เราต่างกับคนทั่วๆ ไปนิดเดียว คือเราจะย้อนเข้ามาที่จิตใจของเรา ไม่ส่งออกข้างนอก ไม่ส่งออกไปทางตาหูจมูกลิ้นกายใจ พอกระทบทางหูจมูกลิ้นกายใจแล้ว ย้อนเข้ามาอ่านใจตัวเองให้ออก แค่นี้ล่ะ การที่เราสามารถย้อนกลับเข้ามาอยู่กับใจตัวเอง เรียกว่าเรามีสัมมาสมาธิ สัมมาสมาธิเป็นเหตุใกล้ให้เกิดปัญญา อย่างพอเราย้อนเข้ามาที่ใจตัวเอง เราก็จะเห็นจิตใจของเรา พอเห็นรูป จิตใจเราเกิดสุขเกิดทุกข์ เกิดกุศลเกิดอกุศล เราก็รู้เท่าทันแล้วเราก็จะเกิดปัญญา เราจะเห็นว่าความสุขความทุกข์ความดีความชั่วที่เกิดขึ้นกับใจ อยู่ชั่วคราวแล้วก็หายไป แล้วก็เป็นของที่ควบคุมบังคับไม่ได้ ถ้าเราบังคับได้ เราก็สั่งว่าจงมีแต่ความสุข อย่ามีความทุกข์ เราสั่งไม่ได้ หรือเราจะสั่งว่าจงดีอย่างเดียวห้ามชั่ว เราสั่งไม่ได้ ตรงที่เราเห็นความจริง อันนั้นล่ะคือการเจริญปัญญา หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 12 สิงหาคม 2567