Van bakfiets tot mobiliteitsbudget. Voor veel mkb’ers is het verduurzamen van hun mobiliteit een flinke uitdaging.

Deze aflevering in het kort:
☑️ Wat mkb’ers nú al kunnen doen om hun mobiliteit te verduurzamen
☑️ De impact van milieuzones op ondernemers in de binnenstad
☑️ Hoe gedragsverandering net zo belangrijk is als techniek

Bestelbusjes en leaseauto’s zorgen voor een groot deel van de uitstoot, maar hoe maak je daarin slimme én haalbare keuzes? In deze aflevering hoor je hoe je als ondernemer stappen zet zonder je bedrijf stil te zetten. Te gast is Walther Ploos van Amstel, mobiliteitsexpert en lector City Logistiek aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij vertelt dat elektrisch rijden voor mkb’ers nu al voordeliger is, niet alleen voor het klimaat, maar ook voor de eigen bedrijfskas. Verder gaat het onder meer nog over elektrische bakfietsen, mobiliteitsbudgetten, thuiswerken en het belang van gedragsverandering. 

🎧 Kees Klomp pleit voor radicale herstart van de economie

Ook bespreken we met hem de impact van milieuzones in steden. Sinds januari zijn dieselbusjes op veel plekken niet meer welkom in de binnenstad. Dat wordt op gehandhaafd, vertelt hij. “In Rotterdam zijn er al 8000 waarschuwingen uitgedeeld. Vanaf 1 juli blijft het daar niet bij, dan leidt het tot een boete van 140 euro.” Ondernemers die moeten leveren of bouwen in de stad moeten zich dus aanpassen. En dat doen ze volgens Ploos van Amstel dan ook.

🎧 Koraal in crisis, kunnen we het nog redden?

Harm windt zich op over een bericht over groene beleggingsfondsen. Die blijken namelijk voor meer dan 33 miljard dollar te hebben geïnvesteerd in olie- en gas. “Fondsen met klinkende namen als Sustainable Global Stars en Europe Climate Pathway stoppen veel geld in Shell, BP, TotalEnergies, ExxonMobil en Chevron. Het argument is dat ze via aandelen invloed kunnen uitoefenen op de verduurzaming van deze fossiele bedrijven. Maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Ik weet niet precies wie wie nu voor de gek aan het houden is.”

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De wereld zoals we die kennen stort onvermijdelijk in. Het is de confronterende openingszin van Ecoliberalisme, het nieuwe boek van betekeniseconoom Kees Klomp.

Deze aflevering in het kort:
☑️ Waarom Kees Klomp denkt dat het kapitalisme fundamenteel faalt
☑️ Wat ecoliberalisme precies inhoudt en hoe het kan werken
☑️ Waarom de natuur steeds slechter in staat is om CO2 op te nemen

In deze aflevering van BNR Duurzaam staat het fundamentele systeemfalen van het kapitalisme centraal. Kees Klomp draagt in zijn boek alternatieven aan. Volgens hem hebben we niet alleen een ecologische, maar ook een psychologische, sociale én economische crisis te pakken. Dat is allemaal terug te voeren op een economie die draait op begeerte in plaats van behoefte.

🎧 Luister ook: koraal in crisis: kunnen we het nog redden?

Met het begrip ecoliberalisme presenteert Klomp een nieuwe manier van denken: vrijheid en gelijkwaardigheid, maar dan voor alle levensvormen en dus niet alleen de mens. Het is een pleidooi voor een economie waarin zorg voor elkaar en voor de aarde centraal staan. Geen winstmaximalisatie, maar welzijn. Geen groei om de groei, maar productie binnen planetaire grenzen. In het gesprek legt Klomp uit hoe zo’n systeem eruit kan zien, waarom het onvermijdelijk is dat de oude wereld crasht en hoe we nú al stappen kunnen zetten richting een economie van betekenis.

🎧 Luister ook: scheepvaart gaat nu eindelijk CO2-bonnetje betalen

Maar terwijl er nieuwe economische denkrichtingen opstaan, blijkt ook dat de natuur ons steeds minder kan helpen bij het dempen van de schade. Uit recente metingen blijkt dat bossen en oceanen - tot nu toe onze belangrijkste CO2-opslag - minder goed functioneren door droogte, hittegolven en bosbranden. De jaarlijkse CO2-stijging is bijna verdubbeld. Dat betekent dat zelfs als wij minder uitstoten, de natuur zélf inmiddels meer CO2 terug de atmosfeer in pompt. Een zorgwekkende ontwikkeling, die de urgentie van systemische verandering nog eens onderstreept.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Frankrijk is een enorme ondergrondse voorraad witte waterstof ontdekt. Schoon, overvloedig en zó uit de grond: wordt dit de onverwachte sleutel tot een fossielvrije toekomst?

Deze aflevering in het kort:
☑️ Wat is witte waterstof en waarom is de vondst in Frankrijk zo bijzonder?
☑️ De kansen én technische uitdagingen van natuurlijke waterstofwinning
☑️ Britse overheid financiert geo-engineering projecten

De witte waterstof ligt opgeslagen in de bodem van Lotharingen. Deze koolstofvrije energiebron ontstaat zonder menselijke tussenkomst door geologische processen, zoals de interactie van water met ijzerrijk gesteente. Volgens wetenschappers kan witte waterstof een betaalbaar en schoon alternatief worden voor fossiele brandstoffen én zelfs voor groene waterstof. Er komt immers geen CO2 vrij bij de winning en energie-intensieve elektrolyse is niet nodig. 

🎧 Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2120

Is dit een stille revolutie of een hype met haken en ogen? En zo zijn er meer vragen. Want hoe makkelijk win je deze ondergrondse brandstof eigenlijk? En wat moet er nú gebeuren om witte waterstof snel een plek te geven in onze energiemix? We vragen het aan Maarten Steinbuch, hoogleraar aan de TU Eindhoven. Hij legt uit hoe de Fransen deze bel hebben ontdekt en waarom de vondst wereldwijd veel aandacht krijgt. Wel waakt Steinbuch ervoor om witte waterstof nu te bestempelen als dé toekomst van onze energievoorziening. Daarvoor zijn er te veel onzekerheden.

🎧 Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaan

De Britse overheid gaat experimenten met geo-enginering financieren. Het gaat onder meer om zonlicht weerkaatsende deeltjes in de atmosfeer, wolken reflectiever maken door middel van vernevelde zoutkristallen uit zeewater en het pompen van water op zee-ijs om het te verdikken. ‘Zo kunnen we de aarde afkoelen en tijd kopen om de energietransitie wat rustiger te kunnen laten verlopen - zonder wereldwijde catastrofes’, aldus Harm. Het gaat om een kapitaalinjectie van tientallen miljoenen euro’s.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Koraalriffen zijn onmisbaar voor het leven in zee én voor miljoenen mensen wereldwijd. Maar de riffen verbleken in rap tempo door opwarming van de oceanen.

Deze aflevering in het kort:
☑️ Waarom 84% van de koraalriffen lijdt onder hittestress
☑️ Wat werkt (en wat niet) bij het herstellen van koraal
☑️ Hoe belangrijk lokale gemeenschappen zijn voor het behoud van rif-gebieden

Wereldwijd staat het slecht gesteld met koraalriffen: meer dan 80 procent heeft te maken met hittestress. Door opwarming van de oceanen verliezen koralen hun symbiotische algen, wat leidt tot verbleking en mogelijk afsterven. Maar dat is niet het enige probleem. Verzuring van het zeewater, vervuiling, overbevissing en ziektes maken het leven onder water nóg moeilijker. Zeebioloog Ronald Osinga legt uit wat er precies gebeurt, waarom koraal zo belangrijk is voor biodiversiteit, kustbescherming en economie en wat we kunnen verwachten als de temperatuur op aarde blijft stijgen. In het slechtste scenario blijft aan het eind van deze eeuw nog maar één procent van de riffen over.

🎧 Luister ook: scheepvaart gaat nu eindelijk CO2-bonnetje betalen

Toch is er ook hoop. Osinga vertelt hoe onderzoekers en lokale gemeenschappen wereldwijd werken aan koraalherstel, onder meer met kunstmatige riffen en laboratoriumtechnieken. Ook de Mineral Accretion Technique komt voorbij, al is Osinga daar kritisch over. Lokale betrokkenheid blijkt cruciaal voor succesvol beheer, net als financiële middelen en langdurige inzet. Maar zonder actie op grotere schaal, blijven dit soort inspanningen volgens hem dweilen met de kraan open.

🎧 Luister ook: kan Tata Steel ‘s werelds groenste staalfabriek worden?

Harm trapt de aflevering af met goed nieuws. Een onderzoek onder 130.000 mensen in 125 landen toont aan dat bijna 90 procent van de bevolking wil dat hun regering meer doet tegen klimaatverandering. En twee derde van de ondervraagden wil daarvoor best 1 procent van hun inkomen afstaan. Harm concludeert: een kleine groep klimaatontkenners maakt veel meer en effectiever lawaai dan de stille meerderheid. ‘Laten we daarmee ophouden.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na bijna tien jaar onderhandelen is er eindelijk een deal: rederijen gaan betalen voor de CO2-uitstoot van hun schepen. De sector bleef tot nu vaak buiten beeld bij nieuwe klimaatafspraken.

Deze aflevering in het kort:
☑️ Internationale deal over een CO2-heffing voor grote tankers
☑️ Van schonere brandstof tot zeilen; dit zijn de alternatieven
☑️ De klimaatplannen van Hermans pakken wortel van probleem niet aan

De internationale scheepvaart is verantwoordelijk voor zo’n 3 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Harde afspraken werden tot dusver niet echt gemaakt. Zelfs in het Klimaatakkoord van Parijs wordt met geen woord over de scheepvaart gerept. Dat verandert nu. In deze aflevering duiken we in het nieuwe akkoord dat een wereldwijde CO2-heffing voor de scheepvaart introduceert. Gaat dit zorgen voor een groene revolutie op zee of is het vooral symboliek? 

🎧 Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energie

Dat vragen we aan Hannah Mosmans. Zij is scheepvaartexpert van de Erasmus Universiteit en legt uit wat er precies is afgesproken, waarom het zo lang heeft geduurd en welke impact dit gaat hebben op reders wereldwijd. Ook spreken we methaar over de alternatieven voor zware stookolie, de technologische uitdagingen én de rol van consumenten. Want moet de oplossing misschien ook gezocht worden in minder consumptie? Want dat leidt uiteindelijk tot minder varen.

🎧Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telen

Ons groene geweten Nikki Trip windt zich op over de klimaatplannen die minister Hermans afgelopen week presenteerde. De industrie krijgt een half miljard euro steun, onder andere via de terugkeer van de Indirecte Kostencompensatie-regeling. Die regeling is bedoeld voor energie-intensieve bedrijven, zoals staal- en kunstmestproducenten, zodat ze niet naar het buitenland vertrekken. ‘Dit is in feite gewoon fossiele subsidies, waar we juist vanaf moeten. Waar ik me over verbaas is het ontbreken van serieuze actie om de kern van het klimaatprobleem echt aan te pakken’, aldus Trip in haar analyse.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de Duin- en Bollenstreek werken gemeenten, woningcorporaties en energiebedrijven samen aan een nieuw warmtenet op aardwarmte. Maar waarom duurt het zo lang? En wie gaat dit betalen?

Deze aflevering in het kort:
☑️ De uitdagingen bij de ontwikkeling en aanleg van een nieuw warmtenet
☑️ Veel agrariërs gebruiken nog steeds teveel glyfosaat
☑️ Ahold-Delhaize drijft de prijzen van biologisch voedsel op

In deze aflevering duiken we in de kansen én de knelpunten van warmtenetten. Dat doen we met Michiel Ottenvanger, projectleider van van Aardwarmte Rijnland. Warmtenetten worden vaak genoemd als dé oplossing om grote groepen woningen van het aardgas af te halen. Maar in de praktijk lopen veel projecten stuk op financiële hobbels, bewonersprotesten en bureaucratische vertraging. Michiel Ottenvanger vertelt hoe het project Aardwarmte Rijnland al vier jaar onderweg is. En toch nog steeds wacht op een eerste schop in de grond. Toch gelooft hij in het plan. Met geothermie als onuitputtelijke warmtebron kunnen straks tienduizenden huishoudens in de regio duurzaam worden verwarmd.

🎧 Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilers

Maar dan moet de overheid wel de portemonnee trekken, want betaalbaarheid blijft de achilleshiel. Niemand zit te wachten op hogere maandlasten en dit warmtenet aanleggen kost ongeveer 1,3 miljard euro. Volgens Ottenvanger is een duurzaam alternatief zoals de warmtepomp niet per se een beter idee, gelet op de problemen met netcongestie. In deze aflevering bespreken we de rol van overheden, de invloed van de nieuwe Warmtewet en het dilemma tussen publieke regie en commerciële belangen.

🎧 Luister ook | Boeren gaan duurzame bouwmaterialen telen

Harm windt zich intussen op over Albert Heijn Delhaize. Onderzoeksbureau Profundo komt met het bericht dat deze supermarkt de prijzen van biologische producten kunstmatig verhoogt. Zo maken ze tot wel 40 procent meer winst, lezen we op de site Nieuwe Oogst. Op die manier betaalden klanten in 2023 maar liefst 863 miljoen te veel. ‘Dat grootgrutters een belangrijke rol moeten en kunnen spelen in het verduurzamen van ons voedselsysteem weet eigenlijk iedereen die een beetje nadenkt. Maar over hoe we dat moeten doen verschillen de meningen blijkbaar nogal.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tata Steel staat op een kruispunt. Terwijl het bedrijf 1600 banen schrapt, werkt het tegelijk aan een groenere toekomst. Hoe realistisch is die koers richting duurzaamheid, circulaire productie en groen staal? 

Deze aflevering in het kort:
☑️ Hoe Tata Steel de meest duurzame staalfabriek van de wereld wil worden
☑️ Vezelhennep wordt gebruikt bij isoleren van 1.000 Friese woningen
☑️ Stroomvraag van datacenters stijgt komende jaren explosief

Harm gaat deze aflevering in gesprek met Hans van der Weijde. Hij is innovatiedirecteur bij Tata Steel in IJmuiden en voorzitter van de landelijke HTSM-werkgroep circulaire economie. Het gesprek gaat onder meer over zeldzame metalen, Europese afhankelijkheden en de kunst van het hergebruiken. Want wat betekenen de geopolitieke spanningen en schaarser wordende grondstoffen voor Nederland? En wat is er nodig om écht circulair te worden – van ontwerp tot productie?

🎧 Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2020

Van der Weijde legt uit waarom design-for-recycling cruciaal is en hoe Tata nu al stappen zet richting hergebruik, schrootrecycling en het nuttig inzetten van restproducten zoals staalslakken. Natuurlijk bespreken we ook de recent aangekondigde ontslaggolf en de vraag die op ieders lippen ligt: wat merken omwonenden nu van de duurzame ambities van Tata? Is de belofte van groen staal in 2030 haalbaar of vooral een hoopvolle ambitie?

🎧 Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaan

Het Internationale Energie Agentschap heeft een wereldwijde analyse gemaakt van het toenemende gebruik van AI en stroom in de wereld. wat blijkt? Rond 2030 is de stroomvraag van datacenters verdubbeld tot 945 terawattuur. En de grote boosdoener is AI. 'Als AI wordt gebruikt om emissies overal slim terug te dringen en de innovatie in hernieuwbare energie te versnellen, kan deze toename misschien wel worden gecompenseerd. Maar ik krijg er nogal een ongemakkelijk gevoel van', aldus Harm. ‘Misschien omdat er nergens wordt gezegd op welke manier we met AI daadwerkelijk een klimaatneutrale wereld kunnen maken.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Windmolens, warmtepompen en waterstof: het zijn dé toverwoorden van de energietransitie. Maar wie zorgt ervoor dat al die duurzame energie ook echt uit ons stopcontact komt?

Deze aflevering in het kort:
☑️ Nog heel veel ruimte op het stroomnet buiten de piekuren
☑️ Eneco investeert fors in herstel van biodiversiteit
☑️ Nieuwe wapenwedloop is slecht nieuws voor milieu en klimaat

Karen de Lathouder is de COO Assets bij Eneco. De energietransitie vraagt volgens haar om grote ambities én harde keuzes. Eneco wil in 2035 klimaatneutraal zijn en investeert daarom fors in zon, wind en warmtenetten. Maar het bedrijf besloot onlangs om niet mee te dingen naar een nieuw windpark op de Noordzee. Volgens De Lathouder is de businesscase momenteel namelijk niet rond te rekenen. Ook gaat het over TenneT. Bedrijven die wachten op een zware elektriciteitsaansluiting kunnen in sommige gevallen toch worden aangesloten. Voorwaarde is wel dat ze tijdens de piekuren afschalen.

🎧 Eiwit uit lucht, de toekomst van voedselproductie

Samen met ons groene geweten Aniek Moonen bespreken we de rol van energiebedrijven in de verduurzaming van Nederland. Van slimme manieren om netcongestie te omzeilen tot biodiversiteitsdoelen bij nieuwe projecten. Het energiebedrijf wil inmiddels dat alle investeringsbeslissingen voor nieuwe duurzame energiebronnen op land een netto positief effect hebben op de biodiversiteit. Dit betekent dat Eneco zich inspant voor herstel van de biodiversiteit tot minimaal 110 procent ten opzichte van de staat bij aanvang van het project.

🎧 Een masterplan voor duurzame landbouw in Nederland

Harm windt zich op over de miljarden die in de krijgsmacht worden gestopt. Deze nieuwe wapenwedloop heeft volgens hem een extreem grote impact op het milieu. "Van tanks tot straaljagers, onderzeeboten, wapens, bommen, oefenterreinen en kazernes. Die kosten allemaal bij elkaar grote hoeveelheden grondstoffen en fossiele brandstof om het te maken en aan de gang te houden. De oorlogsindustrie is zeer vervuilend. Naar schatting van enkele wetenschappers komt daar meer dan 5 procent van de wereldwijde uitstoot vandaan, meer dan lucht- en scheepvaart gecombineerd."

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Schoon water lijkt vanzelfsprekend. Toch kampen wereldwijd miljoenen mensen met droogte en vervuiling. Het Nederlandse bedrijf Dutch Clean Tech claimt een oplossing te hebben.

Deze aflevering in het kort:
☑️ Hoe de technologie Dutch Clean Tech water zuivert
☑️ Twijfels over de 25%-regel voor sociale verandering
☑️ Oplossen van Netcongestie hoeft geen 200 miljard euro te kosten

Van microplastics in oceanen tot giftige lozingen in rivieren. De watercrisis is één van de grootste milieuproblemen van deze tijd. Wereldwijd hebben 2 miljard mensen geen toegang tot schoon drinkwater. Zelfs in Nederland zien we steeds vaker periodes van droogte en een dalend grondwaterpeil. Het Noord-Hollandse bedrijf Dutch Clean Tech heeft een innovatieve waterzuiveringstechnologie ontwikkeld die volgens hen zowel betaalbaar als schaalbaar is. “We filteren vervuiling zonder chemische toevoegingen en kunnen ons systeem overal ter wereld inzetten”, vertelt Sander Pielkenrood, directeur van het bedrijf.

🎧 Luister ook | De plastic recycling-industrie dreigt te worden weggevaagd

Dutch Clean Tech werkt al aan projecten in onder andere Mexico en Guatemala. Hier wordt vervuild rivierwater omgezet in schoon drinkwater dat voldoet aan de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Ook dichter bij huis, op Schiphol, zuiveren ze afvalwater met restanten van olie en kerosine. In deze aflevering van BNR Duurzaam bespreken we de technologische mogelijkheden, de obstakels op het gebied van regelgeving en hoe financiering kan helpen om schoon water toegankelijk te maken voor iedereen.

🎧 Luister ook | Een concrete route naar minder CO-uitstoot

Harm heeft het in zijn betoog over netcongestie. Het kost eindeloos veel miljarden om het net te verzwaren, maar daar worden nu vraagtekens bij gezet door experts van onder meer Holland Solar, de Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie, NedZero en Energy Storage NL. Hun boodschap is simpel: stem vraag en aanbod beter op elkaar af. ‘Door op piekmomenten meer eigen stroom te gebruiken, door slimme opslag en grootverbruikers te betalen om buiten de spits stroom te gebruiken. Zo kunnen veel problemen worden voorkomen en hoeft er niet 195 miljard te worden geïnvesteerd’, aldus Harm. ‘Hopelijk gaan er wat creatieve geesten mee aan de slag.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland verspilt nog altijd veel te veel grondstoffen. Een nieuwe vereniging van 45 bedrijven wil daar verandering in brengen en circulair ondernemen de norm maken.

Deze aflevering in het kort:
☑️ De doelen van de Nederlandse Vereniging Circulaire Economie
☑️ Hoe Ahrend en NS hun bedrijfsvoering circulair maken
☑️ Zeespiegel stijgt door smeltende ijskappen

De afhankelijkheid van schaarse grondstoffen groeit, terwijl andere landen al volop inzetten op circulariteit. In Nederland blijft de verspilling groot. Hoog tijd voor actie, vinden 45 bedrijven en koepelorganisaties. Zij hebben zich verenigd in de nieuwe Nederlandse Vereniging Circulaire Economie (NVCE), die zich hard maakt voor eerlijke wet- en regelgeving, fiscale prikkels voor hergebruik en een gelijk speelveld voor circulaire ondernemers.

🎧 Luister ook | Waarom zoveel duurzame bedrijven nu failliet gaan

In deze aflevering van BNR Duurzaam spreekt Harm Edens met Klaske Kruk, initiatiefnemer van de NVCE. Wat wil deze nieuwe club precies bereiken in Den Haag,en waarom was dit het juiste moment om op te staan? Ook te gast zijn Dionne Ewen van kantoorinrichter Koninklijke Ahrend en Ilse de Vos van de NS. Derze bedrijven zetten al volop in op hergebruik, refurbished producten en circulair ontwerpen. Maar eenvoudig is dat niet. De huidige regelgeving is nog vooral ingericht op een lineaire economie, waarbij weggooien vaak goedkoper is dan repareren. Luister naar inspirerende praktijkvoorbeelden en ontdek waar ondernemers écht tegenaan lopen als ze circulair willen werken. En hoe we samen de stap kunnen zetten naar een economie waarin minder verspild wordt – en méér waarde behouden blijft.

🎧 Luister ook | Neem een kijkje in het Nederland van 2120

Duizenden jaren geleden was de Noordzee een vruchtbaar land: Doggerland. Tot de zeespiegel plotseling razendsnel steeg en het gebied verdween onder water. Nieuw onderzoek van geoloog Marc Hijma van kennisinstituut Deltares laat zien dat de zeespiegel destijds met bijna een meter per eeuw steeg – zónder invloed van de mens. Nu ijskappen opnieuw smelten, waarschuwen wetenschappers: dit scenario kan zich herhalen. De geschiedenis toont hoe snel veranderingen kunnen gaan – en hoe kwetsbaar Nederland is als we niets doen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.