อะไรอยู่เบื้องหลังของพฤติกรรม ทางกาย ทางวาจา ทางใจ ซึ่งจำนวนมากคือ กิเลส และกิเลสพวกนี้ทำให้เราทุกข์ กิเลสเหล่านี้พาเราเวียนตายเวียนเกิดอยู่ รู้ทันไปจนจำสภาวะได้ แล้วสติจะเกิด พอสติเกิดบ่อย สมาธิที่ถูกต้องก็เกิดบ่อย --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๕ ธันวาคม ๒๕๖๒

ครูบาอาจารย์สอนว่า ทุกผัสสะที่เราเจอ ทุกขณะยุติธรรมตามกรรม --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๔ ธันวาคม ๒๕๖๒

การภาวนา มันไม่ลึกลับ มันธรรมดา ธรรมชาติ ใช้ใจที่เป็นธรรมดา เรียนรู้ของธรรมดา หายใจออก หายใจเข้า ยืน เดิน นั่ง นอน มีอยู่แล้ว เคลื่อนไหว หยุดนิ่ง ก็มีทั้งวัน ไม่ลึกลับ หลวงปู่ดุลย์ ถึงบอกว่า การภาวนา การปฏิบัติ ไม่ยาก ยากเฉพาะ ผู้ไม่ปฏิบัติ ก็ใช้ใจธรรมดา เห็นของธรรมดา ที่มีอยู่แล้ว ง่ายมั้ย? --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๔ ธันวาคม ๒๕๖๒

ภาวนาได้ในสภาวะที่มีความสุขความสบายไม่เก่งหรอก ขณะที่มีความสุขความสบาย มีกิเลสอยู่ตั้งหลายอย่าง มีความเพลิดเพลินยินดีในความสุขความสบายไม่เห็น ก็ความเพลินอย่างนี้แหละ ทำให้สัตว์ทั้งหลายติดอยู่ในโลก คิดดูสิความสุขความสบายเล็กๆน้อยๆ เรายังติดอยู่ความสุขที่มันปราณีตกว่านี้เราไม่ติด จะทนไหวเหรอ ทนไม่ไหว จะบอกว่าไปพระนิพพานไปได้อย่างไร --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๔ ธันวาคม ๒๕๖๒

ท่องอะไรไปก็ได้ไม่ต้องคิดมาก ไม่ยากหรอก แล้วก็อย่าคิดว่ามันจะดีใน 1 อาทิตย์ 2 อาทิตย์ หรือ 1 เดือน เค้าบริกรรมกันเป็นปีๆ ใจมันจะค่อยๆ สะสมกำลัง ไม่ว่าจะเป็นกำลังของสมถะที่ใจอยู่กับพุทโธ หรือหลงแล้วรู้ หลงแล้วรู้ ตัวหลงแล้วรู้ เราฝึกเรื่อยๆ กำลังของตัวรู้สึกมันก็จะเยอะ งั้นเราฝึกบริกรรมแล้วหลงแล้วรู้ บริกรรมแล้วหลงแล้วรู้ ฝึกบ่อยๆ ฝึกไปเรื่อยๆ เป็นปีๆ กำลังของความรู้สึกตัว มันจะเข้มแข้งขึ้น เดี๋ยวนี้ผมสังเกตดูคนจำนวนมาก บริกรรมสักช่วงหนึ่ง พอเริ่มดีก็ประมาทแล้วทิ้ง ตอนนั้นมีแรง มีแรงก็เห็นสภาวะ ก็ดูอย่างเดียวไม่ชาร์ทแบต แป๊บนึงแรงก็หมด ก็ฟุ้งซ่านอีก แล้วพอใช้จนแบตหมด กว่าจะมาชาร์จจนมีแรง มันก็ใช้เวลานาน เพราะฉะนั้นเราต้องชาร์จแบตบ่อยๆ แล้วเวลาที่เราบริกรรม มันไม่ดีทุกวัน บางวันบริกรรมนะ เบลอไปหมดก็ต้องบริกรรม สงบก็บริกรรม ไม่สงบก็บริกรรม เบื่อก็บริกรรม หนึ่งในตัวชี้ขาดว่าเราจะพัฒนาได้จริงหรือเปล่า ก็ตัวนี้แหละว่าเราสู้รึป่าว อดทนรึป่าว --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๓ ธันวาคม ๒๕๖๒

หลักการคือจิตต้องถูก แต่จิตมันไม่ถูกเลยหรอก มันต้องเริ่มต้นจากการฝึก ฝึกไปผิดๆ แล้วเรียนรู้สิ่งที่ผิด มันจะค่อยๆถูก ทุกคนต้องทำกรรมฐานสักอย่างหนึ่ง มีวิหารธรรม แล้วเริ่มภาวนา --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๓ ธันวาคม ๒๕๖๒

ชีวิตการบวชพระ มีแต่อยู่กับกายกับใจตั้งแต่เช้ายันเย็น มีประโยชน์มาก แต่เวลาบวชก็มีความทุกข์ความลำบาก คือลำบากหรือสบาย ที่จริงเพราะเปรียบเทียบเอากับชีวิตฆราวาส เวลาเป็นฆราวาสแล้วสบาย พอมาบวชแล้วไม่สบายเหมืนตอนเป็นฆราวาส ก็เลยรู้สึกว่าลำบากมาก แต่พอลำบาก พอทุกข์แล้วก็ดูเอา แล้วเราก็พบว่าความทุกข์ไม่เคยทรงอยู่นาน แล้วเราก็พบความจริงว่า ที่จริงในชีวิตเราไม่ต้องการอะไรเยอะ มีอาหาร ที่อยู่ เครื่องนุ่งห่ม ป่วยก็มียารักษาโรค แค่นั้นแหละ --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๓ ธันวาคม ๒๕๖๒

อะไรเกิดบ่อย กุศลเกิดบ่อยหรืออกุศลเกิดบ่อย กิเลสเกิดบ่อย ไม่เรียนรู้สิ่งที่เกิดบ่อย ๆ สติจะเกิดบ่อยได้ยังไง ตัวไหนเกิดบ่อยต้องดูตัวนั้นเยอะ ๆ ถ้ากิเลสเกิดบ่อย รู้จักหัดรู้หัดดู รู้จักกิเลสเยอะ สติก็เกิดบ่อย ถ้าดูจนจำได้ สติอัตโนมัติเกิดบ่อย สติที่ถูกต้องไม่ได้เจตนาทำให้เกิด เกิดบ่อยมากขึ้นเรื่อย ๆ สมาธิที่ดีไม่ต้องพูดถึงว่าจะเกิดหรือไม่เกิด มีสติรู้ทันกิเลสของตัวเองเรื่อย ๆ ดูไม่ออกก็ดู มันโล่งโปร่งเบานุ่มนวลมั้ย ทั้งหมดนี้คือจิตสิกขา จิตไม่มีสมาธิที่ดี ถูกกิเลสครอบงำเจริญปัญญาไม่ได้จริง อะไรเกิดบ่อย กิเลสเกิดบ่อย เราเรียนรู้สิ่งที่เกิดบ่อย กิเลสเกิดบ่อย ดูบ่อย จิตจำสภาวะธรรมได้เยอะ ในที่สุดสติก็เกิดบ่อย เราวัดความก้าวหน้าของการปฏิบัติที่กิเลสเกิดแล้วมีสติรู้ทัน ไม่ใช่วัดที่ ตอนนี้กิเลสไม่เกิดเลยตอนนี้ดียังไม่ใช่ ที่จริงที่รู้สึกอย่างนั้น มีกิเลสเกิด แต่ไม่เห็น สิ่งที่เกิดขึ้นบ่อยคือกิเลส ใช้เครื่องมือคือสติ เรียนรู้ไว้ให้เยอะๆ มีสติรู้ทันกิเลสในใจเรื่อย ๆ --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๓ ธันวาคม ๒๕๖๒

เวลาที่ต้องไปทำงานแล้วจิตมีสภาวะหนึ่งที่เหมือนคนที่ไม่อยากจะตื่นนอน นี่แหละคือสภาวะของความขี้เกียจ ถ้าเรารู้ เราเห็นสภาวะนี้ เรารู้จักสภาวะนี้ มีสติรู้ทัน ความขี้เกียจจะไม่ครอบงำใจเรา อะไรสมควรทำ เราก็ทำ ไม่ว่าเราเจอผัสสะหรือสภาวะอะไรก็แล้วแต่ ถ้าใจยอมรับ ใจไม่ดิ้นรน ใจเป็นกลาง ใจจะสบาย เพราะใจไม่ใช่เรา เราสั่งให้ใจไม่ขี้เกียจก็ไม่ได้ แต่ว่าเมื่อใดก็ตาม ที่ใจยอมรับสิ่งที่เผชิญด้วยใจที่เป็นกลาง ความทุกข์ก็จะลดลง --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๒ ธันวาคม ๒๕๖๒

พวกเราจำนวนมากมีความคิดว่าการปฏิบัติธรรมคือ การเดินจงกรม การนั่งสมาธิ จริงๆแล้วไม่ใช่ หลวงปู่มั่นบอกว่าทำสมาธิมากเนิ่นช้า เพราะว่าเวลาทำสมาธิเยอะมีความสุข ติดสมาธิแล้วขี้เกียจ ไม่เจริญปัญญา ไม่ทำงาน จริงๆเราทำสมาธิแล้ว เราใช้ใจที่มีกำลัง ไปทำงานต่อที่สูงยิ่งกว่านั้นคือไปเดินปัญญา ทำสมาธิมากเนิ่นช้า คิดพิจารณามากฟุ้งซ่าน คือถ้าเดินปัญญามาก ไปพิจารณาแต่ไตรลักษณ์ ไม่ทำสมาธิเลยใจจะฟุ้งซ่าน --อ.ประสาน พุทธกุลสมศิริ คอร์สจีน#๑๒ ๒๒ ธันวาคม ๒๕๖๒