เราค่อยภาวนาจากสิ่งที่หยาบๆ ไปสู่ความละเอียดประณีต ถึงจิตถึงใจมากขึ้นๆ เป็นลำดับไป จนวันหนึ่งจิตเราพ้นจากอาสวกิเลส รู้ไปเป็นลำดับๆ ไป มันจะค่อยละเอียด ค่อยประณีตมากขึ้นๆ ทีแรกไม่ต้องคิดมาก ถ้าเราจะดูกาย เราก็เห็นร่างกายไปเลย ด้วยจิตใจธรรมดาอย่างขณะนี้ เห็นร่างกายมันนั่ง ร่างกายที่นั่งอยู่มันถูกรู้ถูกดู ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา ขั้นแรกยังเจือการคิดว่าไม่ใช่เรา ต่อไปจิตมันรู้ชำนิชำนาญแล้ว พอรู้สึกถึงร่างกาย มันไม่เห็นความเป็นเราอยู่ในกายเลย แล้วฝึก จิตใจมีกำลังขึ้นมาก็เห็นนามธรรมได้ ก็จะเห็นความสุข ความทุกข์ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตาเหมือนกัน เห็นกุศลอกุศลทั้งหลายไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตาเหมือนกัน หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 17 สิงหาคม 2567