H1 – Hangzhou ve Venedik Hangzhou, ne büyüleyici bir şehir! Su şehrinin güzelliği göz kamaştırıcı. Çin’in doğusunda yer almaktadır. Önemli liman Pekin'e ulaşan İmparatorluk Kanalı'na bağlıdır. Kanalları, köprüleri var ve bu liman kum bir zemin üzerindedir. Venedik’le ne kadar çok benzerliği var. Hangzhou, Pasifik Okyanusu'nun otuz metreden yüksek dalgalara neden olan gelgitlere karşı yapay yapılarla korunmaktadır.
H2 – Güvenli bir şehir Hangzhou’nın başka bir özelliğine hayran kaldım: şehrin güvenliği. Moğol kuvvetleri çok sıkılardı ve gece ve gündüz nöbet tutuyordu. Şehir o kadar güvenliydi ki gece bile sakinleri evlerinin ve dükkanlarının kapılarını kilitlemiyorlardı, ki oralar zengin mallarla doluydu. Ben de şehirde rahatlıkla tek başıma ya da bir başkasıyla birlikte değerli kumaşlar ve mücevherler taşıyarak dolaşıyordum.  
H3 – Loncalar       Hangzhou’da şirketler moderndi. Toplum, meslekleri düzenleyen localar halinde örgütlenmişti. Zanaatkarların atölyeleri, yolları ve mahalleleri vardı ve meslekleri babadan oğula geçiyordu. Ben on iki tane saydım ama daha fazla vardı: kuyumcular, doktorlar, antikacılar, cankurtaranlar, tutkal, bıçak, kiremit, kâğıt, pirinç, yağ, pamuk üreticileri; parfüm, zencefil, şeker ve yengeç satıcıları.  
H4 – Hangzhou, yeryüzündeki cennet Bir Çin atasözü diyor ki: ‘’Gökyüzünde cennet, yeryüzünde Hangzhou ve Suzhou’’. Hangzhou, tuğla çatıları ve sokakları destekleyen altın ve mavi kolonlarla imparatorluk sarayına sahipti. Yüzlerce sakin bambu ya da lake kapılı ahşap evlerde uyuyordu. Adacıklarla gölün güzelliği; nadide çiçek, nilüferli göletler ve altın renkli balıklar, şelaleli bahçeler gibi hayranlık uyandırıyordu

H1 – Hangzhou e Venezia Che incanto Hangzhou, la bellezza della città d'acqua è abbagliante. È situata ad oriente della Cina. L'importante porto marittimo è collegato al Canale Imperiale che arriva fino a Pechino. Ha canali e ponti e poggia su fondali di sabbia. Quante affinità con Venezia. Hangzhou è protetta da opere artificiali contro le maree dell'Oceano Pacifico che sollevano onde altissime oltre trenta metri.  
H2 – Città sicura A Hangzhou sono rimasto sbalordito per un'altra caratteristica, la sicurezza urbana. Le forze mongole erano inflessibili e vigilavano di giorno e di notte. La città era così sicura che anche di notte gli abitanti lasciavano case e negozi con le porte aperte ed erano pieni di ricca merce. Anch'io giravo per la città tranquillamente da solo o in compagnia trasportando stoffe pregiate e gioielli.  
H3 – Le corporazioni Erano moderni ad Hangzhou. La società era raggruppata in corporazioni che regolavano i mestieri. Gli artigiani avevano botteghe, vie e quartieri e tramandavano il lavoro di padre in figlio. Ne ho contate dodici ma erano molte di più: orafi, medici, antiquari, bagnini, fabbricanti di colla, coltelli, coppi, carta, produttori di riso, olio, cotone, mercanti di profumi, zenzero, zucchero, granchi.  
H4 – Hangzhou, paradiso in terra Un proverbio cinese ricorda: “Il paradiso nei cieli, Hangzhou e Suzhou sulla terra”. Hangxhou aveva il palazzo imperiale con colonne oro e azzurro che sostenevano i tetti e le strade di mattoni. Centinaia di abitanti dormivano in case di bambù o legno dalle porte laccate. La bellezza del lago con isolotti stupiva come i giardini con cascatelle, fiori rari, gli stagni con ninfee e pesci dorati.

G1 – Zürafa Seyahatnamemde Avrupa’da benim zamanımda bilinmeyen birçok hayvandan bahsettim. Yüz yüze geldiğim bazılarını listeleyeceğim. Zürafa ne kadar şirin! Boynu ve bacakları tüm hayvanların arasında en uzun olanıdır. İnce dalları ona vermek için yaklaşınca komik, barışçıl, zarif ve sevgi dolu. Uzun ağaçların tadını çıkartan büyük bir yaprak yiyicidir.
G2 – Develer Çölde balıklar yiyen develerle karşılaşmak fena değildi. Ağır yük taşıyorlardı, bazen sırtlarına ben de çıkıyordum, ama çoğu zaman kaçmam gerektiğinden en hızlı atları seçiyordum. Büyük Ermenistan’da develeri sıvı yağ (petrol) ile temizliyorlar ve Gürcistan’da yüz gemi yükleyecek kadar bol miktarda yağ çeşmelerden akıyor. Su birikintilerinden yanan ve ısıtan yağ fışkırıyor.
G3 – Doğa ve sürdürülebilirlik Büyük Han’ın doğaya karşı ölçüsüz bir sevdası vardı ve sürdürülebilirliğin bir öncüsüydü. Ağaçlardan o kadar hoşlanırdı ki bir gün yüz adım yüksekliğinde bir tepeye ağaç dikmeyi emretti. O ayrıca bitki koleksiyonu yapıyordu. Kendinde olmayan  bir bitki görünce geniş bahçesine götürürdü. Ağaç koskocamansa filler tarafından taşınırdı. Birlik kuvvettir.
G4 – Ağaçlar Ağaçlar hakkında anlatmaya değer Büyük Han’ın özel bir anısı var. Her yere ağaç diktiriyordu çünkü “Ağaç dikenin ömrü uzun olur.” diyen danışmanlarının tavsiyesini dinliyordu.  Büyük Han bunu ikiletmezdi. Yol boyuna, çöllerin yakınlarına, her yere ağaç diktirirdi. Hacıların yollarında gölge yapması için yapraklı dalları olan söğütleri seçerdi.

G1 – La giraffa Nel libro Il Milione ho descritto tanti animali sconosciuti ai miei tempi in Europa. Ne elencherò alcuni con i quali mi sono trovato faccia a faccia. Che simpatica la giraffa! Il suo collo e le sue zampe sono le più lunghe tra tutti gli animali. È buffa, pacifica, elegante e affettuosa quando mi avvicinavo per offrirle teneri rametti. È una gran mangiatrice di foglie che gusta dagli alberi alti.  
G2 – I cammelli Nel deserto mica male imbattersi nei cammelli che si cibano di pesci. Trasportavano carichi pesanti, talvolta sul loro dorso salivo anch'io, spesso però sceglievo i cavalli più veloci in caso di fuggifuggi. Nella Grande Armenia puliscono i cammelli ungendoli con olio (è petrolio) e in Georgia fontane d'olio scorrono abbondanti da caricare cento navi. Dalle pozzanghere zampilla olio che arde e riscalda.  
G3 – Natura e sostenibilità Il Gran Khan aveva uno smisurato amore per la natura ed è stato un precursore della sostenibilità. Gli piacevano così tanto gli alberi che un giorno ordinò di piantarne una collina alta ben cento passi. Egli inoltre faceva collezione di piante. Quando ne scorgeva una che non aveva, la portava nel suo immenso giardino. Se l'albero era gigantesco veniva trasportato dagli elefanti. L'unione fa la forza.  
G4 – Gli alberi Sugli alberi ho un particolare ricordo del Gran Khan che merita raccontare. Li faceva piantare dappertutto perché ascoltava il suggerimento dei consiglieri che gli dicevano: “Chi pianta alberi ha lunga vita”. Il Gran Khan non se lo faceva ripetere due volte. Li metteva a dimora ovunque, lungo le strade e vicino ai deserti. Per ombreggiare le vie ai pellegrini sceglieva i salici dai rami frondosi.

F1 – Torunlar 1000 yılı civarında Pololar lagünlerde yerleştiler. Benim torunlarım zengindi, Chioggialılar hâkimdiler ve tuz madeni ve arazi sahipleriydi. Size soyadımın kökenini anlatayım. Eskiden vaftiz adı soyadına dönüşüyordu. Böylelikle Paolo (Latince Paulus) Polo’ya dönüştü. San Polo kilisesi, meydanı ve mahallesinin Aziz Paulo’yu hatırlattığını bilmek ilginç.
F2 – Polo ailesi Uzun mesafe ticaretini kontrol altında tutan zengin bir tüccar ailesinden geliyorum. Venedikli Pololar San Gervaso ve San Trovaso’nun ilçelerinde Dorsoduro’da ikamet ediyorlardı. Babam Niccolo’nun iki erkek kardeşi vardı: yaşlı Marco ve Matteo (Maffio). Andrea dedem San Felice’de oturuyordu. Annemi çocukken kaybettim.
F3 – Eşim Donata ve kızlarım Eşimin adı Donata Badoer. 1280’de doğmuş ve 1333 ve 1336 arasında ölmüş. Serenissama’nın kurucusu olan (ilki Parteciaco’ydu) Antik Badoer hanedanının soyundan gelen asil  bir kadındı. Evliliğimden - 1300 yılında - üç tane kız doğdu : Fantina, Bellela ve Moreta; Marco Bragadin, Bertuccio Querini ve Ranuccio Dolfin (sonra Tommaso Gradenigo) adlarında üç aristokratla evlendiler.
F4 – Konstantinopolis’te kuzen Mabilia’nın yanında Arkamda büyük bir aile var ve kesin olarak biliyorum ki Konstantinopolis’te - şimdi adı İstanbul ve neredeyse 16 milyon sakini  var - kuzenim Mabilia yada Manibilia yaşıyordu. Evi güzeldi ve Hipodromun yakınlarında Boğaziçi kıyılarındaydı.  Venedik’ten deniz yoluyla gitmeden önce dönüş yolculuğu sırasında onunla karşılaştım. Etrafı çok sevdiği kedilerle çevriliydi.

F1 – I discendenti I Polo si stabilirono nelle lagune intorno all'anno 1000. I miei discendenti erano benestanti, quelli di Chioggia erano giudici e proprietari di saline e terreni. Vi spiego l'origine del cognome. Anticamente il nome di battesimo si trasformava in cognome. Così Paolo (Paulus in latino) è diventato Polo. È interessante sapere che la chiesa, il campo e il sestiere di San Polo richiamano San Paolo.  
F2 – La famiglia Polo Provengo da una ricca famiglia di mercanti che deteneva il controllo del commercio di lunga distanza. I Polo veneziani risiedevano a Dorsoduro nelle contrade di San Gervaso e San Trovaso. Altri abitavano a Cannaregio, San Geremia e San Leonardo. Mio padre Niccolò aveva due fratelli, Marco il vecchio e Matteo (Maffio). Mio nonno Andrea abitava a San Felice. Mia madre morì quando ero ragazzino.  
F3 – Mia moglie Donata e le mie bimbe Mia moglie si chiamava Donata Badoer. Nata nel 1280 è scomparsa tra il 1333 e il 1336. Era una nobildonna discendente dall'antica casata Badoer, fondatrice della Serenissima (prima era Parteciaco). Dal mio matrimonio – era l'anno 1300 – sono nate tre figlie: Fantina, Bellela e Moreta che hanno sposato tre patrizi, Marco Bragadin, Bertuccio Querini e Ranuccio Dolfin (poi Tommaso Gradenigo).  
F4 – A Costantinopoli dalla cugina Mabilia Ho alle spalle una grande famiglia e so con certezza che a Costantinopoli – ora si chiama Istanbul e ha quasi sedici milioni di abitanti – viveva mia cugina Mabilia o Manibilia. La sua casa era bella e posizionata sulle rive del Bosforo vicino all'Ippodromo. L'ho incontrata durante il mio viaggio di ritorno via mare prima di imbarcarmi per Venezia. Era attorniata dai suoi tanti e amati gatti.

E1 – İki kıta Avrupa ve Asya, iki rota.  İki kıta arasında ticaret genişliyordu ve Venedikli tüccarların kararlılıkları seyahatler ve zorluklar arasında devam ediyordu.  Ticaret trafiği gitgide daha çok artıyordu ve lagün sakinlerine zenginlik sağlıyordu. Avrupa’dan kereste, metal, deri ihraç ediyorlardı. Günlük yaşamda vazgeçilmez olan balık, meyve ve buğday ile Asya’dan ipek, baharatlar, değerli taş ithal ediyorlardı.
E2 – Orta Çağ kaleleri Avrupa’da hayatın derebeylikler etrafında döndüğü Orta Çağ döneminde yaşadım. O zaman çift işlevi olan kaleler inşa ediliyordu: derebeyler için bir ikamet ve dış saldırıya karşı bir savunma. Bu yapılar güçlü duvarlara, gözetleme kulelerine, asma köprülerine, su hendeklerine sahipti. Bazen üst katlara atla çıkmayı sağlayan bir rampa oluyordu.
E3 – Dondurma ile seyahat ederken Asya’dan Venedik’e dondurma ile seyahat ederken. Donmuş sütün formülünün getirilmesini bana bağlıyorlar. Çinler suya güherçile eklerdi, sıcaklık düşerdi ve su buz oluyordu. Demek ki oryantal dondurmasını Avrupa’da tanıttıysam ve o, bugün bir damak zevki olana kadar gelişip sanayileşmişse bunda biraz payım var.
E4 – Asya’da un ve hindistan cevizi Yine Asya’dan, daha doğrusu Fansur krallığından  (Sumatra), uzun ve kocaman ağaçlarda büyük miktarlarda bulunan bir un getirdim. İnce kabuklar sakinlerin yemek olarak onla harika bir makarna türü yaptıkları bu nişastayı içerir. Onunla yapılan ekmeğin arpa ekmeği tadına sahip bir tadı var. Aynı adada bir adamın başı kadar nefis ve kocaman fındıklar var.

E1 – Due continenti Europa e Asia, due rotte. Il commercio si espandeva nei due continenti e l'impegno dei mercanti veneziani tra viaggi e fatiche era continuo. Il traffico delle merci aumentava sempre più e assicurava ricchezza agli abitanti della laguna. Dall'Europa esportavano legname, metalli, pelli, dall'Asia importano sete, spezie, pietre preziose con pesce, frutta e grano indispensabili alla vita quotidiana.  
E2 – I castelli medievali Sono vissuto durante il periodo del Medioevo quando in Europa la vita ruotava attorno ai feudi. Venivano costruiti i castelli che avevano duplice funzione: residenza per i signori feudali e difesa contro le invasioni esterne. Queste strutture avevano mura possenti, torri di avvistamento, ponti levatoi, fosse d'acqua. Talvolta c'era una rampa che permetteva di salire a cavallo ai piani superiori.  
E3 – Viaggiando con il gelato Dall'Asia a Venezia viaggiando con il gelato. Mi attribuiscono il mito di aver portato la formula del latte congelato. I cinesi aggiungevano il salnitro all'acqua, la temperatura si abbassava e l'acqua diventava ghiaccio. Allora ho un po' di merito se ho introdotto il gelato orientale in Europa e da qui si è sviluppato e industrializzato fino a diventare quella che oggi è la delizia del palato.  
E4 – In Asia farina e cocco Sempre dall'Asia o, meglio, dal regno di Fansur (Sumatra) ho portato in laguna una farina che si trova in grandi quantità in alberi alti e grossi. La corteccia sottile contiene questa fecola con la quale gli abitanti fanno una specie di pasta ottima come cibo. Il pane che viene ricavato ha il sapore del pane d'orzo. Nella stessa isola ci sono noci squisite e grosse come la testa di un uomo.

D1 – Haklar, özgürlük, barış Venedik ve Doğu arasındaki benzerliği anlamak için seyahat etmek ve uzağa gitmek lazım. Kadınlar mesela, lagünde ve bazı Asya topraklarında birçok hak ve büyük bir özgürlüğe sahiplerdi. Aslına bakarsanız her iki toplum da kadın dünyasına önemli bir gelişme ve büyüme fırsatları sunuyordu. Uzun rotamda Venedik gibi uyum ve barışın hüküm sürdüğü birçok şehirle karşılaştım.
D2 – Çeşitlilik bir zenginlik 17 yıl boyunca Büyük Han’ın elçisiydim. Topraklarında farklı kültürlerden gelen halklarla karşılaştım ve çeşitliliğe hayran kaldım. Birbirlerine ve misafirlere saygı duyuyorlardı. Cail adında bir Hintli köyde mesela, kral adaletle hüküm sürüyordu ve uzaktan gelen yabancı tüccarları koruyordu. Bence saygı ve misafirperverlik bizim zenginliğimizi temsil ediyor.
 D3 – Kiliseler, camiler, sinagoglar, tapınaklar “Harikalar kitabı” olarak bilinen Seyahatnamemde, en önemli dinlerden de bahsediyorum. Ki bu başlıca dinler şunlar: Hıristiyan toplulukları, ziyaret ettiğim ülkelerde hâkim olan İslam, sözlü kutsal metinler aracılığıyla tanımlanan Yahudilik ve Hinduizm, ayinsel uygulamalara özel önem veren Budizm ve diğer Asya dinleri.  Kiliseler, camiler, sinagoglar ve tapınaklar gördüm.
D4 – Halklar: gelenekler ve inançlar Ben çok meraklıyım, anlamayı istiyorum.  Halkların gelenek ve inançları beni ilgilendiriyor. Sıklıkla farklı dinlerden gelen insanlarla sohbet etmek için duruyordum. Bazıları korkulu, bazıları tereddütlüydü. Herkese: “Korkmayın.” diyordum. “Size zarar vermek için değil, sadece iyilik yapmak ve hayatınızı iyileştirmek için geldim. Büyük Han inancınızı özgürce ifade etmenizden hoşlanıyor.”

D1 – Diritti, libertà, pace Bisogna viaggiare e andare lontano per capire che tra Venezia e l'Oriente c'è una certa somiglianza. Le donne, ad esempio, in laguna e in alcune terre asiatiche godevano di diritti e di grande libertà. Entrambe le società infatti offrivano al mondo femminile grandi opportunità di crescita e di sviluppo. Nel mio lungo percorso ho incontrato tante città dove regnavano armonia e pace come a Venezia.  
D2 – Diversità è ricchezza Per 17 anni sono stato ambasciatore del Gran Khan. Nelle sue terre ho incontrato popoli di differenti culture e la diversità mi ha affascinato. Si rispettavano l'un l'altro e rispettavano l'ospite. Nel villaggio indiano di Cail, per esempio, il re governava con giustizia e proteggeva i mercanti stranieri venuti da lontano. Penso che il rispetto e l'accoglienza rappresentino la nostra ricchezza.  
D3 – Chiese, moschee, sinagoghe, templi Nel Milione, conosciuto come Il libro delle meraviglie, parlo anche delle principali religioni suddivise in: cristiana presentata attraverso le comunità, islamica che è predominante nei paesi che ho visitato, ebraica e induista descritta attraverso le testimonianze, buddhista e altre religioni asiatiche con particolare attenzione alle pratiche rituali. Ho visto chiese, moschee, sinagoghe e templi.  
D4 – Popoli: usi e credenze Sono proprio un curioso nel senso che desidero capire. Mi interessano gli usi e le credenze dei popoli. Spesso mi fermavo a dialogare con gente di religioni diverse. Qualcuno era timoroso, altri titubanti. A tutti dicevo: “Non abbiate nessuna paura. Non sono venuto a farvi del male ma solamente del bene e a migliorare la vostra vita. Al Gran Khan piace che professiate liberamente la vostra fede”.