Waarom Operatie Beethoven meer is dan paniekvoetbal en een calimerocomplex

Dat de Nederlandse regering een geheime operatie ‘Beethoven’ optuigt om de boosheid van ASML te sussen, lijkt volgens macro-econoom Arnoud Boot verdacht veel op paniekvoetbal van een land dat last heeft van een calimerocomplex. Toch heeft de chipmachinefabrikant een punt. ‘Het is evident dat de politiek zeer onzorgvuldig is geweest in het nemen van besluiten.’  

Het nieuws over ASML werd al snel gevolgd door een mededeling van baggeraar Boskalis. Dat bedrijf wil uitbreiding naar Abu Dhabi, omdat het daar makkelijker aan goed geschoold personeel kan komen. Het zijn de gevolgen van politiek beleid, waarin op een donderdagnamiddag in oktober er zomaar allerlei besluiten doorheen gejast zijn. Zoals de expat-regeling en het al dan niet belasten van aandeleninkoop.  

Deze manier van besluitvorming was zeer onzorgvuldig en riep bij het bedrijfsleven direct de vraag op wat er nog meer op een willekeurige avond besloten kan worden. De vraag is ook wat er straks in het nieuwe regeerakkoord komt te staan. De politiek is heel veel te verwijten, daar heb je geen operatie Beethoven voor nodig, daar heb je een operatie politiek voor nodig.  

Gaat dit dan over het vestigingsklimaat of over de politiek?  

De reden voor de onvrede is onvoorspelbaarheid van de overheid. Nederland is een transparant land. De ligging is goed en we zijn verbonden met alle gebieden in de wereld. De kennis en de kwaliteit van de bevolking is hoog. Als vestigingsplaats heeft Nederland onvoorstelbaar veel positieve dingen. Er zijn ook minpunten, kijk maar naar de drukte op de woningmarkt.  

ASML wil een voorspelbare omgeving hebben. Dat bedrijf heeft een geweldig ecosysteem van allerlei bedrijfjes en kenniscentra om zich heen en zij hebben er alle belang bij om dat ecosysteem te versterken.  

Overigens heeft ASML (nog) niet gezegd daadwerkelijk te willen vertrekken uit Nederland, zij willen kijken naar waar ze verder kunnen groeien. Natuurlijk kan ASML die uitbreiding niet op een plaats daar in Veldhoven neer gaan zetten. Dus ook al komt er een tweede locatie, op 100 kilometer afstand van Veldhoven bij, dan is dat ook een vergroting van het ecosysteem. Dat is belangrijk voor de veerkracht van het bedrijf, want het is bedrijfsmatig zelfs onverstandig om alles op één plek te houden.  

Waarom kijken die bedrijven dan allemaal naar het buitenland  

De onvoorspelbaarheid van de overheid is een probleem. Maar dat Boskalis naar Abu Dhabi wil uitbreiden staat hier los van. Nee, Boskalis heeft een heel andere reden. Boskalis wil niet onderhevig zijn aan de eisen die gelden voor fatsoenlijk bestuur in ons land. Namelijk fatsoenlijk omgaan met het milieu bijvoorbeeld. Wij stellen hier eisen aan ondernemingen, die kunnen inderdaad af en toe doorschieten. Maar op het moment dat Boskalis naar een land gaat waar het rechtssysteem veel zwakker is, dan komen zij weg met dingen waar ze hier tien jaar geleden ook niet mee wegkwamen. Boskalis heeft een excuus gevonden om met opgeheven hoofd te kunnen zeggen dat ze iets doen wat uiteindelijktegen de belangen van de mensheid is 

Wat als je dat vergelijk doorzet naar andere bedrijven?  

Als je dat doortrekt dan kijken we naar Shell en naar Aegon. Shell is niet alleen maar door de hoge dividendbelasting naar het Verenigd Koninkrijk vertrokken. En Aegon heeft de Nederlandse activiteiten verkocht, terwijl het hoofdkantoor nog in Nederland staat. Dat zal niet zo blijven kan ik je zeggen, de groeistrategie van Aegon is gericht op de verkoop van woekerpolissen in Amerika. Daar mag je producten tegen hoge kosten verkopen, daar is de consumentenbescherming volstrekt onvoldoende.  

Wij moeten het heel erg vinden dat bedrijven dat doen. Maar we moeten het niet erg vinden dat Nederland bedrijven niet toestaat dat soort gedrag te vertonen. Dat is waar het gaat om bij Aegon, bij Shell en bij Boskalis. Overigens is de juridische hoofdzetel van Aegon al verhuisd naar Bermuda. 

De zaak van ASML is volstrekt verschillend. Zij willen een optimale bedrijfsstrategie voeren en heeft heel veel last van een onvoorspelbare Nederlandse politiek en het goed uitvoeren van de democratie. En dan neem je niet willekeurige beslissingen op een donderdagavond. 

  See omnystudio.com/listener for privacy information.