ธรรมชาติของจิตย่อมส่งออกนอก แต่ถ้าส่งออกนอกแล้วเราไม่รู้ทัน มันก็จะเป็นสมุทัย เป็นเหตุให้เกิดทุกข์ จิตที่ออกนอกมันไปด้วยกำลังของตัณหา มันผลักดันออกไป ผลที่ตามมาคือทุกข์ทั้งสิ้น มีภาระทางใจเกิดขึ้นเรียกว่าทุกข์ ท่านก็เลยสอนบอกว่าอย่าส่งจิตออกนอก แต่ธรรมดาจิตย่อมส่งออกนอก แต่เมื่อจิตส่งออกนอกแล้วให้มีสติรู้ทัน ตรงนั้นล่ะท่านบอกอันนั้นคือการเจริญมรรค ถ้าจิตออกนอกแล้วเรามีสติรู้ทัน ศีล สมาธิ ปัญญาจะเกิดขึ้น เวลาจิตส่งออกไป ถ้าเราไม่มีสติกิเลสจะเกิด ในทางกลับกัน ถ้าจิตออกนอกแล้วเรารู้ทัน จิตหลงไปดูรูป รู้ว่าจิตหลงไปดูรูป จิตที่หลงไปดูรูปจะดับ จะเกิดจิตที่เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานขึ้นมา จิตหลงไปฟังเสียงแล้วเรามีสติรู้ทันว่าจิตหลงไปฟังเสียง จิตที่หลงไปฟังเสียงก็จะดับ ก็จะเกิดจิตผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานขึ้นมา จะเกิดอย่างนั้น เพราะฉะนั้นตรงที่เรามีสติรู้ทันจิตที่ส่งออกนอก จิตที่ส่งออกนอกจะดับ แล้วจะเกิดจิตที่ตั้งมั่นขึ้นมาแทน ตรงจิตออกนอกเรารู้ทัน กิเลสจะครอบงำจิตเราไม่ได้ ศีลอัตโนมัติจะเกิดขึ้น เพราะคนทำผิดศีลเพราะถูกกิเลสครอบงำ แล้วจิตออกนอกเรามีสติรู้ทัน จิตที่ออกนอกดับ จิตที่ตั้งมั่นจะเกิดขึ้นมาแทนที่ สมาธิที่ถูกต้องก็จะเกิดขึ้น แล้วต่อไปถ้าจิตออกนอกอีกเราก็รู้อีก ต่อไปปัญญาจะเกิด มันก็จะเห็นจิตที่ออกนอกมันก็ไม่เที่ยง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช บ้านจิตสบาย 18 สิงหาคม 2567