▨ نام شعر: غربت

▨ شاعر: منوچهر آتشی (سرنا)

▨ با صدای: منوچهر آتشی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــ

در کوره‌ راه ِ گندم

آن جفت شادبال ِ سبک‌ پا را می‌بینی؟

آن جفت ِ بال در بال

که در گذار ِ خود

گلبرگ‌های سرخ شقایق را

مثل هزار گله‌ی پروانه

از خواب ِ سرخ ِ رنگ

بیدار می‌کنند؟

آن زائران مشهد ِ دیدار

آن آهوان رعنا

آن جفت پارسا را می‌بینی؟

اینجا ولی هنوز

از انبوه وهم خویش

چشم مرا به حیرت می‌کاوی

و در کویر دور نگاهم

طرحی به جز گریز نمی‌یابی

▨

شعر غربت

از دفتر شعر آواز خاک

منتشر شده در سال ۱۳۴۶

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ نام شعر: اعتراف 

▨ شاعر:رضا براهنی

▨ با صدای: شاعر

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــ

چون شیشه‌ای شکسته

پراکنده

از آسمان ِ آبی سوزنده

بر روی ریگ‌های بیابان‌ها

از من شکسته‌تر کسی آیا

هست؟

وان چشم‌های میخی زیباشان

باور نمی‌کنند مگر،

روزی

من سطح آینه‌ای بودم

که گیسوان لیلی و لیلی‌ها

در جاده‌های رنگی تاریخی

از من بسوی بادیه جاری بود؟

پرویزَنان آبی و ناب ستارگان

باور نمی‌کنند مگر،

روزی،

بر من که سطح آینه‌ای بودم

- چون چشمه‌ای خنک، به زمان صبح -

آن کاروان نافه‌ی آهوها

چون عابدان به سجده می‌افتادند؟

باور نمی‌کنند مگر،

روزی

غضروف پنجه‌های کبوترها

بر من که سطح آینه‌ای بودم

پروانه‌سان به رقص می‌آغازید؟

و جفت

جفت محرم خود را

می‌جست

در من که سطح آینه‌ای بودم؟

بسیار گشنه بودم،

تصویرهایی از همه‌جا در خود

انبار کرده بودم،

و مثل ماده آهوی آبستن

که فکر بچه آهوی خود باشد

سنگین‌تر از همیشه براهم رفتم

آیا

پرویزَنان آبی و ناب ستارگان

دیگر مرا به یاد نمی‌آرند؟

قرنی؟

نه!

قرن‌هایی

بر من گذشته است

پوسیدگی

- باد پلید و سرخ، وزیده‌ست -

وین جنگل نگار نشینان را

با یک نفس که مثل شبیخون ظلمت است،

پوسانده است

پرویزَنان آبی و ناب ستارگان

دیگر مرا به یاد نمی‌آرند

ای دوست!

آن دست‌های کوچک عاشق را

بر روی پلک‌های کسی دیگر بگذار،

زیرا،

اکنون چو تازیانه فرو می‌آیند

و آن مخمس زیبا را

- انگشت‌های ناب بلندت را -

تعویذ بازوان کسی دیگر کن!

زیرا،

هنگام اعتراف رسیده ست:

ارواح شوم آینه‌ها را

من

احضار کرده‌ام

و اعتراف وحشت از شب را

آغاز کرده‌ام:

در روز و روزگاری،

که مردم قلمرو وحشت

همچون کبوتران مهاجر بودند،

و خانه‌ی خودم،

تبعیدگاه قلب خودم بود

من خویش را،

بر روی صفحه‌ها متلاشی کردم:

گاهی، چو خرده نانی،

بر سفره‌های خالی کفترها،

بسیار بار، اما،

چون شیشه‌ای شکسته

پراکنده

بر روی ریگ‌های بیابان‌ها

از من شکسته‌تر کسی آیا هست؟

پروی َزنان آبی و ناب ستارگان

آیا مرا به یاد نمی آرند؟

وان چشم های میخی زیباشان

باور نمی‌کنند مگر

روزی

من (مثل) سطح آینه‌ای بودم

که گیسوان لیلی و لیلی‌ها

در جاده‌های رنگی تاریخی

از من به سوی بادیه جاری بود؟

پرویزَنان آبی و ناب ستارگان

باور نمی‌کنند مگر

روزی

بر من که سطح آینه‌ای بودم

- چون چشمه‌ای خنک، به زمان صبح -

آن کاروان نافه‌ی آهوها

چون عابدان به سجده می‌افتادند؟

باور نمی‌کنند مگر

روزی

غضروف پنجه‌های کبوترها

بر من که سطح آینه‌ای بودم

پروانه‌سان به رقص می‌آغازید؟

و جفت

جفت محرم خود را

می‌جست

در من که سطح آینه‌ای بودم؟

بسیار گشته بودم

تصویرهایی از همه‌جا در خود

انبار کرده بودم

و مثل ماده آهوی آبستن

که فکر بچه آهوی خود باشد

سنگین‌تر از همیشه به راهم رفتم

آیا

پرویزَنان آبی و ناب ِ ستارگان

دیگر مرا به یاد نمی‌آرند؟

قرنی؟

نه!

قرن‌هایی

بر من گذشته است

پوسیدگی

- باد پلید و سرخ، وزیده‌ست -

وین جنگل نگارنشینان را

با یک نفس که مثل شبیخون ظلمت است،

پوسانده است

پرویزَنان آبی و ناب ستارگان

دیگر مرا به یاد نمی‌آرند

ای دوست!

آن دست‌های کوچک عاشق را

بر روی پلک‌های کسی دیگر بگذار

زیرا

اکنون چو تازیانه فرو می‌آیند

وان ((مرمر)) مخمس زیبا را

- انگشت‌های ناب بلندت را -

تعویذ بازوان کسی دیگر کن!

زیرا،

هنگام اعتراف رسیده ست:

ارواح شوم آینه‌ها را

احضار کرده‌ام

و اعتراف وحشت از شب را

آغاز کرده‌ام:

در روز و روزگاری

که مردم ِ قلمرو ِ وحشت

مثل کبوتران مهاجر بودند

و خانه‌ی خودم

تبعیدگاه قلب خودم بود

من خویش را،

بر روی صفحه‌ها متلاشی کردم:

گاهی، چو خرده نانی

...

▨

دکتر رضا براهنی

از دفتر مصیبتی زیر آفتاب

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ نام شعر: دوستی (دل من دیر زمانیست که می‌پندارد)

▨ شاعر: فریدون مشیری

▨ با صدای: فریدون مشیری

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

دل من دیر زمانی است که می پندارد

دوستی نیز گلی است

مثل نیلوفر و ناز

ساقه‌ی ترد ِ ظریفی دارد

بی‌گمان سنگدل است آنکه روا می‌دارد

جان این ساقه‌ی نازک را، دانسته بیازارد

در زمینی که ضمیر من و توست

از نخستین دیدار

هر سخن، هر رفتار

دانه‌هایی است که می‌افشانیم

برگ و باری است که می‌رویانیم

آب و خورشید و نسیم‌اش مهر است

گر بدان گونه که بایست به بار آید

زندگی را به دل انگیزترین چهره بیاراید

آن چنان با تو درآمیزد این روح لطیف

که تمنای وجودت همه او باشد و بس

بی‌نیازت سازد، از همه‌چیز و همه‌کس

زندگی، گرمی دل‌های به هم پیوسته ست

تا در آن دوست نباشد، همه درها بسته ست

در ضمیرت اگر این گل ندمیده است هنوز

عطر جان پرور عشق

گر به صحرای نهادت نوزیده است هنوز

دانه‌ها را باید از نو کاشت

آب و خورشید و نسیمش را از مایه جان

خرج می‌باید کرد

رنج می‌باید برد

دوست می‌باید داشت

با نگاهی که در آن نور ببارد لبخند

دست یکدیگر را

بفشاریم به مهر

جام دل‌هامان را

مالامال از یاری، غم‌خواری

بسپاریم به آواز بلند؛

شادی ِ روی ِ تو

ای دیده به دیدار ِ تو شاد

باغ جانت همه وقت از اثر ِصحبت دوست

تازه

عطرافشان

گلباران باد

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ شعر: چه خبر؟ (مَناعی)

▨ شاعر: بیژن الهی

▨ با صدای: شهروز

▨ موسیقی: بداهه‌‌نوازی سهراب پورناظری

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ

چه خبر؟ مرگِ عالَمی تنها

خاطرش خُفته، شاهدش سَفَری.

جانِ جانان، کجا؟ ورای کجا. 

گوشه زد با ستاره‌ی سحری. 

چه خبر؟ مرگِ دل. گُلی ندمید 

تا به لُطفِ هوا، به گریه‌ی ابر 

از زمینْ رازِ آسمان نچشید. 

تازه شد داغِ لاله‌های تری. 

چه خبر؟ مرگِ حق‌ْحق و هوهو. 

لال شد مرغ و نغمه رفت از یاد، 

تا که گُنگانِ ده‌زبانِ دورو 

نازْمستی کنند و جلوه‌گری. 

چه خبر؟ مرگِ قول و فصلِ خطاب. 

سپر افکند هر زبان‌آور: 

قَبَسی زنده کرد، نَک چه جواب 

چون نَفَس بر میاوَرَد شجری؟ 

چه خبر؟ تا کمانِ غمزه کشید، 

از سَمَن تا چمن بشارت رفت؛ 

نَحْل پوسید و جز غبار ندید 

کس بر اوراقِ بوستان اثری. 

دودِ دل تا برآوَرَد شبنم،

از نظر رفت و یادِ غنچه نماند.

شُکْرُلله که از صفای اِرَم 

سَمَری ماند و لیلهُ‌القَمَری. 

قصّه نو کرد و تَر نکردم مغز.

چه ثَمَر؟ هیچ، شاهدانِ چمن 

همه رفتند و چون برآمد نَغْز

عِشْقِ پیچان به دارِ دیده‌وری،

دنیا تَیْه بود و بی سر و ته،

«خانه آبادِ» گفت و دید و شنید 

شاهدی می‌کُنند و بَه‌بَه‌بَه 

مگسِ بی‌مَریّ و خِیْلِ خری.

▨

از کتاب حلاج الأسرار (اخبار و اشعار)، نشر بیدگل، صفحه ۱۵

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بیژن الهی در یادداشت این قطعه آورده است؛ مناعی جمع «منعی»، به معنی خبر ِمرگ

«مناعی ما (کارِ 1361) نه ترجمه‌ست، نه تعبیه؛ گردانه‌ست، به معنی موسیقائیِ لفظ، روی قطعه‌یی با قوافیِ میمی (أنعی الیک...) که حلاج در آخرین شب ِزندان، بعد آخرین راز و نیاز بر زبان راند در حضور ِ دو کس که یکی خادم ِِایام ِ حبس بود و یکی مرید و ملاقاتی

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ شعر: دریایی‌ها ۳۱

▨ شاعر: یدالله رویایی

▨ با صدای: یدالله رویایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

من از جزیره‌های نجات

من از دماغه‌های امید

از آب‌های متروک

در خلوت بنادر ویران

خواهم گذشت.     

خواهم گذشت:

از آب های کشکول،

از آب های کالا...

همراه قصه‌های درویش،

همراهم پندهای بازرگان

خواهم گذشت.

با کاروان امتعه‌ی هند

با بارهای صمغ

طلا

عاج

نیشکر  

با بارهای مرجان  

مروارید              

با بارهای ادویه و

عطر

از آب‌های جاوه،

از آب‌های مسقط و عمان،

خواهم گذشت.

از آب‌های مشتاق؛

مشتاق ِ ماجرا

مشتاق قتل در کشتی‌های رهزنان،

خواهم گذشت.

از جمع آب‌ها،

- جمعیت فراری،

تصویری از فرار-،

ازگام‌های رقص

-پیوسته در ترنّم تکرار-

از قلعه‌های مرتفع آب،

و برج‌های رهگذر باد،

از چهره‌ی مصور فریاد

ـ یال بلند طوفان ـ   

خواهم گذشت.

دریای بی‌تباهی!

ای بستر بلند عروسان آب!

و عاشقان هجرت-

برجاده‌ای فروتن و وحشی! 

چون بادبان‌های سفید و شاد،،

از تو،

ای معبر مهاجرتِ شاهان!

خواهم گذشت.

ار آب های عنبر،

گهواره‌های پر،

چون ماهیان تنبل

- پیوسته در معاشرتِ آب‌ها -

ای آب ماهیانه!

از تو،

دریای بی‌ستون و،

دروازه !     

معماری ِ پریشان !

خواهم گذشت.

▨

شعر شماره ۳۱ از مجموعه شعرهای دریایی‌ها

شامل شعرهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۴

چاپ اول: ۱۳۴۴

ــــــــــــــــــــ

تذکر: شماره شعرها ممکن است در چاپ های مختلف، متفاوت باشد. شماره‌گذاری ما بر طبق چاپ اول کتاب است. اما در کتاب ِ «مجموعه آثار یدالله رویایی» انتشارات نگاه، چاپ اول، به دلیل سانسور، این شعر شماره ۲۹ است

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ نام شعر: بر سواد سنگفرش راه (ای جلاد، ننگت باد)

▨ شاعر: هوشنگ ابتهاج (سایه)

▨ با صدای: هوشنگ ابتهاج (سایه)

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــــــــــــــ

این شعر را هوشنگ ابتهاج برای حوادث سی‌تیر ۱۳۳۱ سروده است

ـــــــــــــــــــــــــــــ

با تمام خشم خویش

با تمام نفرت دیوانه‌وار خویش

می‌کشم فریاد

ای جلاد

ننگت باد

آه هنگامی که یک انسان

می‌کشد انسان دیگر را

می‌کشد در خویشتن

انسان بودن را

بشنو ای جلاد

می‌رسد آخر

روز دیگرگون

روز کیفر

روز کین‌خواهی

روز بارآوردن این شوره‌زار خون

زیر این باران خونین

سبز خواهد گشت بذر کین

وین کویر خشک

بارور خواهد شد از گل‌های نفرین

آه هنگامی که خون از خشم سرکش

در تنور قلب‌ها می‌گیرد آتش

برق سرنیزه چه ناچیز است

و خروش خلق

هنگامی که می‌پیچد

چون طنین رعد از آفاق تا آفاق

چه دلاویز است

بشنو ای جلاد

می‌خروشد خشم در شیپور

می‌کوبد غضب بر طبل

هر طرف سر می‌کشد عصیان

و درون بستر خونین خشم خلق

زاده می‌شود طوفان

بشنو ای جلاد

و مپوشان چهره با دستان خون‌آلود

می‌شناسندت به صد نقش و نشان مردم

می‌درخشد زیر برق چکمه‌های تو

لکه‌های خون دامن‌گیر

و به کوه و دشت پیچیده ست

نام ننگین تو با هر مرده باد خلق کیفرخواه

و به جا مانده‌ست از خون شهیدان

بر سواد سنگ فرش راه

نقش یک فریاد:

ای جلاد

ننگت باد

▨

هوشنگ ابتهاج

متخلص به ه.الف سایه

امرداد ماه سال ۱۳۳۱

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ نام شعر: زهی عشق (۲ غزل)

▨ شاعر: مولانا

▨ با صدای:مهدی نوریان

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

شنیدن این شعر با صدای دکتر مهدی نوریان

ــــــــــــــــ

در اینجا دو غزل جداگانه از مولانا که مطلع آنها یکسان است را با صدای روشنگرانۀ استاد دکتر مهدی نوریان خواهیم شنید. این صدا بخشی از کلاس مثنوی معنوی ایشان در دانشگاه اصفهان است.

ــــــــــــــــ

غزل اول

▨

زهی عشق زهی عشق که ما راست خدایا

چه نغزست و چه خوب است و چه زیباست خدایا

چه گرمیم چه گرمیم از این عشقِ چو خورشید

چه پنهان و چه پنهان و چه پیداست خدایا

زهی ماه زهی ماه زهی بادهٔ همراه

که جان را و جهان را بیاراست خدایا

زهی شور زهی شور که انگیخته عالم

زهی کار زهی بار که آنجاست خدایا

فروریخت فروریخت شهنشاهِ سواران

زهی گَرد زهی گَرد که برخاست خدایا

فتادیم فتادیم بدان سان که نخیزیم

ندانیم ندانیم چه غوغاست خدایا

ز هر کوی ز هر کوی یکی دودِ دگرگون

دگربار دگربار چه سوداست خدایا

نه دامی‌ست نه زنجیر همه بسته چراییم

چه بندست چه زنجیر که برپاست خدایا

چه نقشی‌ست چه نقشی‌ست در این تابهٔ دل‌ها

غریب‌ست غریب‌ست ز بالاست خدایا

خموشید خموشید که تا فاش نگردید

که اغیار گرفته‌ست چپ و راست خدایا

غزل دوم

▨

زهی عشق زهی عشق که ما راست خدایا

چه نغزست و چه خوب است و چه زیباست خدایا

از آن آب حیات‌ست که ما چرخ زنانیم

نه از کف و نه از نای نه دف‌هاست خدایا

یقین گشت که آن شاه در این عُرس نهان است

که اسبابِ شکرریز مهیاست خدایا

به هر مغز و دماغی که درافتاد خیالش

چه مغز است و چه نغز است چه بیناست خدایا

تن ار کرد فغانی ز غمِ سود و زیانی

ز توست آن‌که دمیدی نه ز سرناست خدایا

نیِ تن را همه سوراخ چنان کرد کفِ تو

که شب و روز در این ناله و غوغاست خدایا

نیِ بیچاره چه داند که رهِ پرده چه باشد

دَمِ نایی‌ست که بیننده و داناست خدایا

که در باغ و گلستان ز کَرّ و فر مستان

چه نورست و چه شورست چه سوداست خدایا

ز عکس رخ آن یار در این گلشن و گلزار

به هر سو مه و خورشید و ثریاست خدایا

چو سیلیم و چو جوییم همه سوی تو پوییم

که منزلگه هر سیل به دریاست خدایا

ز شمس‌الحق تبریز دل و جان و دو دیده

سراسیمه و آشفتۀ سوداست خدایا

▨

مولانا

─────♬ ─────

شعر با صدای شاعر | @schahrouzk

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ نام شعر: یارب مرا یاری بده 

▨ شاعر: سیمین بهبهانی

▨ با صدای: سیمین بهبهانی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــ

یا رب مرا یاری بده، تا سخت آزارش کنم

هجرش دهم، زجرش دهم، خوارش کنم، زارش کنم

از بوسه‌های آتشین، وز خنده‌های دلنشین

صد شعله در جانش زنم، صد فتنه در کارش کنم

در پیش چشمش ساغری، گیرم ز دست دلبری

از رشک آزارش دهم، وز غصه بیمارش کنم

بندی به پایش افکنم، گویم خداوندش منم

چون بنده در سودای زر، کالای بازارش کنم

گوید میفزا قهر خود، گویم بخواهم مهر خود

گوید که کمتر کن جفا، گویم که بسیارش کنم

هر شامگه در خانه‌ای‌، چابک‌تر از پروانه‌ای

رقصم بَر ِ بیگانه‌ای‌، وز خویش بیزارش کنم

چون بینم آن شیدای من، فارغ شد از احوال من

منزل کنم در کوی او، باشد که دیدارش کنم

گیسوی خود افشان کنم، جادوی خود گریان کنم

با گونه‌گون سوگندها، بار دگر یارش کنم

چون یار شد بار دگر، کوشم به آزار دگر

تا این دل ِ دیوانه را، راضی ز آزارش کنم

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ نام شعر: چون سبوی تشنه (نسخه‌ی دوم)

▨ شاعر: مهدی اخوان ثالث

▨ با صدای: مهدی اخوان ثالث

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ــــــــــــــــــ

از تهی سرشار،

جویبارِ لحظه‌ها جاری‌ست.

چون سبویِ تشنه کاندر خواب بیند آب، واندر آب بیند سنگ،

دوستان و دشمنان را می‌شناسم من.

زندگی را دوست می‌دارم؛

مرگ را دشمن

وای امّا –با که باید گفت این؟- من دوستی دارم

که به دشمن خواهم از او التجا بردن.

جویبارِ لحظه‌ها جاری.

▨

مهدی اخوان ثالث

متخلص به م. امید

از دفتر آخر شاهنامه

منتشر شده به سال ۱۳۳۸

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

▨ نام شعر: هنگام که گریه می دهد ساز

▨ شاعر: نیما یوشیج

▨ با صدای: احمد کیایی

▨ پالایش و تنظیم: شهروز

ـــــــــــــــــ

هنگام که گریه می‌دهد ساز

این دود سرشتِ ابر بر پشت

هنگام که نیل چشم دریا

از خشم به روی می‌زند مشت...

زان دیر سفر که رفت از من

غمزه‌زن و عشوه ساز داده

دارم به بهانه‌های مانوس

تصویری از او بر گشاده.

لیکن چه گریستن، چه طوفان؟

خاموش شبی است هر چه تنهاست.

مردی در راه می‌زند نی

و آواش فسرده بر می‌آید.

تنهای دگر منم که چشمم

طوفان سرشک می‌گشاید.

هنگام که گریه می‌دهد ساز

این دود سرشتِ ابر بر پشت

هنگام که نیل چشم دریا

از خشم به روی می‌زند مشت...

▨ 

نیما یوشیج

۱۳۲۹

Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.