Bellingcat blijft een van de meest besproken onderzoekscollectieven ter wereld. Waar de organisatie in de beginjaren vooral bekend werd door open-sourceonderzoek naar conflicten, is het speelveld inmiddels enorm veranderd. Het onrecht in de wereld is er niet minder op geworden, en ook nepnieuws verspreidt zich sneller dan ooit. Hoe staat Bellingcat er anno 2025 voor en hoe houden de onderzoekers grip op de stroom aan beeld en informatie?

In Wired vertelde oprichter Eliot Higgins vorig jaar over de unieke rol van de Bellingcat-community. Die bestaat inmiddels uit duizenden vrijwilligers, verbonden via een actieve Discord-server. Dat brengt nieuwe kansen maar ook uitdagingen: hoe manage je zo’n leger van digitale speurneuzen, verspreid over de hele wereld? De onderzoekers beschikken daarbij over een eigen toolkit, met methoden en software die in de loop der jaren zijn verfijnd. Welke tools leveren in de praktijk de meeste waarde en hoe is de manier van werken veranderd sinds de eerste onderzoeken, ruim tien jaar geleden?

Opvallend is dat vrijwel alle grote mediabedrijven inmiddels een OSINT-redactie hebben ingericht. Daarmee is een niche-activiteit doorgedrongen tot de mainstream journalistiek. Wat betekent dat voor de kwaliteit van onderzoek en hoe verhouden de teams van traditionele media zich tot gespecialiseerde organisaties als Bellingcat? Ook overheden en veiligheidsdiensten maken inmiddels volop gebruik van OSINT-methoden. De vraag is in hoeverre hun aanpak verschilt van die van onafhankelijke onderzoekers.

In de praktijk richt Bellingcat zich op de belangrijkste brandhaarden in de wereld. Het conflict in Oekraïne speelt daarbij nog altijd een grote rol, net als de escalatie in Gaza. Welke sporen zijn er daar te vinden, en welke nieuwe methoden worden toegepast om feiten boven water te krijgen?

Sinds de vorige keer dat Bellingcat te gast was, is er bovendien een technologische revolutie bij gekomen: generatieve AI. Kunstmatige intelligentie levert nieuwe tools om beeld, audio en metadata te analyseren. Maar dezelfde technologie wordt ook ingezet door tegenstanders die misleiding proberen te verspreiden. Hoe betrouwbaar zijn de detectiemethoden en lukt het nog om AI-fakes te onderscheiden van echt materiaal? En als AI steeds beter wordt in online speurwerk, kunnen agents en modellen dan ooit het werk van een OSINT-onderzoeker overnemen?

Gast

Foeke Postma

Video

Youtube

Links

Hosts

Ben van der Burg & Felienne Hermans

Redactie

Daniël Mol

Rosanne Peters

See omnystudio.com/listener for privacy information.