Podcast Demagoga

Prozachodnia prezydentka Mołdawii, Maja Sadu, zakazała picia naparu z dzikiej róży. Na taką informację można było się natknąć w sieci przed wyborami prezydenckimi w tym kraju, które odbyły się w październiku. To fałszywe doniesienia, jedne z wielu w Mołdawi.

Jako kraj kandydujący do Unii Europejskiej to miejsce, gdzie ścierają się nastroje prozachodnie i prorosyjskie. To również pole to do rozwoju dezinformacji. Jakie narracje są najpopularniejsze? Dlaczego w fałszywych treściach Unia Europejska przedstawiana jest jako sojusz, który zmilitaryzuje Mołdawię? 

Kwestie wyjaśnił Kamil Całus z Ośrodka Studiów Wschodnich.

Kamil Całus – z wykształcenia wschodoznawca i dziennikarz, z zawodu analityk. Absolwent Instytutu Wschodniego oraz Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studiował m.in. w Kiszyniowie. Do Mołdawii podróżuje regularnie od ponad dekady, co najmniej kilka razy do roku. Od 2012 roku pracuje w warszawskim Ośrodku Studiów Wschodnich, w którym – prócz problematyki mołdawskiej – zajmuje się także Rumunią. Publikował m.in. w „Nowej Europie Wschodniej”, „New Eastern Europe” i „Tygodniku Powszechnym”. Pochodzi ze Świnoujścia. Mieszka w Warszawie.

Przydatne linki

Teorie spiskowe, sugerowanie fałszerstw wyborczych i obrazki tworzone przez sztuczną inteligencję. Po raz kolejny wybory prezydenckie w USA obfitowały w szereg wątków związanych z fałszywymi informacjami. Czy dezinformacja wokół wydarzeń tej kampanii miała wpływ na ostateczny wynik? A może do wygranej Trumpa przyczyniła się sztuczna inteligencja? O tym i innych kwestiach związanych z wyborami rozmawialiśmy z Janem Jęczem, analitykiem Polityki Insight

Jan Jęcz – Analityk ds. gospodarki cyfrowej w Polityce Insight. Absolwent socjologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, obecnie w trakcie studiów w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych UAM. W przeszłości pracował jako specjalista ds. komunikacji i badacz UX, współtworzył także projekty edukacyjne dot. klimatu i mediów. Jako wolny publicysta publikował w Magazynie Kontakt, Kulturze Liberalnej, Krytyce Politycznej, Miesięczniku Znak, portalu oko.press. Laureat Stypendium im. Leopolda Ungera dla młodych dziennikarzy.

Przydatne linki

Wiosną grillujemy, jesienią idziemy na grzybobranie (a później opowiadamy o tym w internecie). Co ciekawe, oba te zajęcia mogą stać się tematem fałszywych treści.

Muchomory czerwone przedstawiane są w nich jako grzyby, które mogą przedłużyć nam życie, wspomóc w zmaganiach z alkoholizmem, czy odbudować neurony. Ile w tym prawdy? Niewiele. Nie mówiąc już o tym, że zatrucie nimi może mieć poważne, negatywne skutki dla naszego zdrowia. I właśnie o tym porozmawiamy w kolejnym odcinku Podcastu Demagoga.

Rozważymy też, czy jesteśmy jesieniarami.

Przydatne linki 

Edukacja seksualna zajmuje szczególne miejsce wśród tematów, które rozpalają dyskusje w Polsce. Za każdym razem, kiedy temat ten pojawia się w przestrzeni publicznej, rozbrzmiewają hasła o seksualizacji nieletnich, przymuszaniu do masturbacji czy zmianie orientacji seksualnej. Wspólnie z Martyną Wyrzykowską, dyrektorką zarządzającą fundacji SexEd, postanowiliśmy obalić te powracające mity i zobaczyć, czym tak naprawdę jest edukacja seksualna.

BIO: Dyrektorka zarządzającą Fundacji SEXEDPL, autorka podcastu „Mamy tak samo” oraz mamą dwóch dziewczynek. Wierzy w siostrzeństwo, walczy o wdrażanie idei diversity w organizacjach, z którymi współpracuje i dba o to, by marki i stojący za nimi ludzie dostrzegali, że wartości, o których mówi się w SEXEDPL to nie trend, ale niezbędny kierunek rozwoju dla całego społeczeństwa.

Linki

Po co budować kopalnie, kiedy Polska rzekomo od kopalni odchodzi? Takie pytanie zadaje sobie wielu mieszkańców Mysłowic i Śląska, kiedy słyszą o planach otwarcia nowej kopalni węgla kamiennego „Brzezinka 3”. W pierwszym odcinku Podcastu Demagoga Lokalnie wspólnie z naszymi ekspertami i mediami lokalnym – takimi jak Śląska Opinia – sprawdzimy, jakie są fakty dotyczące tej kontrowersyjnej inwestycji i czy rzeczywiście ma ona szansę na realizację.

Jessikka Aro to znana i poważana fińska dziennikarka, znana przede wszystkim jako autorka książki „Trolle Putina”. Jej najnowsza publikacja, która jeszcze nie ukazała się na polskim rynku, może jednak u części czytelników wywołać konsternację. Pojawia się w niej rozdział o katastrofie smoleńskiej, który powiela nieprawdziwe informacje na temat przyczyn wypadku i przebiegu śledztwa. Wśród osób, z którymi spotkała się Aro, pojawiają się m.in.: Michał Rachoń czy Sławomir Cenckiewicz.

O tym, w jaki sposób Jessikka Aro doszła do tak szokujących wniosków oraz jak jej nowa książka może wpłynąć na wizerunek Polski w świecie, mówią Piotr Litwin, starszy analityk w Stowarzyszeniu Demagog, oraz Joonas Pörsti, redaktor naczelny fińskiej organizacji factcheckingowej Faktabaari.

Ważne linki:

Afryka to ogromny kontynent, wiele krajów zróżnicowanych m.in. pod względem językowym, kulturowym czy społecznym. Również tam pojawiają się fałszywe treści oraz kampanie dezinformujące.

Jak doszło do wybuchu wojny francuskich i rosyjskich botów? Czy jedna plotka może podburzyć społeczeństwo do agresji? I jak w takiej sytuacji działa fact-check przez SMS? O tym porozmawiamy z dr. Jędrzejem Czerepem z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

Przydatne linki:

Bio: 

dr Jędrzej Czerep – kierownik Programu Bliski Wschód i Afryka w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych (PISM), analityk ds. Afryki Subsaharyjskiej. Zajmuje się m.in. kulturą polityczną w państwach afrykańskich, wpływem mediów społecznościowych na rzeczywistość społeczno-polityczną w Afryce, powodami popularności dyskursów prorosyjskich. Cytowany m.in. przez BBC, The Economist, Washington Post. Wykładowca akademicki, m.in. od 2017 r. prowadzi autorskie konwersatorium z zakresu fake news, postprawdy i polityki informacji w Collegium Civitas.

Wody po tegorocznej powodzi zaczynają powoli opadać. Nie znika jednak fala dezinformacji, która przelała się przez media społecznościowe. W ciągu kilku dni mogliśmy zobaczyć, jak powstają teorie spiskowe, jak politycy obarczają się nawzajem winą za katastrofę, a także jak sytuację kryzysową wykorzystują oszuści.

W rozmowie z Marcinem Kosteckim, szefem działu fact-checkingu politycznego, sprawdzamy, jakie narracje zdobyły popularność w ostatnim czasie i jak wpłynęły one na debatę publiczną podczas walki z powodzią.

Przydatne linki

Wiele mówi się o tym, jak nowe technologie mogą pomagać, ale i przeszkadzać, w edukacji. Na przykład badacze sprawdzili, jak media społecznościowe mogą wpływać na naszą pamięć prospektywną, czyli tę, dzięki której pamiętamy o zaplanowanych zadaniach.

Czym różni się informacja od wiedzy i czy tę drugą da się znaleźć w mediach społecznościowych? Czy można odpocząć podczas scrollowania postów? Jak korzystać z nowych technologii, aby nie przeszkadzały nam w zdobywaniu wiedzy – nie tylko w szkole?

Te informacje (w wiedzę) połączyła dla nas trenerka higieny cyfrowej Magdalena Bigaj.

Magdalena Bigaj – założycielka i prezeska Fundacji „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa", autorka książki „Wychowanie przy ekranie". Medioznawczyni, badaczka i działaczka społeczna. Pomysłodawczyni i współautorka pionierskich „Ogólnopolskich badań higieny cyfrowej”. Twórczyni i kierowniczka pierwszych w Polsce studiów z higieny cyfrowej na Uczelni Korczaka. Laureatka Nagrody Korczaka 2024 za działania na rzecz praw dziecka w środowisku cyfrowym. Felietonistka miesięcznika  „Pismo. Magazyn opinii". Autorka licznych tekstów w mediach branżowych i ogólnopolskich poświęconych wpływowi nowych technologii na społeczeństwo. Umieszczona na liście 100 Kobiet Roku 2022 magazynu „Forbes Woman” oraz na liście 100 zasłużonych dla edukacji cyfrowej w 2023 roku.

Przydatne linki: 

Zespół Demagoga ujawnia, jak minister Czarnek dał 1,5 mln zł na promocję teorii spiskowej o wielkim resecie. Mateusz Cholewa zaprosił do naszego podcastu Marcina Kosteckiego i Piotra Litwina, którzy zdradzają, co znalazło się w „badaniach” przygotowanych na Politechnice Warszawskiej.

1,5 mln zł – to wysokość dofinansowania przekazanego z publicznych pieniędzy na badania dotyczące wielkiego resetu. Badania – zamiast obalać tę teorię spiskową – powtarzały fałszywe informacje na temat zmiany klimatu, transhumanizmu i planów na wykorzystanie obcej cywilizacji do wprowadzenia totalitarnych metod kontroli nad państwem. 

O tym, jak to się stało, że taki projekt zdobył dofinansowanie, Mateusz Cholewa rozmawia z Marcinem Kosteckim (szefem działu fact-checkingu politycznego) i z Piotrem Litwinem (starszym analitykiem) ze Stowarzyszenia Demagog.

Dla naszych Patronów i Patronek dostępny jest specjalny fragment nagrania. Dołącz do naszej społeczności! Wesprzyj nas!

Ważne linki: