Friedrich Merz heeft zijn CDU/CSU aan de verkiezingszege in Duitsland geholpen. Met bijna dertig procent is de partij de helft groter dan die andere grote winnaar, de AfD. Die haalt twintig procent. Voor bondskanselier Scholz zijn de verkiezingen uitgedraaid op een deceptie. De SPD leidt een recordverlies met 16 procent.

Waar de Groenen van Robert Habeck zich handhaven met dertien procent bungelt de liberale FDP rond de kiesdrempel van vijf procent. Dat geldt ook voor Sahra Wagenknecht met haar partij BSW. Opvallende winnaar zijn de socialisten van Die Linke. Zij behalen 8,5 procent ruim drie procentpunt meer dan in 2021.

In dit uur van Studio Duitsland praat Hugo Reitsma, presentator van Boekestijn & De Wijk met:

• Duitsland-correspondent Derk Marseille, maker van Studio Duitsland.
• Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg, maker van BNR De Wereld en de Amerika Podcast
• Europaverslaggever Michal van der Toorn van de podcast Make Europe Great Again

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne heeft zijn tragische derde verjaardag bereikt. Voor BNR dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie, onder leiding van Liesbeth Staats. In vier afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de derde aflevering aandacht voor de positie van Europa.

De geopolitieke kopstukken van BNR

• Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast
• Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk
• Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast

Europa staat er alleen voor

In deze aflevering bespreken we de positie van Europa. Het waarborgen van de veiligheid in Oekraïne wordt als het aan Amerika ligt primair een taak van Europa. Maar kan Europa dat wel zonder de steun van Amerika? En wat kunnen we doen om samen sterker te staan?

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Minister van Defensie Ruben Brekelmans maakt zich geen zorgen over het eventueel niet doorgaan van de NAVO-top in Den Haag van deze zomer. Dat zegt hij in BNR De Wereld. Verschillende defensie- en veiligheidsdeskundigen lieten aan BNR weten grote twijfels te hebben over het lot van de top. Bernard Hammelburg en Geert Jan Hahn spreken Brekelmans in BNR De Wereld.

Lees ook | Groeiende vrees voor annulering NAVO-top in Den Haag

Brekelmans ziet juist dat de NAVO voor Amerika 'belangrijker is dan ooit'. Opvallend, gezien de recente uitspraken van president Trump. Tegelijkertijd maakt Brekelmans zich wel zorgen over de retoriek van Trump. 'De uitspraken van Trump over Zelensky zijn zorgelijk.' Hij benadrukt nog maar eens dat niet Oekraïne maar Rusland de oorlog is gestart.

Luister ook | De Alliantie: Drie jaar oorlog in Oekraïne

Tot nu toe zit Europa niet aan tafel bij de onderhandelingen tussen Amerika en Rusland. 'Als er concreter wordt gesproken over hoe de veiligheidsgaranties in Oekraïne eruit zien dat wij dan meepraten.' Bij die steun voor Oekraïne is betrokkenheid van Amerika 'altijd nodig', aldus Brekelmans.

Luister ook | 'Europa is niet klaar om de veiligheid van Oekraïne te waarborgen'

Komt de volgende oorlog er al aan?

Als de oorlog in Oekraïne voorbij is staat de volgende Europese oorlog ons misschien al te wachten. In het noorden van Kosovo roeren de Kosovaren en etnische Serviërs zich steeds meer. Journalist Bram Vermeulen, maker van de VPRO-documentaireserie Frontlinie zag hoe gespannen de situatie is, en dat er een link is met de oorlog in Oekraïne.

Luister ook | #282 Gedumpt door Trump

'Ontspannen' spotjes tegen migranten | Postma in Amerika

Trump heeft een spotje gelanceerd gericht tegen immigranten. Hij beweert dat dit een spotje is met 'Autonomous sensory meridian response' (ASMR), geluid waar je van ontspant. Maar of dat ook echt zo is? Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Trump zoekt steeds meer toenadering tot Poetin. Zijn belediging aan het adres van de Oekraïense president Zelensky is daar een perfect voorbeeld van. Hij noemde hem een dictator die niemand meer achter zich heeft staan en geeft Oekraïne ook nog eens de schuld van de oorlog. Europaverslaggever Geert Jan Hahn en buitenlandcommentator Bernard Hammelburg leggen uit wat daar achter schuilt.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne heeft zijn tragische derde verjaardag bereikt. Voor BNR dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie, onder leiding van Liesbeth Staats. In vier afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de tweede aflevering aandacht voor Rusland. Wat wil Poetin?

De geopolitieke kopstukken van BNR

• Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast
• Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk
• Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast

Wat wil Poetin?

Inmiddels hebben Amerika en Rusland met elkaar gesproken in Saoedi-Arabië. Trump is er alles aan gelegen om de oorlog te beëindigen. Maar wil Poetin dat nu ook al? En hoe gaat het met Rusland? Die vragen worden in deze aflevering beantwoord.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nog 1.432 nachtjes slapen en dan is Donald Trump geen president meer van de Verenigde Staten. Dat staat vast. Wat niet zeker is, maar wel waarschijnlijk, is dat de EU dan nog steeds bezig is met het beleggen van de ene na de andere top. Dat daar ooit iets uit komt over gezamenlijke defensie of een buitenlandbeleid is zo goed als uitgesloten. Als er ooit reden is geweest om dat als de wiedeweerga te doen, was het vanaf het moment waarop Donald Trump Republikeins presidentskandidaat werd.

Trump heeft exact gezegd wat hij van plan was: de steun aan Oekraïne opzeggen, een deal sluiten met Vladimir Poetin, en het hele probleem dumpen waar het volgens hem hoort: bij Europa. Vanaf de zijlijn heeft hij de afgelopen jaren de Republikeinen in het Congres zwaar onder druk gezet om zich te distantiëren van Oekraïne. Het is naïef maar nog wel begrijpelijk dat Europa zo lang heeft gedacht dat Kamala Harris de verkiezingen zou winnen, maar vanaf 6 november wist iedereen dat Amerika had gekozen voor het isolationismel. Big brother is misschien nog steeds big, maar geen brother meer.

Hetzelfde geldt voor de NAVO. Trump zegt het lidmaatschap niet op, maar hij ziet het meer als een vereniging waaraan hij wat contributie betaalt dan het machtige blok dat Amerika-als-hoeder-van-de-vrije-wereld bestiert. Het bondgenootschap dat Emmanuel Macron in 2019 ‘hersendood’ noemde, en dat bij de tweede Russische invasie in Oekraïne, op 24 februari 2022, weer even opleefde, is een soort scoutingtroep, ondanks het bewonderenswaardige optimisme van hopman Mark Rutte. 

Macron riep in Parijs een Europese top bijeen – jawel, alweer een top. Drie dingen vielen op: het VK was even terug van weggeweest, er kwam geen gezamenlijk standpunt over de Europese rol en het leveren van vredestroepen, en het was niet de hele EU, maar slechts een handjevol landen. Waar was de rest? Er komt ongetwijfeld een top om daarover uitgebreid te discussiëren. 

In Saoedi-Arabië is het eerste contact tussen de Russische en Amerikaanse ministers van buitenlandse zaken redelijk verlopen. Onderhandelaars van beide landen gaan nu serieus aan de slag. Opnieuw werd duidelijk dat Europa daarbij geen rol speelt, hooguit bij het leveren van vredestroepen na een staakt-het-vuren. Eigen schuld. Er is geen gezamenlijk standpunt en geen gezamenlijk beleid. Met welke Europeaan zouden Amerika en Rusland trouwens moeten praten, en waarover? Daarover gaan we vast weer… over de top.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De oorlog in Oekraïne heeft zijn tragische derde verjaardag bereikt. Voor BNR dé gelegenheid om de geopolitieke kopstukken van de zender weer bij elkaar te roepen in een alliantie, onder leiding van Liesbeth Staats. In vier afleveringen praten we je bij over deze oorlog. Met in de eerste aflevering aandacht voor het Oekraïense perspectief.

De geopolitieke kopstukken van BNR

• Bernard Hammelburg, buitenlandcommentator en presentator van BNR De Wereld en de Amerika Podcast
• Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden, oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en maker van Boekestijn & De Wijk
• Geert Jan Hahn, Europaverslaggever en maker van de podcasts Make Europe Great Again en de BNR Perestrojkast

Wat wil Oekraïne?

In deze aflevering leggen we de focus op Oekraïne. Hoe staat dat land ervoor aan het front? Wat kan het met de Westerse wapens? Of is Oekraïne in de steek gelaten door de beslissing van Trump om in Saoedi-Arabië te gaan praten met Rusland? Je hoort het in deze aflevering.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een groepje Europese leiders, waaronder premier Dick Schoof, kwamen maandag bijeen in Parijs voor spoedberaad over Oekraïne. Maar of er nou echt iets uit is gekomen valt te bezien. Europa is het vooral eens dat wij zelf nodig zijn om de veiligheid in Oekraïne te garanderen. Maar hoe dat dan moet en met welke toezeggingen? Bernard Hammelburg en Geert Jan Hahn praten er met Bas van Werven en Iwan Verrips over in De Ochtendspits.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De uitspraken van Trump en zijn defensieminister Hegseth over onderhandelingen met Poetin zijn een klap in het gezicht van Oekraïne en Europa, vindt voormalig ambassadeur in Rusland en Oekraïne Ron Keller. Amerika vindt dat er voor Oekraïne geen plaats is binnen de NAVO, dat de grenzen van voor 2014 niet reëel zijn, en dat Europa moet zorgen voor de veiligheidsgaranties. 'Europa is niet klaar om de veiligheid van Oekraïne te waarborgen', aldus Keller.

Luister ook | 'Door Trump is Hamas weer een serieuze gesprekspartner'

Dat komt omdat wij daar geen instrumentarium voor hebben, beschrijft Keller. Bij de opzet van de EU hebben we gekozen voor een monetaire unie en niet voor een gezamenlijk buitenlands- en veiligheidsbeleid. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn beaamt dat Europa er alleen voor staat nu. Keller vreest dat Poetin het nu niet meer bij Oekraïne alleen zal laten. En dat terwijl Oekraïne en de NAVO juist al decennialang samen werken, zo zag Keller al begin jaren 90.

Luister ook | Onderhandelingen over Oekraïne beginnen: 'dit is een soort Jalta'

Poetin juicht

Voor Poetin zijn de uitspraken van Trump een geschenk uit de hemel. 'Dit wordt echt gezien als een overwinning voor Rusland', zegt correspondent Joost Bosman. Hij denkt dat Poetin ook echt wel vrede wil omdat het met de economie in het land steeds moeilijker gaat. Al gaat het ook weer niet zo slecht dat Rusland de oorlog niet meer vol kan houden, integendeel zelfs.

Luister ook | Amerika Podcast

President Musk? | Postma in Amerika

Elon Musk is de Amerikaanse overheid flink aan het saneren. In de Oval Office beantwoorde hij daar van de week allerlei vragen over, terwijl Trump vooral toekeek. TIME Magazine beeldde Musk zelfs af als de president. En zo denken meer Amerikaanse media erover, legt Amerika-correspondent Jan Postma uit.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump en Poetin hebben afgesproken dat de onderhandelingen over het einde van de oorlog in Oekraïne onmiddellijk beginnen. Dat heeft Trump na een telefoongesprek bekend gemaakt op Truth Social. Daarbij geldt dat het niet realistisch is om terug te gaan naar de grenzen van voor 2014, dat zei de Amerikaanse minister van Defensie Hegseth. Volgens buitenlandcommentator Bernard Hammelburg is dit een nieuwe conferentie van Jalta van 1945, wat ironisch genoeg op De Krim ligt. Je hoort hem en Europaverslaggever Geert Jan Hahn bij Bas van Werven.

See omnystudio.com/listener for privacy information.