PiL in de praktijk

Daan en Nancy gaan in deze eerste aflevering van 2024 in gesprek met Lisette de Boer, tandarts in Amersfoort. Zij bespreken het artikel ´Invloed van geneesmiddelen op mondgezondheid´ waarin de diverse bijwerkingen van geneesmiddelen op de mond worden beschreven. Droge mond, tandverkleuring, smaakstoornissen, het komt allemaal voorbij. In dit driegesprek onderzoeken ze daarnaast de samenwerking onderling, hoe is die vormgegeven en kan daar nog wat verbeterd worden? En wat weten ze eigenlijk van elkaar, kloppen de verwachtingen die ze van elkaars professie hebben?

Daarnaast wordt een andere vorm van interprofessioneel samenwerken besproken: de Studentenpoli. De studentenpoli Amsterdam bestaat nu 10 jaar en is inmiddels uitgegroeid tot meerdere poli’s waar studenten diverse zorgtaken uitvoeren. Daan en Nancy zijn enthousiast: dit blijkt vele voordelen te hebben en verbetert naast de zorg ook het onderwijs.

In deze aflevering wordt aandacht besteed aan het doseren van geneesmiddelen bij mensen met obesitas. Voorspellingen blijken moeilijk te maken, maar er zijn wel betrouwbare bronnen om je keuzes op te baseren. 

Samen met leefstijlapotheker Elly Zon van apotheek Zuiderhaaks en Bernhardplein in Den Helder bespreken Daan en Nancy welke rol de leefstijlapotheker heeft in de preventie van obesitas. Inmiddels zijn er 300 leefstijlapothekers opgeleid, wat doen zij precies en hoe ziet de toekomst er op dat gebied uit?  

Preventie zou ook in de politiek een van de belangrijkste speerpunten moeten zijn om de zorg(kosten) in de toekomst in de hand te houden. Maar waar ligt de focus van de diverse politieke partijen? Met de verkiezingen op komst wagen Daan en Nancy zich heel even aan politieke beschouwingen en hopen daarmee tot een stemadvies te komen. 

Daan en Nancy spreken met Marieke van den Berk-Bulsink van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik over hoe normaal het is geworden dat studenten zonder ADHD de medicatie wel regelmatig gebruiken. Bijna één op de twintig studenten doet dit. Zij gebruiken de medicatie omdat ze denken zich hiermee beter te concentreren tijdens het studeren. Klopt dit wel? Is het gevaarlijk? En wat kunnen apothekers en huisartsen doen om oneigenlijk gebruik te voorkomen? Ook bespreken Daan en Nancy in deze aflevering de frustrerende privacyregels rondom het delen van patiëntgegevens: gaat de Tweede Kamer ons helpen met het voorstellen een Opt-out systeem?

Recent is de nieuwe richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie verschenen. Een belangrijke verandering is nog meer aandacht voor fractuurpreventie die na elke fractuur dient plaats te vinden. Twee onderzoeken van Nederlandse bodem hebben aangetoond dat patiënten ouder dan 50 jaar met een recente fractuur in een groot aantal gevallen een nieuwe onderliggende aandoening hebben.

In deze laatste aflevering van het jaar hebben Daan en Nancy twee gasten aan tafel: Miriam Stoks, apotheker en bestuurslid bij VvAA en Daisy Pors, huisarts en initiatiefnemer van ‘Help de huisarts verzuipt’. Met z’n vieren spreken ze over de regeldruk in zowel huisartsenpraktijk als apotheek, hoe ze daarmee omgaan, hoe ze daarin misschien beter samen kunnen optrekken en hoe zien zij de toekomst voor zich? Zo spreken ze over fijne initiatieven als verwijsafspraken.nl, die de huisarts kan ontzien. Er blijken wel meerdere stippen op de horizon, maar het belangrijkste is toch: hoofd omhoog en mét elkaar denken in oplossingen, dus tussen zorgverzekeraar en degenen die daadwerkelijk werkzaam zijn in de zorg. Een mooie in het kader ‘goede voornemens’… Tot volgend jaar!

Bewegingsstoornissen door medicijnen, en dan vooral antipsychotica, komen veel voor. Acute door psychofarmaca geïnduceerde bewegingsstoornissen zijn vrij goed te behandelen en vaak ook te voorkomen. Bij tardieve bewegingsstoornissen is dit een ander verhaal; die vergen vaak een specialistische behandeling. Hoe kun je psychofarmaca-geïnduceerde bewegingsstoornissen herkennen en behandelen? Daan en Nancy praten hierover met Peter van Harten en Lianne Tammenga, auteurs van het artikel Behandeling van psychofarmaca-geïnduceerde bewegingsstoornissen uit PiL 2022-2. Beiden zijn werkzaam binnen dit specialisme bij GGZ Centraal, Peter als psychiater, Lianne als verpleegkundig specialist. Zij bevestigen dat huisarts en apotheker een grote rol kunnen spelen in zowel het behandelen als voorkomen van bewegingsstoornissen die met medicijngebruik te maken hebben, bijvoorbeeld door na een periode van bepaald middelgebruik eerst te evalueren en eventueel een nieuw middel voor te schrijven, in plaats van hetzelfde middel gewoonweg te verlengen. Evalueren deden Daan en Nancy ook tijdens deze aflevering, maar dan van het huisartsenprotest dat in juli plaatsvond. De sfeer zat erin, maar teleurstelling was er ook.

Eén op de tien vrouwen wordt getroffen door endometriose: een chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van weefsel buiten de baarmoeder, voornamelijk op bekkenorganen en weefsels, maar soms zelfs op de longen en darmen. Daan en Nancy spreken over deze veelvoorkomende en vervelende aandoening aan de hand van het artikel Endometriose door Pille Pargmae uit PiL 2022-1, en Bianca de Bie, voorzitter en één van de oprichters van de Endometriose Stichting, is te gast. De stichting is 20 jaar geleden opgericht, omdat zij en medepatiënten vonden dat er te weinig informatie beschikbaar was over endometriose. De informatie die zij beschikbaar stellen is zowel bedoeld voor patiënten als zorgverleners. De grootste wens is dat de diagnosetijd voor endometriose verkort wordt: de ‘gap’ tussen melden bij de huisarts met klachten en de daadwerkelijke diagnose is momenteel nog heel lang. Hoe kunnen huisartsen, maar ook apothekers hier een rol in spelen? Verder denken Daan en Nancy na over een pakkende spandoektekst voor tijdens het huisartsenprotest op het Malieveld op vrijdag 1 juli.

Mannen en vrouwen verschillen van elkaar, verschillen die ook leiden tot een verschil in respons op medicatie. Vrouwen zijn de laatste jaren wel steeds meer vertegenwoordigd in medische (geneesmiddel)trials, maar het aandeel van vrouwen blijft nog altijd klein en de man-vrouwverschillen die hieruit blijken, zijn nog niet vertaald naar curricula, bijsluiters en richtlijnen, en daarmee naar de praktijk. Daan en Nancy spreken met Marianna Abadier en Loes Visser, beiden werkzaam als ziekenhuisapotheker in het HagaZiekenhuis en voorvechters van gepersonaliseerde zorg, over bewustwording als het gaat om genderspecifieke farmacotherapie en hoe dit in de toekomst onderdeel kan worden van de praktijk. Welke rol spelen de huidige apotheker en huisarts daarin, samen met opleiders en de toekomstige generatie apothekers en huisartsen? Daarnaast besteden Daan en Nancy aandacht aan positieve geluiden en attenties in de apotheek en huisartsenpraktijk.

Naar schatting gebruikt ongeveer 6% van de Nederlandse bevolking een antidepressivum. Ondanks dat honderdduizenden patiënten per jaar stoppen met het medicijn, neemt het langdurig antidepressivumgebruik nog steeds toe. Maar wanneer kan een patiënt stoppen? Wie kan er stoppen? En hoe kan een patiënt het beste stoppen? Daan en Nancy gaan hierover in gesprek met apotheker Paul Harder, die patiënten aan de hand van taperingstrips helpt om antidepressiva af te bouwen. Ga naar www.taperingstrip.nl voor meer informatie over deze afbouwmethode. Verder in deze aflevering: een nieuwe werkplek kan uiterst stressvol zijn. Nieuwe informatie en andere werkprocessen, met een vol hoofd tot gevolg. Hoe ga je om met veranderingen? Daan en Nancy geven nuttige tips.

Deze aflevering staat in het teken van virusinfecties  – en dan hebben we het niet alleen over corona – en de bijbehorende vaccinaties. Wie bepaalt er welke vaccinatie in het Rijksvaccinatieprogramma komt en hoe gaat dit proces in zijn werk? Daan en Nancy praten erover met Kees Groeneveld, wetenschappelijk stafmedewerker bij de Gezondheidsraad. Ook gaan ze in gesprek met Marit van Gils, universitair hoofddocent bij Amsterdam UMC, over 40 jaar HIV: wat is er allemaal gebeurd en waar staan we nu? En wat hebben de onderzoeken naar HIV en corona met elkaar te maken? Verder: weet jij als zorgverlener precies wat alles kost en wat er zoal onder eigen risico valt? In hoeverre zijn zorgverleners verantwoordelijk voor het verstrekken van informatie hierover? Daan en Nancy hebben het antwoord, en geven praktische tips.