Musow ka kɛnɛ

Musow kɔnɔmaw be se ka lakana cogo di baarakɛyɔrɔw la. Bi a be kuma o de kan. Ka kɛɲɛ ni Sénégal wsaden Guy Marius SAGNA ka laseli dɔ ye a y'o min kɛ a ka "facebook" sanfɛ. A y'a jira ko muso kɔnɔma  caman de kɛrɛla a la, k'u kunkow ɲɛfɔ a ye. U caman y'a jira k'u be baara kɛ sangaso de la, o kera sababu ye ka kɔnɔtiɲɛn lase u ma. O kama an y'a laɲini ka musow ka kɛnɛ jɛmukan sigi o kan

An lamɛnbaga musow ni cɛw aw bɛɛ fɔlendon fɔɔ aw sigiyɔrɔw la. Nin ye aw ka jɛmukan mandi musow ka kɛnɛ siginnen ye.

Bi an bɛ kuma musow ka baliku kalan nafaw de kan.

Onu ka bolofara min bɛ seko ni dɔnko ani kalan kow kuna Unesco olu y'a jira ko diɲɛ kɔnɔ miliyɔn kɛmɛ kɔnɔtɔn nin kɔ de ma kalan, olu cɛ la Farafin muso miliyɔn kɛmɛ ni bisaba ni wɔrɔ.

Ɲinigali bɛ yɔrɔmin na o ye musow ka balikukalan bɛ lahalaya jumɛn na Manden?

Mun de bɛ se ka kɛ sababu ye ka ko ɲɛnɛbɔ. 

An lamɛnbaga musow ni cɛw aw ni ɲaatuma, u ninsɔndiya de b’aw lasɔrɔ kokura aw ka jɛmukan mandi musow ka kɛnɛ kan.

Bi an me kuma kɔnɔmaya ni denbatigiya sɛgɛlafinbɔ waati de kan n’an ko a ma "congé de maternité" faransikan na. Muso kɔnɔ minnu bɛ baarakɛ cɛkɛdaw la olu de ko don.

Manden jamana caman kɔnɔ, muso minnu bɛ baarakɛ cɛkɛdaw la, nin olu ye kɔnɔta, yanni o jigi waati bɛ se kalo saba de bɛ di olu ma yasa u k’u sɛgɛlafiɲɛbɔ.

O kalo saaba in yɛrɛ tilannnendon, lɔgɔkun wɔrɔ ɲani a ka jigi, lg Chegi tɔ a b’o kɛ sɛgɛlafiɲɛbɔ la ani ka denɲɛni ladon. 

Nin ye aw ka musow ka kɛnɛ jɛmukan kura siginen ye. Aw ka bi jɛmukan bɛna kuma di musow ma, minnu bɛ cɛsirila yasa ka lamini latangan. Ɲinigali bɛ yɔrɔmin na o ye musow jɔyɔrɔ ye jumɛn ye an ka lamini tagali la.

Nin jabiw bɛna sɔrɔ an ka londanw de fɛ. An ka bi londa fɔlɔ o tɔgɔ ye salimata Ballo ye ka bɔ Mali la ." Culture eco synergi" ɲɛmaa de don, ale ne mana bayɛlɛman k'a kɛ fɛn caman ye. Kadi TOURE ka bɔ Mali la,  Segou dugula, olu ka ka tɔn tɔgɔ ko Ema vert. Kalandenw de faralaɲɔgɔnkan k’o tɔn in sigi.

Onu diɲɛ tɔnba ka bolofara min bɛ musow kunkankow ɲɛnɛbɔ Onu femme, olu y'a jira ko san ba fila nin mugan nin kelen u y'a jira ko kɛmɛ sara muso biduuru nin nin kɔ de fagala u cɛw walima u sɔgɔmɔw fɛ. Muso faga a bɛ sɔrɔ mun de fɛ, a sababu bɛ se ka bɔ mun na.

Manden duguw kɔnɔ, denmarayɔrɔ tɛ yen, an ka cakɛdaw kɔnɔ, kasɔrɔ o cakɛda ninnu kɔnɔ muso caman de bɛ baara kɛ. Bɛɛ b'a don ko nin den marayɔrɔ bɛ cakɛda kɔnɔ an nafa ka bon musow ma, bawo u bɛna se k'u ka baara kɛ, ani ka sin di u denw ma fana. 

San ba kelen kɛmɛ kɔnɔntɔn ani bikɔnɔntɔn ni seegin de, diɲɛ tɔnba bolofara min ɲɛsinnen don kɛnɛyako ma, o ye latigɛ ta ka desaburukalo tile fɔlɔ kɛrɛnkɛrɛnnenya k'o kɛ sidabana kɛlɛli don ye.

San mugan ni duuru o kɔ, sidabana kɛlɛliko lahalaya jumɛn na, wa muso ka sidabana furakɛliko bɛ ɲɛ jumɛn na manden duguw  kɔnɔ nin wagati la ? 

Aw ka bi musow ka kɛnɛ jɛmukan bɛna kuma nin baabu in de kan. O kama jaabi bɛna di aw ma Tiémoko DIARRA n'a ka mɔgɔ welelenw bɛna masaala jɛmukan in kɔnɔ.

Ba walima fa ka se ka sira sɔrɔ sariya ɲɛkɔrɔ ka taama kɛ n'u denw ye walima ka se ka sɛbɛn dilan u denw ye n'u b'a fɛ.Sariya min b'a ko filɛ o tɛ kelen ye jamana bɛɛ la, Côte d'ivoire, Burkina denmasaya tilalen don, nka jamanaw fana bɛ yen mara bɛ cɛ dɔrɔn de bolo i n'a fɔ Sénégal, Mali.

Yasa ka yɛlɛman don kow la, jɛkulu "autorité parentale partagée" ye wulikajɔ kɛ mars kalo tile 9 Dakar yasa ka laɲini u ka marabagaw fɛ u ka du sariya sɛbɛn yɔrɔ dɔ ka fali. 

An lamɛn baga musow ni cɛw an ka foli bɛɛ aw kelen kelen na bɛɛ ye nin ye aw ka musow ka kɛnɛ sigini ye.  Farafinna du dɔw kɔnɔ,ni denmuso ye kɔnɔta kasɔrɔ a ma kɛ furu kɔnɔ a bɛ gwɛn ka bɔ so kɔnɔ.

Manden dugu caman kɔnɔ mpogotiginiw cama bɛna dugubaw la yasa kana sɔkɔnɔbaradenya ɲini. Tuman caman bɛnbaliya bɛ don baaratigiw nin sɔkɔnɔbarakɛdenw cɛ. Mun bɛ se ka kɛ ka dansigi o la. Tiemoko DIARRA ka laseli