Loa, hori dugu gaurko Zientzia Gosariaren hizpide nagusi. Lo ez egitearen kalteen inguruan asko dakigu, gutxiago ordea onuren inguruan. Idoia Mujika Materiaren Fisika Zentroko komunikazio eta dibulgazio arduradunak azken ikerketen berri eman digu. Science aldizkari ezagunak ale osoa eskaini dio loari eta bertan jasotzen da lo faltak dementziarekin edo erreakzio gaitasunarekin duen lotura frogatua dagoela. Baina dituen onuren inguruan ere deigarria da azken ikerketek diotena: Loak oroimena lantzen du, aurreko orduetako gertakariak ordenatu, eta burmuinetik "zakarra" ateratzen du.

Erregai fosiletan dago gako nagusia, Aitor Urresti, EHUko irakaslearen arabera. Glasgown hartutako erabakiak aletu ditu Berriztagarriak berritzen podcastean. Urrestiren arabera, Cop-26 goi bilerako akordioan jaso diren puntuak egun ditugun  beharretatik nahikoa urrun daude. Nola nahi, "aurrerapauso batzuk eman dira Glasgown" hala ete.

Bale urdiña , munduan inoizko animalia handienaren ondotik, txipiroi bat dator .E Axpek Animalia handien TOP 10.a egin du Zientzia eta pazientzian. Anoeta edo San Mames estadioen luzera bost txipiroi alek osatu dezaketen animalia nabarmenduz. Pixuan arina baina oso luzea muskuluenb familiakoa izateko.110 tona eta hegazkin baten luzera dituen bale urdinak. 11 renault clio.ren pareko da afrikako elefantea, zerrendan laugarrena.Ia denak galtzeko arriskuan daude. Uxune M.ek, Haur amnesiaz hitzegin du .7 urte arteko oroitzapenak ez gordetzeko arrazoien bila dabiltzalako zientzialariak.

Idoia Mujika Materiaren Fisika Zentroko komunikazio arduraduna Eureka Zientzia museoaren itxiera iragarri ostean hurbildu zaigu. 2023rako iragarri du itxiera Kutxa fundazioak, Tabakaleran duen gunera hainbat ekimen lekualdatuko dituela jakinaraziz. Eureka Zientzia museoa Euskal Herrian dagoen zientzia museoa bakarra dela azpimarratu du Mujikak, haur eta gaztetxoei zientzia modu dibertigarrian hurbiltzeko gunea izateaz gain, zientzia elkarteen elkarlanerako gunea ere badela azaldu digu eta ordezkaezina izango dela hori. Museoari eusteko deia egin die erakundeei.

Azkartasuna, arintasuna eta flotagarritasuna. Denak irabazi dituzte bainujantziek ehun urte eskasean. Usune Martinezek Artilezko bainujantzietatik igerialariaren gorputzari egokitzen zaizkien bainujantzi adimentsuetarako bidea azaldu du, Zientzia eta Pazientzia podcastean. Neoprenoa eta gero Karbono zuntzezko oihalei esker  lortu dute bilakaera  hori. Berea aldetik, Eneko Axpek dio telefonia mugikorrak 1940tik hona egin duen bidea: Auto barruan zebilen operadoreak 40 kiloko telefonoa erabiliz egiten zituen lehen konexioak. Ate joka dugun 5G-ak aurki azkartasun oso handiko konexioak ekarriko ditu.

Umaldiak sinkronizatu eta ama bakoitza bere kumeaz arduratu gabe, Mangosta marradunek  berdin maite dituzte jaioberri guztiak. Taldean hazten dituzte: Titia emateko orduan ere bereizketarik egin gabe. Mangosta marraduna Afrika erdialdean eta sabanan bizi den espeziea elkartasun eredu gisara jarri du Uxune Martinezek Zientzia eta pazientzia podcastean, arriskuan dauden kideak babesteko sistemak garatu dituztelako. Elikatzeko orduan Kume ahulenak lehenesteko dituzte emeek, eta titia kendu ostean  heldu bakoitzak bere ardurapean hartzen du kume bat, familiakoa izan edo ez izan, arriskutik salbu izateko.

Usaimena zentzumen bat da baina gehienok ez genuke garrantzitsuen gisa definituko. Usainak ordea, gure bizitzan uste baino ezaugarri garrantzitsuagoa direla azaldu digu Amaia Arregi Donostia International Phisic Center-eko zientzialari eta komunikazio teknikariak. Usaimenak oroitzapenekin duen lotura nabarmendu digu eta baita guztiok usain propio bat dugula ere, beste gizakiekiko ezberdinak. Ligatzerakoan ere elementu garrantzitsua dela diote ikerketek, gu jabetu ez arren. Xehetasun gehiago eman dizkigu Arregik aste honetako Zientzia Gosarian.

Pinguinus Impennis, edo Pottorro Erraldoiak dira jatorrizko pinguinoak. Ipar hemisferioko itsas hegaztiak ziren. Azken aleak Ternua-n ikusi zituzten  1852. urtean. Uxune Martinez-ek dio gizakiok akabatu genituela; arrantzaleek itsasoan jakia izateko arraultzak kendu eta ehizatu egiten zituzten, eta ale bakanak geratzear zirenean animalia exotiko gisara saldu zirelako. Hego Hemisferioan bizi diren gaur egungo "pinguinoak" ez dira familia berekoak, Esfenizidoen taldekoak dira, askoz txikiagoak , baina Antzeko "jazkera" txuri beltza dute eta garapena izan dutenez Pinguino gisara bataiatu ditugu. 

Eneko Axpek berriz, kalamuaren kontsumoak nerabeen burmuinean duen eraginari buruzko nazioarteko ikerketa aipatu du. Frantzia, Ingalaterra, Irlanda eta Alemaniako 799 neraberi 15 eta 19 urte artean jarraipena eginda, ondorioztatu dute Cannabis-ak aldatu egin dezakeela garatzen ari den nerabeen burmuina , batez ere erabakiak hartzeko aldean. Kopetako cortex-a azkarrago arintzen da substantzia hauek kontsumitzen dituzten nerabeen artean.

Amaia Arregi, DIPC, Donostia International Phisic Center-eko zientzialari eta komunikazio teknikariak istorio harrigarri baten berri eman digu. HeLa, giza zelula hilezkorrek biomendikuntzaren munduan iraultza eragin dute azken 70 urteetan. Baina zelula horien atzean, lapurreta bat dago. 1950ean, Henrieta Lacks, Virginian jaio zen emakume afroamerikarrarenak ziren jatorrizko zelulak, berari jakinarazi gabe Lacks andrearen laginetatik zelula hilezkorrak lortu zituzten. Lacks hurrengo urtean hil zen eta bere familia ez jakintasunean bizi izan zen hainbat urtez. Xehetasunak, Amaia Arregik.

Gas naturala, erregai fosila da. Negutegi efektua eragiten duten gasak isurtzen ditu, baina era berean, ikatza edo petrolioarekin konparatuta, ez da hain kutsakorra. Pandemia garaian, gas naturalaren produkzioa jaitsi egin zen, baina, une honetan kontsumoa handitu da eta produkzioa ez da hain bizkor hazi. Horren atzean espekulazioa legoke, prezio garestian saltzeko asmoa. Industria eta etxebizitzetan pisu handia du, energiaren % 40 gas naturaletik lortzen baita.

Euskal herrira Aljeriatik eta Marokotik ekartzen da gas naturala, gehienbat gas bideetatik.

Une honetan Aljeria eta Morokoren arteko hartu emanak gaiztotuta daude, eta ondorioz, Marokok gas bideak itxi egingo dituela mehatxu egin du. Aljeriak dio, itsasontziak erabiliko dituela gasa esportatzeko, baina, kontua da ez dagoela nahikoa itsasontzi. Euskadin, badago gas erreserba "Gaviota" deritzon plataforman. 

Gasaren garestitzea Europa guztian gertatzen ari da. Aitor Urresti irakaslearen arabera, Europako herrialdeek irizpideak bateratu beharko lituzkete, eta gasaren erosketa bateratua egin. Urrestiren arabera, negu ausartak hartu behar dira, datorren neguan pertsona txiroenek gaizki pasa ez dezaten.