គិតចាប់តាំងពីជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ បានកើតឡើងមក ភាគីកម្ពុជាបានសម្រេចបិទការនាំចូលទំនិញមួយចំនួនពីប្រទេសថៃ មានដូចជា បន្លែ ផ្លែឈើ ប្រេងនិងឧស្ម័ន។ ការសម្រេចរបស់កម្ពុជា ក៏ដោយសារតែភាគីថៃបានគំរាមជាញឹកញយក្នុងការផ្អាកការនាំចេញប្រេងចូលមកកម្ពុជា។ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចយល់ថា បញ្ហានេះមិនមែនជាសញ្ញានៃសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា-ថៃឡើយ។ តែអ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយវិញ គិតថា នេះជាសញ្ញាដែលឈានទៅរកសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងពេលខាងមុខ។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី២៧មិថុនានេះ បានចេញមកបកអាក្រាតនយោបាយផ្ទៃក្នុងថៃ ជាពិសេសសំណុំរឿងអាស្រូវពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រួសារនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ។ ពីខេត្តព្រះវិហារ លោក ហ៊ុន សែន ថាការសម្រេចចិត្តបកអាក្រាតនយោបាយផ្ទៃក្នុងថៃ ក៏ដោយសារតែនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃបានប្រមាថចំពោះលោកថាជាមនុស្សគ្មានវិជ្ជាជីវៈ។ អ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិយល់ថា លោក ហ៊ុន សែន កំពុងប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្របោះអុសទៅក្នុងភ្នក់ភ្លើង ដើម្បីបង្កើតភាពមិនទុកចិត្តគ្នានៅក្នុងនយោបាយផ្ទៃក្នុងថៃ។

ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានកោះហៅ​តំណាងទូតបរទេសទាំងអស់នៅកម្ពុជាដើម្បីប្រាប់​​ពីស្ថានភាពនៃជម្លោះ​ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ ក្រៅពីនេះ​ ក្នុង​ថ្ងៃទី២៥មិថុនាម្សិលមិញ ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ក៏​បានស្នើឱ្យជប៉ុនជំរុញឱ្យថៃ យល់ព្រម​​ដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ។ បន្ថែមពី​ការដាក់ពាក្យបណ្តឹង​​​​​​ទៅ​ ​ICJ កម្ពុជាក៏​បានគំរាម​ប្តឹង​​​ទៅអង្គការសហប្រជាជាតិទៀត​ ប្រសិនបើជម្លោះព្រំដែនជាមួយថៃកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ។ អ្នកវិភាគនយោបាយ និងកិច្ចការបរទេសចាត់ទុកការពឹងសហគមន៍អន្តរជាតិឱ្យជួយសម្របសម្រួលក្នុងជម្លោះព្រំដែនជាជំហរការទូតចាស់ទុំ និង​​មានប្រសិទ្ធភាព។ តែអ្នកជំនាញដដែល​ផ្តល់ជាយោបល់ថា កម្ពុជាមិនត្រូវសុំឱ្យបរទេសជួយក្នុងក្របខណ្ឌទ្វេភាគីឡើយ តែកម្ពុជា​​ត្រូវពឹងប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឱ្យជួយជាមុនសិន។

ក្នុងជម្លោះព្រំដែនគោករវាងកម្ពុជា-ថៃ បាននិងកំពុងបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ការចេញចូលរបស់ពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរ ពិសេសភ្ញៀវទេសចរ។ អ្នកជំនាញវិស័យទេសចរណ៍មើលឃើញថា វិធានការបិទច្រកព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ ​បានបង្កការរាំងស្ទៈខ្លាំងដល់ការធ្វើដំណើរចេញចូលរបស់ភ្ញៀវទេសចរបរទេស ខណៈទេសចរបរទេសភាគច្រើនតែងនិយមធ្វើដំណើរមកប្រទេសថៃ រួចបន្តដំណើរតាមផ្លូវគោកតាមច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិប៉ោយប៉ែតមកកម្ពុជា។ តែយ៉ាងណា អ្នកជំនាញយល់ថា ផលប៉ះពាល់អាចមានរយៈពេលខ្លី ខណៈភ្ញៀវទេសចរបរទេសអាចធ្វើដំណើរតាមផ្លូវអាកាសជំនួសវិញ។ 

ចាប់ពីថ្ងៃទី២៣ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥តទៅ ភាគីថៃបានសម្រេចជាឯកតោភាគីបិទច្រកព្រំដែនទាំងអស់ជាមួយកម្ពុជាក្រោមហេតុផលការពារសន្តិសុខជាតិ និងចោទថាកម្ពុជាជាមជ្ឈមណ្ឌលឆបោកអនឡាញ។ ភាគីថៃអះអាងថា ខ្លួននឹងលើកលែងការចេញចូលច្រកព្រំដែនសម្រាប់អ្នកជំងឺ និងសិស្សសាលាតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ យល់ឃើញថា ការសម្រេចបិទច្រកព្រំដែនទាំងស្រុងនាពេលនេះបាននិងកំពុងទាញទម្លាក់ទំនាក់ទំនងការទូតរបស់ប្រទេសទាំង២ឲ្យធ្លាក់ចុះ ខណៈស្ថានការណ៍ជម្លោះព្រំដែនកំពុងមានភាពក្តៅគគុក និងតានតឹងខ្លាំង។ តើហេតុអ្វីបានជាទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ថៃ កាន់តែធ្លាក់ចុះទៅនៅពេលនេះ?

ភាពតានតឹងរវាងកម្ពុជា និងថៃបានបន្តកើនឡើង នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរដែលនៅជាប់ភ្នំដងរែក និងតំបន់ប្រាសាទបុរាណខ្មែរមួយចំនួននៅ ប៉ែកឧត្តរនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ភាគីថៃ​បានបង្ហាញជំហររួបរួមផ្ទៃក្នុង ក្រោយការបែកធ្លាយសំឡេងសន្ទនារវាងប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន និងលោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ។ ចំណែក ក្រុម​ប្រឹក្សាជាតិ​តស៊ូ ដែលបង្កើត​ឡើង​ដោយ​ លោក សម រង្ស៊ី បានអំពាវនាវឲ្យអ្នក​នយោបាយ​ខ្មែរបង្រួបបង្រួមជាតិ ក្នុងកាលៈទេសៈដ៏តានតឹង ដែលកម្ពុជា កំពុងមានជម្លោះជាមួយប្រទេសថៃ។ តើក្នុងស្ថានភាពនេះ អ្នកនយោបាយខ្មែរអាចស្វែងរកការឯកភាពជាតិយ៉ាងណា ដើម្បីទប់ទល់នឹងការឈ្លានពានរបស់បរទេស?

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងកាលពីថ្ងៃទី២០មិថុនា ថាកម្ពុជាមិនស្លាប់ដោយសារការបិទការនាំចូលប្រេងពីប្រទេសថៃឡើយ តែថាក្រុមហ៊ុនថៃ ដូចជា PTT ទៅវិញដែលស្លាប់ខ្លួនឯង។ ការចេញអះអាងរបស់ប្រមុខគណបក្សកាន់អំណាច ជាការឆ្លើយតបនឹងក្រុមប្រឆាំងថៃ ដែលចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលថៃឈប់លក់ប្រេងឲ្យកម្ពុជា ក្នុងស្ថានភាពប្រឈមនៃបញ្ហាព្រំដែន។ អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា យល់ស្របនឹងការលើកឡើងរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ដែលថា កម្ពុជាមិនបារម្ភចំពោះករណីខ្វះប្រេង ព្រោះកម្ពុជាមានទីផ្សារដទៃសម្រាប់នាំចូលប្រេងមកជំនួស។ តែអ្វីដែលអ្នកសេដ្ឋកិច្ច លើកជាយោបល់ គឺកម្ពុជាត្រូវធ្វើពិពិធកម្មទីផ្សារនាំចូលប្រេងបន្ថែមទៀត ដើម្បីទប់ទល់ក្នុងគ្រាអាសន្នណាមួយកើតឡើង។

ក្រោយព្យុះភ្លៀងក្នុងចំណោមផ្ទៃក្នុងថៃ ដែលបណ្តាលមកពីការបែកធ្លាយសំឡេងសន្ទនារវាងនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ និងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរលោក ហ៊ុន សែន ថៃហាក់បង្ហាញនូវរូបភាពស្ងប់ស្ងាត់បន្តិច។ ថៃតាមរយៈលោកស្រី ផែថងថាន បានអះអាងពីសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុងនៃប្រជាជាតិខ្លួន  និងថា ថៃគ្មានពេលបង្កើតជម្លោះផ្ទៃក្នុងឡើយ។ ជាក់ស្តែងនៅថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនានេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ និងមេទ័ពថៃបានធ្វើទស្សនកិច្ចរួមគ្នានៅតំបន់ព្រំដែនជាប់កម្ពុជា។ អ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិនានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានកត់សម្គាល់ថា ក្នុងពេលដែលថៃកំពុងបង្ហាញពីសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុងបែបនេះ កម្ពុជាត្រូវត្រៀមយុទ្ធសាស្ត្រយ៉ាងសកម្មបំផុត ទាំងផ្នែកការទូត ផ្នែកច្បាប់ និងផ្នែកការពារជាតិ។

ក្រសួងការបរទេសថៃនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ បានដាក់លិខិតតវ៉ាជាផ្លូវការទៅកាន់ស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសថៃ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបែកធ្លាយសារសំឡេងសន្ទនាជាលក្ខណៈឯកជនរវាងលោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ និងលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា។ ក្រសួងការបរទេសថៃអះអាងថា ការបញ្ចេញសារសន្ទនានេះ គឺមិនអាចទទួលយកបាន ដោយសារការបែកធ្លាយសំឡេងសន្ទនានេះប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី និងទំនុកចិត្តជាអន្តរជាតិ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិយល់ឃើញថា ការបែកធ្លាយ ឬបញ្ចេញសន្ទនាឯកជនរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា-ថៃនេះ​ មិនបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរក្នុងទំនាក់ទំនងការទូតឡើយ។ តើការបែកធ្លាយសំឡេងសន្ទនាឯកជនរវាងមេដឹកនាំរដ្ឋនិងរដ្ឋ ឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងណាក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ?

នៅថ្ងៃទី១៤ មិនុថាកន្លងទៅ សមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា និងសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដោយអះអាងថា សមាជិករបស់សមាគម នឹងពិនិត្យលទ្ធភាពក្នុងការជួយសម្រួលបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុដល់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃវិញ ចំពោះអ្នកដែលជាប់បំណុលធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់សមាគមទាំងពីរ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែតអំពាវនាវឱ្យសមាគមធនាគារ និងសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុជួយរៀបចំឥណទានឡើងវិញដល់ពលករខ្មែរមកពីប្រទេសថៃ និងដែលកំពុងជំពាក់បំណុលជាមួយធនាគារ ឬគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមគាំទ្រចំពោះយន្តការនេះ តែក៏ស្នើឱ្យធនាគារ​ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមានសុចរិតភាពចំពោះអតិថិជន ដោយមិនត្រូវដាក់បន្ទុកបន្ថែម​តាមរយៈការបង្កើនអត្រាការប្រាក់ ក្រោយរៀបចំឥណទានសារថ្មីនោះទេ។