รู้สึกตัวไว้ รู้สึกตัวไม่เป็น ภาวนาไม่ได้จริงหรอก ได้อย่างมากก็แค่ความสงบ แล้วสงบแบบลืมเนื้อลืมตัว แล้วพลิกไปเป็นมิจฉาสมาธิ เรื่องสมาธิเป็นเรื่องสำคัญ สมาธิเราไม่ถูก ไม่ได้ฝึกให้ดี เราจะถูกหลอก 2 อย่าง อันแรกเกิดนิมิต ทำความสงบไป พอจิตเริ่มสงบนิดหน่อย นิมิตมันก็จะเกิดขึ้น อีกอันหนึ่งไปเจริญปัญญาแล้วสมาธิไม่พอ จะเกิดวิปัสสนูปกิเลส ฉะนั้นถ้าสมาธิไม่ถูก สมาธิไม่พอ ไปทำสมถะโอกาสพลาดก็สูง หลงนิมิตเอา สมาธิไม่ถูก สมาธิไม่พอ ไปเดินวิปัสสนา ก็ถูกวิปัสสนูปกิเลสเอาไปกิน หลอก คิดว่าบรรลุธรรมแล้ว บางทีคิดถึงขนาดว่าเป็นพระอรหันต์แล้ว ฉะนั้นเลยต้องเรียนกันให้มากหน่อย เรื่องของสมาธิ คนที่ภาวนาแล้วพลาด ก็เรื่องพวกนี้ทั้งนั้น ภาวนาแล้วเพี้ยนบ้างอะไรบ้าง ไม่ได้เรียนถึงบทเรียนที่ชื่อจิตตสิกขา ถ้าเรียนรู้จิตตัวเองไม่ได้ สมาธิที่ดีที่สมบูรณ์เกิดไม่ได้หรอก หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 2 พฤศจิกายน 2567