Sign up to save your podcasts
Or
Share ប្រវត្តិនៃការកកើតទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាកង់ទិក
Share to email
Share to Facebook
Share to X
Share to email
Share to Facebook
Share to X
Or
ប្រវត្តិនៃការកកើតទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាកង់ទិក
ទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាកង់ទិក ថ្វីដ្បិតតែស្មុគស្មាញ និងពោរពេញទៅដោយភាពចម្លែក ក៏ប៉ុន្តែ ជាទ្រឹស្តីមួយដែលមានផលប្រយោជន៍បំផុត នៅក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង ហើយក៏មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងផងដែរទៅលើជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ បច្ចេកវិទ្យាជាច្រើន រាប់ចាប់តាំងពីកាំរស្មីឡាស៊ែរ នៅក្នុងវិស័យវេជ្ជសាស្រ្ត រហូតទៅដល់ទូរសព្ទដៃ កុំព្យូទ័រ និងគ្រឿងអេឡិចត្រូនិចជាច្រើនផ្សេងទៀតដែលយើងប្រើជាប្រចាំសព្វថ្ងៃនេះ មិនអាចកើតមានបានទេ ប្រសិនបើគ្មានទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាកង់ទិក។
នៅក្នុងរូបវិទ្យាសម័យទំនើបបច្ចុប្បន្ននេះ គេឃើញមានទ្រឹស្តីចម្បងៗចំនួនពីរ៖ ទីមួយ Relativity ជាទ្រឹស្តីដែលគ្រប់គ្រងទៅលើអ្វីៗដែលមានទំហំធំ និងចម្ងាយឆ្ងាយសម្បើមៗ ដូចជា ភព ផ្កាយ កាឡាក់ស៊ី ប៊្លែកហូល ជាដើម និងទីពីរ ទ្រឹស្តីកង់ទិច ដែលគ្រប់គ្រងទៅលើអ្វីដែលមានទំហំដ៏តូចល្អិត រហូតកម្រិតអាតូម ឬក្រោមអាតូម។
ចំណុចចាប់ផ្តើម ដែលនាំទៅដល់ការរកឃើញទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាកង់ទិច គឺកើតចេញពីការសិក្សាទៅលើវត្ថុដ៏សាមញ្ញមួយ កាលពីជាងមួយសតវត្សរ៍មុន គឺការសិក្សាទៅលើអំពូលភ្លើង។ គេដឹងថា អំពូលភ្លើងមានពន្លឺ នៅពេលដែលមានចរន្តអគ្គិសនីឆ្លងកាត់រេស៊ីស្តង់ដ៏តូចឆ្មារនៅក្នុងអំពូល ដែលធ្វើឲ្យរេស៊ីស្តង់ឡើងកម្តៅ ហើយបញ្ចេញពន្លឺ។ តាមការសង្កេតជាក់ស្តែង គេឃើញថា ពណ៌នៃពន្លឺបញ្ចេញដោយរេស៊ីស្តង់អំពូលភ្លើងនេះ គឺវាប្រែប្រួលអាស្រ័យទៅលើសីតុណ្ហភាព ក៏ប៉ុន្តែ យន្តការរូបវិទ្យានៅពីក្រោយការផ្លាស់ប្តូរពណ៌នៃពន្លឺនេះ គឺនៅតែជាអាថ៌កំបាំងដ៏ធំមួយ ដែលគេនៅមិនទាន់អាចយល់បាននៅឡើយ។
នៅឆ្នាំ១៩០០ អ្នកប្រាជ្ញអាល្លឺម៉ង់ ឈ្មោះ Max Planck បានផ្តោតការសិក្សាទៅលើសំណួរចម្បងមួយថា តើហេតុអ្វីបានជានៅពេលដែលរេស៊ីស្តង់អំពូលភ្លើងកាន់តែក្តៅ ពន្លឺដែលបញ្ចេញដោយរេស៊ីស្តង់នោះត្រូវផ្លាស់ប្តូរពណ៌? រឹតតែចម្លែកជាងនេះទៅទៀត តើហេតុអ្វីបានជាការប្រែប្រួលពណ៌នៃពន្លឺនេះត្រូវបញ្ចប់ត្រឹមពណ៌ ស?
គេដឹងថា នៅក្នុងវិសាលគមន៍នៃពន្លឺ ដែលយើងអាចមើលឃើញដោយភ្នែកទទេ ពណ៌នៃពន្លឺគឺត្រូវកំណត់ដោយហ្វ្រេកង់ គឺពន្លឺដែលមានហ្វ្រេកង់ទាបមានពណ៌ក្រហម ហើយពន្លឺដែលមានហ្វ្រេកង់ខ្ពស់មានពណ៌ខៀវ ឬកាន់តែខ្ពស់ទៅទៀត រហូតដល់ពណ៌ស្វាយ។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងករណីអំពូលភ្លើង បើទោះជាគេបង្កើនថាមពលអគ្គិសនី ធ្វើឲ្យកម្តៅរេស៊ីស្តង់កាន់តែក្តៅយ៉ាងណា គេក៏មិនអាចធ្វើឲ្យពន្លឺត្រូវផ្លាស់ប្តូរពណ៌ទៅជាពណ៌ខៀវ ឬពណ៌ស្វាយបាននោះទេ ដោយអាចបង្កើតបានត្រឹមតែពន្លឺពណ៌ ស តែប៉ុណ្ណោះ។ មែនទែនទៅ សូម្បីតែពន្លឺព្រះអាទិត្យ ដែលសីតុណ្ហភាពនៅលើផ្ទៃខាងលើមានរហូតដល់ទៅជាង ៥ពាន់អង្សានោះ ក៏បញ្ចេញពន្លឺភាគច្រើន ជាពន្លឺពណ៌ ស នេះដែរ ដោយមានពន្លឺពណ៌ខៀវ និងពណ៌ស្វាយក្នុងកម្រិតតិចតួចតែប៉ុណ្ណោះ ហើយពន្លឺប្រភេទអ៊ុលត្រាវីយ៉ូឡេ វិញ គឺរឹតតែតិចទៅទៀត។
តើហេតុអ្វីបានជាប្រភេទពន្លឺដែលមានកម្រិតថាមពល និងហ្វ្រេកង់ខ្ពស់ ដូចជាអ៊ុលត្រាវីយ៉ូឡេនេះ សូម្បីតែចេញពីវត្ថុដែលមានសីតុណ្ហភាពខ្ពស់រហូតដល់ទៅរាប់ពាន់អង្សាដូចជាព្រះអាទិត្យ ក៏នៅតែកម្រនឹងឃើញមានបែបនេះទៅវិញ? នេះគឺជាអាថ៌កំបាំងដ៏ធំមួយ សម្រាប់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត នៅក្នុងអំឡុងដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ភាពចម្លែកនេះត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅជាភាសាអង់គ្លេសថា « Ultraviolet Catastrophe »។
នៅក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីស្រាយចម្ងល់នេះ Max Planck បានរកឃើញសមីការគណិតវិទ្យា ដែលអាចកំណត់យ៉ាងសុក្រឹត អំពីទំនាក់ទំនង រវាងហ្វ្រេកង់ ពណ៌ និងកម្រិតថាមពលរបស់ពន្លឺ ដោយនៅក្នុងសមីការនោះ Max Planck បានបន្ថែមកុងស្តង់មួយ ដែលគេហៅជាទូទៅថា “កុងស្តង់ផ្លាងខ៍” (Planck constant)។
ចេញសមីការនេះ Max Planck បានសន្និដ្ឋានថា ថាមពល (ដូចជាថាមពលដែលចេញពីពន្លឺជាដើម) វាមិនមែនជាលំហូរជាប់ឥតដាច់នោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ គឺផ្សំឡើងដោយបណ្តុំថាមពលដាច់ៗពីគ្នា។ បណ្តុំថាមពល ប្រៀបបានដូចជាភាគល្អិត ហើយដែលក្រោយមកត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថា “កង់តា” (Quanta)។
ទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាជុំវិញកង់តានេះហើយ ដែលក្រោយមក ត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថា រូបវិទ្យាកង់ទិច ឬ មេកានិកកង់ទិច ហើយដែលជាទូទៅ Max Planck ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាបិតាស្ថាបនិកមួយរូប រួមជាមួយនឹងអ្នកប្រាជ្ញល្បីៗមួយចំនួនផ្សេងទៀត នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ រួមមានជាអាទិ៍ Albert Einstein និងអ្នកប្រាជ្ញដាណឺម៉ាក Niels Bohr ក៏ដូចជាអ្នកប្រាជ្ញសំខាន់ៗមួយចំនួនក្រោយៗមកទៀត រួមមាន អ្នកប្រាជ្ញបារាំង Louis de Broglie អ្នកប្រាជ្ញអង់គ្លេស Paul Dirac អ្នកប្រាជ្ញអូទ្រីស Erwin Schrödinger និងអ្នកប្រាជ្ញអាល្លឺម៉ង់ Werner Heisenberg៕
View all episodes
By RFI ខេមរភាសា / Khmer
5
33 ratings
ទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាកង់ទិក ថ្វីដ្បិតតែស្មុគស្មាញ និងពោរពេញទៅដោយភាពចម្លែក ក៏ប៉ុន្តែ ជាទ្រឹស្តីមួយដែលមានផលប្រយោជន៍បំផុត នៅក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង ហើយក៏មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងផងដែរទៅលើជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ បច្ចេកវិទ្យាជាច្រើន រាប់ចាប់តាំងពីកាំរស្មីឡាស៊ែរ នៅក្នុងវិស័យវេជ្ជសាស្រ្ត រហូតទៅដល់ទូរសព្ទដៃ កុំព្យូទ័រ និងគ្រឿងអេឡិចត្រូនិចជាច្រើនផ្សេងទៀតដែលយើងប្រើជាប្រចាំសព្វថ្ងៃនេះ មិនអាចកើតមានបានទេ ប្រសិនបើគ្មានទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាកង់ទិក។
នៅក្នុងរូបវិទ្យាសម័យទំនើបបច្ចុប្បន្ននេះ គេឃើញមានទ្រឹស្តីចម្បងៗចំនួនពីរ៖ ទីមួយ Relativity ជាទ្រឹស្តីដែលគ្រប់គ្រងទៅលើអ្វីៗដែលមានទំហំធំ និងចម្ងាយឆ្ងាយសម្បើមៗ ដូចជា ភព ផ្កាយ កាឡាក់ស៊ី ប៊្លែកហូល ជាដើម និងទីពីរ ទ្រឹស្តីកង់ទិច ដែលគ្រប់គ្រងទៅលើអ្វីដែលមានទំហំដ៏តូចល្អិត រហូតកម្រិតអាតូម ឬក្រោមអាតូម។
ចំណុចចាប់ផ្តើម ដែលនាំទៅដល់ការរកឃើញទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាកង់ទិច គឺកើតចេញពីការសិក្សាទៅលើវត្ថុដ៏សាមញ្ញមួយ កាលពីជាងមួយសតវត្សរ៍មុន គឺការសិក្សាទៅលើអំពូលភ្លើង។ គេដឹងថា អំពូលភ្លើងមានពន្លឺ នៅពេលដែលមានចរន្តអគ្គិសនីឆ្លងកាត់រេស៊ីស្តង់ដ៏តូចឆ្មារនៅក្នុងអំពូល ដែលធ្វើឲ្យរេស៊ីស្តង់ឡើងកម្តៅ ហើយបញ្ចេញពន្លឺ។ តាមការសង្កេតជាក់ស្តែង គេឃើញថា ពណ៌នៃពន្លឺបញ្ចេញដោយរេស៊ីស្តង់អំពូលភ្លើងនេះ គឺវាប្រែប្រួលអាស្រ័យទៅលើសីតុណ្ហភាព ក៏ប៉ុន្តែ យន្តការរូបវិទ្យានៅពីក្រោយការផ្លាស់ប្តូរពណ៌នៃពន្លឺនេះ គឺនៅតែជាអាថ៌កំបាំងដ៏ធំមួយ ដែលគេនៅមិនទាន់អាចយល់បាននៅឡើយ។
នៅឆ្នាំ១៩០០ អ្នកប្រាជ្ញអាល្លឺម៉ង់ ឈ្មោះ Max Planck បានផ្តោតការសិក្សាទៅលើសំណួរចម្បងមួយថា តើហេតុអ្វីបានជានៅពេលដែលរេស៊ីស្តង់អំពូលភ្លើងកាន់តែក្តៅ ពន្លឺដែលបញ្ចេញដោយរេស៊ីស្តង់នោះត្រូវផ្លាស់ប្តូរពណ៌? រឹតតែចម្លែកជាងនេះទៅទៀត តើហេតុអ្វីបានជាការប្រែប្រួលពណ៌នៃពន្លឺនេះត្រូវបញ្ចប់ត្រឹមពណ៌ ស?
គេដឹងថា នៅក្នុងវិសាលគមន៍នៃពន្លឺ ដែលយើងអាចមើលឃើញដោយភ្នែកទទេ ពណ៌នៃពន្លឺគឺត្រូវកំណត់ដោយហ្វ្រេកង់ គឺពន្លឺដែលមានហ្វ្រេកង់ទាបមានពណ៌ក្រហម ហើយពន្លឺដែលមានហ្វ្រេកង់ខ្ពស់មានពណ៌ខៀវ ឬកាន់តែខ្ពស់ទៅទៀត រហូតដល់ពណ៌ស្វាយ។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅក្នុងករណីអំពូលភ្លើង បើទោះជាគេបង្កើនថាមពលអគ្គិសនី ធ្វើឲ្យកម្តៅរេស៊ីស្តង់កាន់តែក្តៅយ៉ាងណា គេក៏មិនអាចធ្វើឲ្យពន្លឺត្រូវផ្លាស់ប្តូរពណ៌ទៅជាពណ៌ខៀវ ឬពណ៌ស្វាយបាននោះទេ ដោយអាចបង្កើតបានត្រឹមតែពន្លឺពណ៌ ស តែប៉ុណ្ណោះ។ មែនទែនទៅ សូម្បីតែពន្លឺព្រះអាទិត្យ ដែលសីតុណ្ហភាពនៅលើផ្ទៃខាងលើមានរហូតដល់ទៅជាង ៥ពាន់អង្សានោះ ក៏បញ្ចេញពន្លឺភាគច្រើន ជាពន្លឺពណ៌ ស នេះដែរ ដោយមានពន្លឺពណ៌ខៀវ និងពណ៌ស្វាយក្នុងកម្រិតតិចតួចតែប៉ុណ្ណោះ ហើយពន្លឺប្រភេទអ៊ុលត្រាវីយ៉ូឡេ វិញ គឺរឹតតែតិចទៅទៀត។
តើហេតុអ្វីបានជាប្រភេទពន្លឺដែលមានកម្រិតថាមពល និងហ្វ្រេកង់ខ្ពស់ ដូចជាអ៊ុលត្រាវីយ៉ូឡេនេះ សូម្បីតែចេញពីវត្ថុដែលមានសីតុណ្ហភាពខ្ពស់រហូតដល់ទៅរាប់ពាន់អង្សាដូចជាព្រះអាទិត្យ ក៏នៅតែកម្រនឹងឃើញមានបែបនេះទៅវិញ? នេះគឺជាអាថ៌កំបាំងដ៏ធំមួយ សម្រាប់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត នៅក្នុងអំឡុងដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ភាពចម្លែកនេះត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅជាភាសាអង់គ្លេសថា « Ultraviolet Catastrophe »។
នៅក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីស្រាយចម្ងល់នេះ Max Planck បានរកឃើញសមីការគណិតវិទ្យា ដែលអាចកំណត់យ៉ាងសុក្រឹត អំពីទំនាក់ទំនង រវាងហ្វ្រេកង់ ពណ៌ និងកម្រិតថាមពលរបស់ពន្លឺ ដោយនៅក្នុងសមីការនោះ Max Planck បានបន្ថែមកុងស្តង់មួយ ដែលគេហៅជាទូទៅថា “កុងស្តង់ផ្លាងខ៍” (Planck constant)។
ចេញសមីការនេះ Max Planck បានសន្និដ្ឋានថា ថាមពល (ដូចជាថាមពលដែលចេញពីពន្លឺជាដើម) វាមិនមែនជាលំហូរជាប់ឥតដាច់នោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ គឺផ្សំឡើងដោយបណ្តុំថាមពលដាច់ៗពីគ្នា។ បណ្តុំថាមពល ប្រៀបបានដូចជាភាគល្អិត ហើយដែលក្រោយមកត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថា “កង់តា” (Quanta)។
ទ្រឹស្តីរូបវិទ្យាជុំវិញកង់តានេះហើយ ដែលក្រោយមក ត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថា រូបវិទ្យាកង់ទិច ឬ មេកានិកកង់ទិច ហើយដែលជាទូទៅ Max Planck ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាបិតាស្ថាបនិកមួយរូប រួមជាមួយនឹងអ្នកប្រាជ្ញល្បីៗមួយចំនួនផ្សេងទៀត នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ រួមមានជាអាទិ៍ Albert Einstein និងអ្នកប្រាជ្ញដាណឺម៉ាក Niels Bohr ក៏ដូចជាអ្នកប្រាជ្ញសំខាន់ៗមួយចំនួនក្រោយៗមកទៀត រួមមាន អ្នកប្រាជ្ញបារាំង Louis de Broglie អ្នកប្រាជ្ញអង់គ្លេស Paul Dirac អ្នកប្រាជ្ញអូទ្រីស Erwin Schrödinger និងអ្នកប្រាជ្ញអាល្លឺម៉ង់ Werner Heisenberg៕
More shows like ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោក
View all
ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ
14 Listeners
Kou Sopheap's Podcast
106 Listeners
វិភាគរឿងសាមកុក
3 Listeners
ទស្សនៈខ្ញុំគេ
9 Listeners
បទយកការណ៍
0 Listeners
ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោក
1 Listeners
នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ
0 Listeners
ទស្សនៈសារព័ត៌មានខ្មែរ
0 Listeners
ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ
1 Listeners
ព្រឹត្តិការណ៍កម្ពុជាប្រចាំថ្ងៃ
0 Listeners
បទសម្ភាស
2 Listeners
នាទីខ្ញុំនិយាយពីរភាសា (Chronique bilingue)
0 Listeners
ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ
1 Listeners
មេរៀនភាសាបារាំង៖ Parlez-vous Paris?
0 Listeners
Rean Ruos Podcast
12 Listeners
កម្មវិធីព័ត៌មាន
3 Listeners
រឿងភាគនិទានវិទ្យុ Radio Drama
0 Listeners
ទស្សនៈព្រឹត្តិការណ៍ខ្មែរ
0 Listeners
គំនិតប្រសើរ
1 Listeners
总有那么一首歌|可以触动你的心
11 Listeners
San Sochea Official
1 Listeners
មួយពាន់គំនិតសាមកុក
0 Listeners
2025神级翻唱音乐|全网播放过亿|热门音乐
0 Listeners