ทำกรรมฐาน แล้วคอยรู้ทันจิตตัวเองไว้ จิตหลงไปแล้วรู้ หลงไปจากอารมณ์กรรมฐานก็รู้ จิตถลำลงไปเพ่งกรรมฐานก็รู้ เห็นไหมรู้อะไร รู้จิต การที่เราทำกรรมฐานแล้วเรา คอยรู้จิตนั่นล่ะเรียกว่าจิตตสิกขา จิตตสิกขาจะทำให้เราได้สัมมาสมาธิ ได้สมาธิที่ถูกต้อง จิตตสิกขาเกิดจากการที่เรามีสติรู้เท่าทันจิตตนเอง ทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง จิตหลงไปคิดแล้วรู้ จิตถลำลงไปเพ่งอารมณ์กรรมฐานแล้วรู้ รวมความแล้วต่อไปไม่ว่าจิตจะเคลื่อนไปทางไหน จะเคลื่อนไปคิด หรือเคลื่อนไปเพ่ง สติจะเกิดเอง พอเราหัดรู้เนืองๆ ซึ่งจิตใจของตนเอง รู้จิตใจตนเองเนืองๆ เรียกว่าเราฝึกอธิจิตตสิกขาอยู่ แล้วต่อไปพอจิตเราขยับเขยื้อน สติจะเกิดเอง จะเห็นโดยที่ไม่ได้เจตนาจะเห็น ถ้าเจตนาจะเห็น ยังใช้ไม่ได้ ต้องเห็นโดยที่ไม่ได้เจตนา ถ้ายังต้องจงใจเห็น ต้องพยายามเห็น เป็นกุศลที่อ่อนแอมาก กุศลที่มีกำลังกล้ามีสติเกิดอัตโนมัติ สติเกิดจากจิตจำสภาวะได้แม่น จิตจำสภาวะได้แม่นเพราะเห็นสภาวะเนืองๆ เห็นบ่อยๆ ต้องฝึก หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 23 มีนาคม 2568

การที่เราทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง เป็นเหยื่อล่อจิต สิ่งที่เราจะเอาจะรู้ทันคือตัวจิต มันเหมือนเราตกปลา กรรมฐานทั้งหมดคือเหยื่อตกปลา จิตคือตัวปลา เราไม่เอาเหยื่อ ใครจะไปกินไส้เดือน ใครจะไปกินแมลงกระชอน เราจะเอาปลาต่างหาก เพราะฉะนั้นทำกรรมฐานอันหนึ่ง แล้วถ้าปลาตัวนี้วิ่งมาอยู่ที่เหยื่อ อย่างจิตมันไหลไป ลงไปอยู่ที่อารมณ์กรรมฐาน เหมือนปลาวิ่งมาตอดเหยื่อแล้ว เรารู้ทัน ส่วนใหญ่พอมันมาที่เหยื่อ แล้วมันก็งับเหยื่อ แล้วไปไหนไม่ได้แล้ว อันนั้นคือพวกติดสมถะ ทำกรรมฐานไป แล้วจิตมันไหลไปที่เหยื่อ ไหลเข้าหาอารมณ์กรรมฐาน รู้ทัน จิตมันทิ้งอารมณ์กรรมฐาน หนีไปหาอย่างอื่น รู้ทัน อย่างเรานั่งหายใจเข้าพุทออกโธ จิตหนีไปคิดเรื่องอื่น มันลืมเหยื่อแล้ว มันไม่สนใจเหยื่อ ไม่สนใจกรรมฐาน ให้รู้ทัน เพราะฉะนั้นจุดสำคัญอยู่ที่การรู้ทันจิตตัวเอง จิตไปติดอารมณ์กรรมฐานให้รู้ทัน จิตหนีจากอารมณ์กรรมฐานให้รู้ทัน รู้อย่างที่มันเป็นนั่นล่ะ ไม่เห็นจะยากตรงไหนเลย หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 22 มีนาคม 2568