រៀននិយាយ រៀនដើរ រៀនបរិភោគ រៀនស្លៀកពាក់ខ្លួនឯង រៀនលេង ... ទាំងអស់នេះជាដំណាក់កាលដ៏សំខាន់នៃការលូតលាស់ធំធាត់របស់ក្មេង។ ការនិយាយប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយទារកតាំងពីកើតមកភ្លាម ចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ ក្នុងដំណើរចម្រើនវ័យវឌ្ឍនាការរបស់ក្មេង បើទោះបីជាក្មេងមិនទាន់ចេះនិយាយតបវិញក៏ដោយ។ និយាយច្រើនជាមួយទារកតាំងពីកើតមកភ្លាម បង្កើនសំណាងកូនទ្វេដងនាពេលអនាគត។ នេះបើតាមការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិក។ ហេតុអ្វី? តើការនិយាយរកទារកផ្តល់ប្រយោជន៍យ៉ាងណា?
និយាយជាមួយកូនតាំងពីនៅក្នុងពោះ និងតាំងពីទារកទើបកើតមកភ្លាមនៅមិនទាន់ចេះនិយាយជាកាយវិការគួរឱ្យអស់សំណើចណាស់សម្រាប់មនុស្សធំ ប៉ុន្តែសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់កូនរបស់អ្នក។ ការនិយាយជាមួយទារក មានចំណែកដ៏ធំក្នុងការជួយកូនឱ្យចាប់ផ្តើមជីវិតក្នុងលក្ខខណ្ឌដ៏ល្អបំផុតមួយ។ បើតាមវេជ្ជបណ្ឌិត Marina Kalashnikova អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកភាសាទារក “ការនិយាយជាមួយទារកគឺជាភាសាដ៏សំខាន់ជាងគេបំផុតនៅលើភពផែនដី” ព្រោះក្នុងរយៈពេល១ពាន់ថ្ងៃដំបូងនៃជីវិត ខួរក្បាលរបស់ទារកលូតលាស់មហាសែនលឿន ដោយគ្មានល្បឿនអ្វីមកប្រៀបបានឡើយ។ ក្មេងអាយុពីរឆ្នាំ មានប្រព័ន្ធប្រសាទប្រទាក់គ្នាលឿនជាងមនុស្សធំពេញវ័យដល់ទៅពីរដងឯណោះ។
ហេតុអ្វីត្រូវនិយាយច្រើនជាមួយទារក?
និយាយជាមួយទារកមិនមែនត្រឹមតែជាការបញ្ចេញបញ្ជោពាក្យសំដីល្អពិរោះៗ និងគួរឱ្យអស់សំណើចដាក់កូនទេ តែជាការបង្ហាត់បង្រៀនកូនឱ្យចេះច្រើនយ៉ាងណាស់ និងការជំនួយដ៏ប្រពៃក្នុងការបង្កើនសមត្ថភាពភាសារបស់ទារក។ នេះជាប្រសាសន៍របស់អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Marina Kalashnikova ដដែល ដោយពន្យល់ថា នៅពេលអ្នកជាឪពុកម្តាយនិយាយទៅកាន់កូនតូចៗ អ្នកមិនត្រឹមតែប្រើភាសាមនុស្សទេ តែអ្នកនិយាយពាក្យដដែលៗ និយាយមួយៗយឺតៗ ហើយមាននិន្នាការនិយាយបែបស្រទន់ ដោយបញ្ចេញទឹកមុខខុសពីនិយាយជាមួយមនុស្សធំ ដោយបញ្ចេញទឹកមុខ ធ្វើមុខធ្វើមាត់ ដូចជាបើកមាត់ធំៗ បំប៉ោងចិញ្ចើម ញញឹមញញែម ... ដូច្នេះទារកបានឮសំឡេង ហើយបានឃើញទៀត។ និយាយជាមួយទារក ជាការបង្ហាត់ក្មេងឱ្យចេះផ្ចង់អារម្មណ៍ស្តាប់។ នៅពេលឮសំឡេង ទារកនឹងផ្ទៀងស្តាប់ និងផ្ចង់ត្រចៀកស្តាប់។
មុននឹងចេះនិយាយ ទារកចេះស្តាប់តាំងពីនៅក្នុងពោះ និងចេះប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយមនុស្សធំ តាមរយៈការបញ្ចេញសំឡេងកេកឺ រួចបញ្ចេញសំឡេងកាន់តែមានទ្រង់ទ្រាយច្បាស់លាស់ឡើងៗ។ ក្មេងតូចអាចបញ្ចេញសំឡេង និងចេះនិយាយបាន ដោយសារតែពួកគេបានស្តាប់សំដីរបស់មនុស្សធំ និងមានអន្តរកម្ម ទៅវិញទៅមកជាមួយយើង។ ដូច្នេះការនិយាយជាមួយទារក គឺជាវិធីសាស្ត្រដ៏ប្រពៃបំផុតក្នុងការជួយអមដំណើរលូតលាស់របស់កូន។
ដំណើរលូតលាស់នៃភាសាទារក
ការលូតលាស់ធំធាត់របស់ក្មេងមិនដូចគ្នាទេ។ ការវិវឌ្ឍន៍ផ្នែកភាសានិយាយក៏ខុសគ្នាពីទារកម្នាក់ទៅទារកម្នាក់ដែរ។ ជាទូទៅ ក្មេងចាប់ផ្តើមចេះនិយាយ នៅពេលចូលដល់អាយុចាប់ពី២ទៅបីឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែទារក ឬក្មេងតូចៗនេះ ចេះទាក់ទង និងចេះប្រើភាសារបស់គេ តាំងពីយូរមកហើយ។
- នៅអាយុ ពីរទៅបួនខែ ទារកចាប់ផ្តើមបញ្ចេញភាសា កេ-ក។ បន្ទាប់មកទារកអាចបញ្ចេញសំឡេង ba ta និងចាប់យល់ ដឹងថាសំដីមានបង្កប់អារម្មណ៍ បង្កប់ព័ត៌មាន
- ចន្លោះពី៤ទៅ៩ខែ ទារកចេះថាពាក្យមួយព្យាង្គ babbababa tattattata meuj meuh … និងយល់ពាក្យសាមញ្ញៗ ពាក្យស្រួលៗ ឈ្មោះខ្លួនឯង ប៉ាប៉ា ម៉ាម៉ា ម៉ែ...
- អាយុមួយឆ្នាំ ក្មេងមួយចំនួនធំចេះនិយាយ ចេះបើពាក្យចំៗ មួយៗ។ ចេះនិយាយបានពីរបីម៉ាត់ជាប់គ្នា ប៉ុន្តែចាប់យល់ច្រើន។ បើតាមអ្នកជំនាញភាសាវិទ្យាកុមារ ក្នុងវ័យមួយខួបនេះ ក្មេងចេះយល់ប្រមាណ៨០ពាក្យហើយ។ មានន័យថាក្មេងចេះស្តាប់ ពាក្យសំខាន់ៗក្នុងការរស់ថ្ងៃប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា គេង ញ៉ាំ មុជទឹក ជុះនោម ...គ្រាន់តែថាក្មេងខ្លះឆាប់ចេះនិយាយខ្លាំង ខ្លះយឺតបន្តិច។
បន្ទាប់មក និងជារៀងរាល់ថ្ងៃ រាល់ខែ ភាសានិយាយរបស់ក្មេងកាន់តែរីកចម្រើនជាលំដាប់។ មានវគ្គមានស្នើ មានឃ្លាខ្លីៗ រួចចាប់ផ្តើមចេះនិយាយត្រឹមត្រូវ ដឹងថាខ្លួនចង់និយាយអី ទៅកាន់នរណា និងយ៉ាងដូចម្តេច។ ការនិយាយឆ្លងឆ្លើយជាមួយមនុស្សធំកាន់តែស្រួល និងរលូនឡើងៗ។
ដើម្បីសម្រេចការលូតលាស់ផ្នែកភាសានិយាយនេះបានល្អ ទារកត្រូវការឮ។ បើអ្នកមានអារម្មណ៍ថាទារកមិនឮល្អ មិនបញ្ចេញប្រតិកម្មនឹងសំឡេង សូមរូតរះរកពេទ្យដើម្បីវិភាគថារកបញ្ហា ដែលអាចជាអាការៈថ្លង់ ឬគ។ តាមក្បួននិងជាទូទៅ ទារករៀននិយាយ ដោយមិនបាច់ប្រឹងនិងដោយធម្មជាតិ នៅពេលមានការផ្តោះប្តូរសំដី ជាមួយមនុស្សធំ នៅពេលបានឮមនុស្សធំនិយាយរក។ ជាការនិយាយរកដោយចំពោះ ដោយឃ្លាត្រឹមត្រូវ ដែលឆ្លើយតប និងប្រទាក់ប្រទងឆ្លើយឆ្លងជាមួយញាណរបស់ទារក។
សូមនិយាយជាមួយកូន តាំងពីគ្នាមិនទាន់ចេះនិយាយ ទើបល្អ ទើបអាចផ្តល់ចំណង់ឱ្យគ្នាចង់ឆ្លងឆ្លើយមកវិញ។ ពាក្យនិយាយរបស់មនុស្សចាស់ មានន័យសម្រាប់ទារកណាស់ ព្រោះវាមានអមដោយរលកសំឡេង ក្រសែភ្នែក និងកាយវិការ។ តាមរយៈពាក្យពេជន៍សំដីនិយាយទៅកាន់ទារកនេះឯង ដែលទារកអាចមានលទ្ធភាពបន្លឺពាក្យ និងធ្វើឃ្លាបានតាម នៅពេលចម្រើនវ័យ។ ជាងនេះទៅទៀត ពេលបាននិយាយឆ្លងឆ្លើយ ប្រលែងលេងជាមួយទារក ជាវេលាប្រកបដោយអារម្មណ៍ល្អ វិជ្ជមានសម្រាប់ទាំងទារក ទាំងមនុស្សធំ។
និយាយជាមួយទារក អាចប្តូរជោគវាសនាអនាគត?
កាលពីមុន គេស្មានថាទារកតូចពេកមិនយល់អ្វី។ ដូច្នេះមិនបាច់និយាយជាមួយក៏បាន។ តែគំនិតនោះជាការយល់ច្រលំ។ តាមការពិត ការនិយាយជាមួយទារក មិនត្រឹមតែអាចជួយក្មេងឱ្យលូតលាស់ ឆាប់ចេះនិយាយ ឆាប់យល់ទេ តែអាចប្តូរផ្លាស់អនាគតក្មេងបានទាំងស្រុងផង។ នេះបើតាមរបាយការន៍របស់លោក Florent de Bodman ដែលជាប្រធានសមាគមន៍១០០១ពាក្យ ដើម្បីជួយឪពុកម្តាយទើបមានកូនអាយុក្រោមបីឆ្នាំ។ លោក Florent de Bodman មានជំនក់ចិត្តនឹងក្មេងតូចៗ ក្រោយពីឃើញការសិក្សាអាមេរិកមួយដែលបញ្ជាក់ថា ការនិយាយជាមួយទារកតាំងពីទើបនឹងកើត អាចបង្កើនសំណាងទ្វេមួយជាពីរ នៅកូននោះធំពេញវ័យ។
អំណះអំណាងនេះ ជាលទ្ធផលនៃការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកដែលបានបង្កើតទារកដ្ឋានគំរូមួយ សម្រាប់គ្រួសារក្រីក្រអន់ខ្សោយ ដើម្បីវិភាគតាមដានទម្លាប់ក្មេងជាច្រើនឆ្នាំ នៅទារកដ្ឋាន។ នៅទីនោះ គេនិយាយច្រើនណាស់ជាមួយទារក។ ការនិយាយជាមួយក្មេងនេះបានផ្តល់អនាគតល្អប្រសើរ ដល់ក្មេងទាំងនោះនៅ២០ឆ្នាំក្រោយ បើប្រៀបទៅនឹងទារកក្នុងជំនាន់ជាមួយគ្នា នៅទារកដ្ឋានធម្មតា។ ក្មេងក្នុងទារកដ្ឋានគំរូ រៀនឆាប់ចេះនៅពេលចូលសាលា មានសំណាងខ្ពស់ក្នុងការចូលរៀនថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា និងមានហានិភ័យជួបគ្រោះអត់ការងារធ្វើ តិចជាងក្មេងផ្សេងទៀតដល់ពីរដង។
តើគេអាចបង្កើនសំណាងបានយ៉ាងដូចម្តេច? អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិកបានពន្យល់ថា ប្រសិនបើក្មេងដល់វ័យចូលសាលាមតេយ្យ ហើយចេះនិយាយច្រើន ចេះពាក្យច្រើន ក្មេងនោះនឹងឆាប់ចេះអាន។ ការចេះពាក្យច្រើន ជួយឱ្យក្មេងក្នុងផ្នែកអំណាន។ ដើម្បីចេះអាន គេមិនមែនត្រូវការតែចេះប្រកបអក្សរ ស្គាល់ពញ្ជនៈ និងស្រះ ព្យាង្គ ឬពាក្យនោះទេ តែត្រូវយល់ឃ្លាផង និងចង់ស្វែងរកចេះពាក្យថ្មីបន្ថែមទៀតផង។ ភាសា ការនិយាយស្តី ជាតម្លៃនៃជីវិតទូទៅ។ យោងតាមការសិក្សាអាមេរិកនេះដដែល កូនក្នុងគ្រួសារក្រីក្រមធ្យម និងគ្រួសារអ្នកមាន (ចំណេះដឹង) មានសំណាងមិនដូចគ្នា។ វិសមភាពសង្គមបានលេចឡើងតាំងពីកុមារ តាំងពីថ្នាក់បឋមសិក្សាម្ល៉េះ។ នៅអាមេរិក ក្មេងរបស់ត្រកូលចេះដឹងអ្នកមាន ចេះពាក្យដល់ទៅ១០០០ពាក្យនៅអាយុបីឆ្នាំទល់នឹង៥០០ពាក្យសម្រាប់កូនក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ។ គ្រួសារអ្នកមាននិងអ្នកចេះដឹង មានមធ្យោបាយនិយាយជាមួយកូនច្រើនជាង។ នេះជាហេតុផលមួយ ក្នុងចំណោមមូលហេតុជាច្រើនទៀត។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជា អ្នកជំនាញសូមណែនាំឱ្យអ្នកជាឪពុកម្តាយត្រូវនិយាយឱ្យបានច្រើនជាមួយកូន ឬអានឱ្យកូនស្តាប់ ឱ្យបានច្រើនជាមួយកូន។
ស្តាប់-មើលអេក្រង់ ពន្យឺតភាសានិយាយ ?
ការនិយាយជាមួយទារកមិនមែនគ្រាន់តែស្រែកឱ្យឮៗ ឬនិយាយពីក្រោយខ្នង ពីលើក្បាល ពីចម្ងាយ និងតាមទូរស័ព្ទឡើយ។ នៅពេលនិយាយជាមួយក្មេង ទៅកាន់ក្មេង យើងតែងមាននិន្នាការបញ្ចេញបញ្ចូលសំឡេងដោយមិនដឹងខ្លួន។ ជាការធ្វើសំឡេងឱ្យស្រទន់ បែបមានការយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការនិយាយទាក់ទងទៅទារក។ យើងតែសាកល្បងបំពេញបំណង ឬធ្វើឱ្យដូចអ្វីដែលទារកចង់បាន និងមើលមុខគ្នាឱ្យចំនៅពេលនិយាយ។ ការធ្វើដូច្នេះ គឺដើម្បីអាចចាប់ចងអារម្មណ៍របស់ទារកឱ្យស្តាប់យើងផង និងអាចអង្កេតប្រតិកម្មរបស់ទារកផង។ នៅពេលនិយាយដោយស្រទន់និងភាពទន់ភ្លន់ ទារកនឹងមានទំនុកចិត្ត ហើយចាប់អារម្មណ៍ចង់និយាយរកមកវិញ។
ប៉ុន្តែការស្តាប់ ការមើលអេក្រង់ មើលទូរស័ព្ទ ថ្វីបើអាចល្អប្រសិនបើអ្នកជាឪពុកម្តាយចំណាយពេលនៅមើលនៅស្តាប់ និងនិយាយប្រាប់កូនមែន ប៉ុន្តែក្មេងនឹងមិនយល់ពាក្យថ្មីទេ បើមើលតែម្នាក់ឯង។ ដូច្នេះក្មេងនឹងមិនសូវចេះពាក្យ។ មើលអេក្រង់ លេងទូរស័ព្ទគ្មានទេអន្តរកម្មរវាងក្មេងនឹងរូបក្នុងអេក្រង់។ ហើយបញ្ហារបស់អេក្រង់ និងទូរស័ព្ទ គឺវាបំបាត់ពេលវេលាល្អូកល្អើនប្រកបដោយចំណងគុណភាពរវាងម្តាយឪពុកនិងកូន។
បើតាមគ្រូពេទ្យជំនាញចិត្តសាស្ត្រ Stanislas Dehaene គ្រប់ការសិក្សាភាសាមួយ ត្រូវមានកត្តាចម្បងបួន៖ ការផ្ចង់ស្តាប់- ការចូលរួមដោយសកម្ម- ការទទួលប្រតិកម្មតបតមកវិញជាពាក្យសរសើរ ជាការលើកទឹកចិត្ត និង ការបង្ហាត់ឱ្យរៀបឃ្លាខ្លីៗពង្រឹងបន្ថែមដដែលៗ។ ដូច្នេះនៅពេលនិយាយ ត្រូវនិយាយជាមួយក្មេង នៅចំពោះមុខក្មេង ដោយមើលមុខគ្នា មិនមែនគ្រាន់តែប្រហើរសំឡេងគ្រាន់តែឱ្យក្មេងបានឮទេ។ និយាយសួររបៀបបង្ហើបឱ្យមានចម្លើយវែងឆ្ងាយ ដោយត្រូវរង់ចាំប្រតិកម្មនិងចម្លើយតបវិញ ដែលអាចជាការញញឹម ការធ្វើកាយវិការ ឬជាពាក្យសំដីនៅពេលក្មេងចេះនិយាយ៕
