនជំនាន់ហត់នឿយនឹងសង្រ្គាម។ សង្រ្គាមដែលបានសម្លាប់មនុស្សកន្លះលាននាក់ និងធ្វើឲ្យប្រជាជនស៊ីរីជាង៦លាននាក់ ក្នុងចំណោមប្រជាជនសរុប ២៣លាននាក់ត្រូវរត់ភៀសខ្លួនទៅបរទេស។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយទូរទស្សន៍អាមេរិកនៅឆ្នាំ ២០២៣ Abou Mohammed al Joulani
ដែលបានផ្លាស់ប្តូរឯកសណ្ឋានពីមេជីហាតអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម មកជាមេក្រុមប្រដាប់អាវុធដើម្បីរំដោះស៊ីរី បាននិយាយថា ជាការពិត គេធ្លាប់រិះគន់នយោបាយលោកខាងលិច។ ប៉ុន្តែ ក្រុម Hayat Tahrir Al-Sham មិនចង់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអាមេរិក អឺរ៉ុបតាំងពីទឹកដីស៊ីរីនោះទេ។ មេក្រុមជីហាតស៊ីរីនិយាយយ៉ាងដូច្នេះ ដើម្បីធានាដល់លោកខាងលិចដែលបារម្ភខ្លាចថា ក្រុមនេះជាក្រុមជីហាតជ្រុលនិយមដែលអាចបង្កភេរវកម្ម នៅទឹកដីលោកខាងលិច។
ដើម្បីបង្ហាញថា ខ្លួនបានផ្លាស់ប្តូរ ចង់បង្កើតរដ្ឋាភិបាលដែលមិនប្រកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម និងផ្សះផ្សាជាមួយគ្រប់ជនជាតិ ក្រុមមាននិនា្នការផ្សេងៗគ្នា Abou Mohammed al Joulaniនៅបានចុះទៅសួរសុខទុក្ខប្រជាជន ជាតិពិន្ធុDrouze ដែលធ្លាប់ជាផ្ទាំងស៊ីបវាយប្រហាររបស់ក្រុមនូស្រា ក្រុមរបស់ខ្លួន កាលពី១០ឆ្នាំមុន។
លើសពីនោះទៀត ដើម្បីទាក់ទាញទំនុកចិត្តពីប្រជាជនស៊ីរី និងបញ្ចុះបញ្ចូលសហគមន៍អន្តរជាតិ ឲ្យជឿជាក់លើចេតនាចង់ស្តារប្រទេសស៊ីរីឲ្យចាកឆ្ងាយពីសង្រ្គាមតទៅទៀត Abou Mohammed al Joulaniបានប្រកាសសន្យានៅថ្ងៃអង្គារទី ១៧ធ្នូថា គេនឹងរំលាយចោលក្រុមប្រដាប់អាវុធទាំងអស់ ដើម្បីដាក់ចូលក្នុងកងទ័ពស៊ីរីតែមួយ ដែលគោរពច្បាប់របស់ប្រទេស។ ប៉ុន្តែ ទន្ទឹមនឹងនេះ សហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវដកទណ្ឌកម្ម។
ដើម្បីបានជំនួយ កសាងប្រទេស ថ្នាក់ដឹកនាំថ្មីរបស់ស៊ីរីគ្មានជម្រើសច្រើនក្រៅតែពី បោះចោលឯកសណ្ឋានជាមេដឹកនាំជីហាតជ្រុលនិយម និងបោះដៃទៅរកលោកខាងលិច។ ត្រូវដឹងថាស៊ីរីដែលធ្លាក់ខ្លួនក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិលកំពុងធ្លាក់ដុនដាបខ្លាំងណាស់។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃនេះទៀត អ៊ីស្រាអែលបានឆ្លៀតឱកាសដែលស៊ីរីបាក់ទ័ព បានបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងទៅបាញ់បំផ្លាញសឹងខ្ទេចខ្ទីរទីតាំងយោធា កន្លែងស្តុកអាវុធរបស់ស៊ីរី ចំណែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសស៊ីរីវិញធ្លាក់ចុះដល់ដី ដោយសារតែសង្រ្គាម៕
