October 10, 2024

ភូមា៖ អស់មេដឹកនាំ តើគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ កំពុងរលត់ដូចភ្លើងទៀនឬ?

6 minutes

ជាង៣ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីក្រុមយោធាភូមាបានធ្វើរដ្ឋប្រហារ ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី គេសង្កេតឃើញថា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ របស់លោកអ៊ុងសាន ស៊ូជី ហាក់កំពុងបាក់កម្លាំង រលាយសាបសូន្យម្តងបន្តិចៗ។ លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងសមាជិកធំៗភាគច្រើន កំពុងជាប់នៅក្នុងឃុំ ខណៈមេដឹកនាំធំៗ ដែលមានវ័យចំណាស់របស់គណបក្សនេះ បានស្លាប់ម្តងមួយៗ។ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ បានធ្លាក់ចុះទន់ខ្សោយ គ្មានធនធានមនុស្ស ធ្វើឲ្យក្រុមយោធាមានសង្ឃឹមកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងការបោះឆ្នោត ដែលរបបសិកបានសន្យាថានឹងរៀបចំធ្វើនៅឆ្នាំក្រោយ។

នៅភូមា មនុស្សដែលជាសរសរគ្រិះនៃគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) បើមិនជាប់ឃុំក៏ស្លាប់ម្តងមួយៗ។ លោក ច មីនមូង មនុស្សដ៏សំខាន់ម្នាក់ តាំងតែពីគណបក្សនេះបានកកើតដំបូង បានស្លាប់កាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី៧តុលា ក្នុងជន្មាយុ៧២ឆ្នាំ ដោយជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាម។ មុននឹងស្លាប់ លោកម្នាក់នេះធ្លាប់ត្រូវរបបសិកចាប់ដាក់ឃុំជាច្រើនលើក ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។

កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅ មេដឹកនាំដ៏សំខាន់ម្នាក់ និងជាស្ថាបនិកមួយរូបនៃគណបក្សរបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ក៏បានស្លាប់ដែរ គឺលោក ទិន អ៊ូ អាយុ៩៧ឆ្នាំ។ ក្រោយរដ្ឋប្រហារនៅឆ្នាំ២០២១ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ ដែលធ្លាប់បានទទួលការគាំទ្រភ្លូកទឹកភ្លូកដីពីប្រជាជនភូមាក្នុងពេលបោះឆ្នោត ពេលនេះកំពុងតែរលត់អស់ពន្លឺសន្សឹមៗ ប្រៀបបីដូចជាពន្លឺភ្លើងទៀនដែលឆេះអស់ ដោយសារតែអស់មេដឹកនាំ។

របបសិកភូមា មិនបានចាំទាល់តែគណបក្សនេះរលាយរលត់អស់នេះទេ គេបានប្រកាសកាលពីឆ្នាំទៅ រំលាយគណបក្សនេះចោល ក្រោមហេតុផលថា គណបក្សនេះមិនគោរពលក្ខខណ្ឌដែលមានចែងក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោត។ លោក Htwe Htwe Thien សាស្ត្រាចារ្យនៅសកលវិទ្យាល័យ Curtin អូស្ត្រាលី បានលើកឡើងថា របបសិកភូមាកំពុងតែបោសសំអាតឆាកនយោបាយ ដើម្បីត្រៀមយកឈ្នះតែម្នាក់ឯងដោយស្របច្បាប់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៥។ ខុសពីសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលចាត់ទុកការបោះឆ្នោតនេះជាឆាកល្ខោន ចិននិងរុស្ស៊ីវិញបាននាំគ្នាប្រកាសគាំទ្រ កលល្បិចរបស់របបសិកភូមានេះ។

យោងតាមអ្នកវិភាគជាច្រើន ប្រសិនបើការបោះឆ្នោតធ្វើទៅតាមក្រិត្យក្រមប្រជាធិបតេយ្យ វាប្រាកដណាស់ ដែលគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ នឹងឈ្នះគគ្រឹកគគ្រេង។ សមាជិកម្នាក់របស់បក្សនេះ ដែលទើបតែត្រូវបានគេដោះលែងពីគុក បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP ថា សមាជិកសមាជិការបស់បក្ស កំពុងតែខិតខំប្រឹងប្រែងរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធ ប្រមូលកម្លាំងឡើងវិញ បើទោះបីជាប្រឈមនឹងការធ្វើទុក្ខម្នេញដ៏សម្បើមពីរបបសិកក៏ដោយ។ ដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ សមាជិកម្នាក់ទៀត បានអះអាងថា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ នឹងខំប្រឹងតស៊ូ ចូលរួមបោះឆ្នោត ដើម្បីប្រយុទ្ធតទល់នឹងរបបផ្តាច់ការយោធា។

សូមរំលឹកថា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ បានចាប់បដិសន្ធិឡើងនៅឆ្នាំ១៩៨៨ បន្ទាប់ពីរបបសិកភូមាកាន់អំណាចតាំងតែទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០មក បានបង្ក្រាបយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃទៅលើចលនាបះបោរបស់ប្រជាជនភូមា។ អស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំ ទង់ពណ៌ក្រហមមានរូបហង្សពណ៌មាសរបស់គណបក្សនេះ បានក្លាយជានិម្មិតរូបនៃការតស៊ូនយោបាយ ដោយសន្តិវិធី ដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាពនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យភូមា។

ក្រោយរបត់នយោបាយបើកចំហរខ្លះៗ ចាប់ពីឆ្នាំ២០១០ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យបានឈ្នះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដី ចំនួន២លើក ឆ្នាំ២០១៥ និង២០២០។ តែនៅថ្ងៃទៅ១កុម្ភៈ២០២១ កងទ័ពភូមាដឹកនាំដោយលោកមីន អ៊ុងឡាំង បានធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី និងចាប់មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ដាក់ឃុំ។ ប្រមាណ៣ឆ្នាំជាងមកនេះ ភូមាបានឈានធ្លាក់សឹងតែចូលក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវីល ដោយសារតែប្រជាជននិងក្រុមកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិច បានបើកសមរភូមិប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ពជាតិ។ នៅខែកក្កដាឆ្នាំ២០២២ របបសិកភូមា បានប្រហារជីវិតអ្នកទោសម្នាក់ ដែលជាសមាជិកសភាអតីតអ្នកចម្រៀងរ៉េប ដើម្បីជាការព្រមានគំរាមទៅដល់សំឡេងតវ៉ាប្រឆាំងទាំងអស់។

លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលមានវ័យចាស់ជរា ៧៩ឆ្នាំទៅហើយនោះ ក៏មិនខុសពីលោកអតីតប្រធានាធិបតី Win Myint កំពុងស្ថិតនៅក្នុងឃុំ គ្មានសង្ឃឹមថាមានថ្ងៃចេញមានសេរីភាពឡើយ។ តែទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងទឹកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋភូមាទូទៅ គឺពួកគេនៅតែទន្ទឹងរងចាំ និងស្រលាញ់គាំទ្រលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជីជានិច្ច។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ យុវជនភូមាមួយចំនួនធំ ដែលធ្លាប់ដើរតាមគន្លងនយោបាយអហិង្សារបស់លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជីនោះ ពេលនេះពួកគេបានភាគច្រើនបានងាកទៅចាប់យកការតស៊ូដោយប្រើកម្លាំង ប្រើអាវុធ ដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ យ៉ាងណាមិញ “ក្រុមចលនាប្រជាការពារ” គឺជាក្រុមប្រដាប់អាវុធ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយយុវជនភូមា សហការជាមួយកងកម្លាំងជនជាតិភាគតិចនៅតាមរដ្ឋនានា នៅក្រោយថ្ងៃរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ២០២១។

មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ អតីតសមាជិកសភាភូមាបានរួមកម្លាំងគ្នា ប្រកាសបង្កើតរដុ្ឋភិបាលក្រៅផ្លូវការ ឈ្មោះថារដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិ (NUG) ដែលរហូតពេលនេះ គ្មានប្រទេសណាទទួលស្គាល់ឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែផ្អែកតាមប្រភពខ្លះស្និទ្ធនឹងគណបក្ស គឺរដ្ឋាភិបាលក្រៅផ្លូវការនេះ ចាប់ផ្តើមបែកបាក់គ្នាហើយ ដោយសារតែមានការខ្វែងគំនិតគ្នា រវាងអ្នកនយោបាយដែលតស៊ូក្នុងស្រុក និងអ្នកដែលបានភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស។

លោក David Mathieson អ្នកវិភាគឯករាជ្យម្នាក់បានលើកឡើងថា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យបានតស៊ូរស់មានកម្លាំងមករហូត បើទោះបីរងនូវការធ្វើបាបកៀបសង្កត់ គំរាមសំឡុតយ៉ាងខ្លាំងដៃអស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំពីសំណាក់ពួកកងទ័ព។ ដូច្នេះ គ្មានហេតុផលអ្វីដែលបក្សនេះនឹងត្រូវរលត់រលាយនោះឡើយ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី វាសនាអនាគតរបស់បក្សនេះ ពឹងផ្អែកធំណាស់ទៅលើរូបលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលសកម្មជនខានឃើញមុខយូរឆ្នាំមកហើយ ដោយសារតែលោកស្រីស្ថិតនៅក្នុងឃុំ។ ជាងនេះទៀត លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែលមានអាយុ៧៩ឆ្នាំទៅហើយ នៅមិនទាន់បានតែងតែង ឬផ្ទេរតំណែងការងារទៅឲ្យមនុស្សណាម្នាក់នៅឡើយទេ។ សំណួរចោទសួរថា តើអស់ពីលោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជី តើគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ នឹងក្លាយទៅជាយ៉ាងណា? តើអ្នកណា នឹងមកដឹកនាំបក្សនេះ ឲ្យមានឯកភាពជាធ្លុងមួយ ដើម្បីបន្តធ្វើជាកម្លាំងរួបរួមជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅភូមា?

...more