Duurzaam | BNR

Steeds meer wetenschappers roeren zich in het klimaatdebat. Eén op de drie spreekt zich er actief over uit en de helft is zelfs bereid om mee te doen aan protesten. 

Deze aflevering in het kort:
⇨ Hittesterfte gaat flink toenemen
⇨ Wetenschappers op de barricade
⇨ Consensus over opwarming wordt onderschap

Deze actiebereidheid onder wetenschappers blijkt uit internationaal onderzoek dat is uitgevoerd onder leiding van de Universiteit van Amsterdam. Reyer Gerlagh is één van hen. Hij is als hoogleraar verbonden aan Tilburg University en heeft zich aangesloten bij Scientist Rebellion, een zusterorganisatie van Extinction Rebellion. In 2014 schreef hij mee aan het IPCC-rapport. Door druk vanuit China en Brazilië met name werd een belangrijke passage uit dat rapport geschrapt. Dat frustreerde hem dusdanig, dat hij besloot om van zich af te bijten. Naast onderzoek doen en colleges geven, voert hij nu ook actie tegen de fossiele industrie.

Luister ook | Klimaatverandering, kijk je weg of kom je in actie?

Het overgrote merendeel van de wetenschappers windt er geen doekjes om: klimaatverandering wordt veroorzaakt door menselijk handelen. Toch onderschatten veel burgers die eensgezindheid, blijkt uit hetzelfde UVA-onderzoek. Zij denken dat die mondiale overeenstemming binnen de wetenschap veel kleiner is, zo schrijven de onderzoekers in het blad Nature Human Behaviour. De ongeveer 10.000 respondenten houden het op 85 procent consensus, terwijl het werkelijke percentage op meer dan 97 procent ligt. Volgens Reyer Gerlagh is dat opnieuw het bewijs dat de wetenschap zich moet laten horen.

Luister ook | De planeet gaat richting 2,5 graden in het rood

Harm windt zich intussen op over de EU Taxonomy, de nieuwe standaard voor eerlijke en duurzame beleggingen. Zo weten banken, pensioenfondsen en andere financiële instellingen waarin ze groen kunnen beleggen. De EU maakt in die richtlijnen ook plaats voor vliegtuigen die iets minder CO2 uitstoten. Een groep NGO’s wil daar een stokje voor steken en stapt naar de rechter.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Chris Julien is filosoof, actief voor Extinction Rebellion en auteur van het nieuwe boek Alledaags Activisme. Daarin wil hij een perspectief bieden voor mensen die worstelen met hun rol in het grote klimaatvraagstuk

Deze aflevering in het kort:
⇨ Waarom veel mensen wegkijken
⇨ Filosofische vraagstukken over het klimaat
⇨ Daken van distributiecentra worden zonneweiden

Wie het beest van de klimaatcrisis in de bek durft te kijken, krijgt daar niet als vanzelf een beter gevoel bij. Daarom kijken veel mensen weg of bagatelliseren de situatie. Hoe dat werkt en wat je wél kunt doen om een verschil te maken, beschrijft Chris Julien in zijn boek Alledaags Activisme. Hij neemt ons mee voorbij het ongemak van een probleem dat voor veel mensen te groot voelt. Op basis van wetenschappelijke, filosofische en persoonlijke inzichten laat Julien zien dat we veel meer kunnen dan we denken. Juist in het alledaagse zitten volgens hem namelijk tal van mogelijkheden voor systeemverandering.

Luister ook | Wat als er straks geen bijen meer zijn?

Hij noemt in zijn boek een aantal concrete voorbeelden, waaronder de gemeente Amsterdam. Daar zette één brief van een ambtenaar een hele groene beweging in gang. Zelf is Julien een klimaatactivist die al eens werd opgepakt voor het blokkeren van een snelweg. Helpen dit soort acties, willen we van hem weten? Hij wijst op een Duitse studie die laat zien dat elke actie van klimaatactivisten de zorgen over de klimaatcrisis onder de bevolking met gemiddeld 1,2% laat toenemen. 

Luister ook | De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)

Harm begint de aflevering voor de verandering eens met goed nieuws. Op meerdere plekken in de wereld zijn wetenschappers bezig om het rendement van zonne-energie te vergroten. Dat doen ze met perovskiet, waarmee coatings kunnen worden gemaakt die dun en flexibel genoeg zijn om op ongeveer ieder oppervlak aan te brengen. Zo is er nu een folie ontwikkeld dat ongeveer net zoveel energie opwekt als bestaande zonnepanelen. Dit materiaal kun je overal op aanbrengen, van het dak van auto’s en gebouwen tot de achterkant van mobiele telefoons. Zo hebben we op den duur minder siliciumpanelen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Lodewijk Hoekstra kondigde vlak voor de zomer zijn afscheid aan als tv-tuinman en reist nu door het land met zijn groene ambulance. Hij maakt zich grote zorgen over de teloorgang van de natuur in Nederland.

Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Vanaf volgende week zijn we er weer met reguliere afleveringen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kim van der Leest is bioloog en wijdt haar leven aan het vergroenen van Nederland. Dat doet ze in woonwijken, op bedrijventerreinen en bij sportverengingen. 

Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van voormalig tv-tuinman Lodewijk Hoekstra

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het was Wubbo Ockels die Suze Gehem inspireerde om met haar duurzame missie aan de slag te gaan. Met De Groene Grachten krijgt ze monumentale panden van het gas af. 

Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet.

De column komt deze keer van Klaske Kruk van Circularities. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van bioloog Kim van der Leest.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Merei Wagenaar is voorzitter van het UN Global Compact Network in Nederland. Dit is een mondiaal opererende vereniging die bedrijven helpt bij het verduurzamen van hun operatie. 

Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet.

De column komt deze keer van Yvette Watson van The 2B Collective. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Suze Gehem van de Groene Grachten.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Werner Schouten maakte naam als voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging. Zijn nieuwe initiatief heet Impact Economy Foundation, daarmee wil hij ons land een flinke zet in de duurzame richting geven.

Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Merei Wagenaar van het UN Global Impact Network Nederland.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Piet Sprengers studeerde af als bioloog, maar maakte een carrièremove naar de financiële sector. Inmiddels geeft hij richting aan de duurzame koers van ASN Bank.

Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Werner Schouten van de Impact Economy Foundation.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De route naar een klimaatneutrale samenleving raakt vrijwel alle mensen in Nederland. Aan het Nationaal Klimaat Platform de taak om deze transitie te versnellen en iedereen hierbij te betrekken.

Deze aflevering in het kort:
⇨ Burgers verlangen duidelijkheid
⇨ De grootste verbouwing van Nederland
⇨ Plannen voor biobrandstofproductie stopgezet

Het Nationaal Klimaat Platform is door het vorige kabinet in het leven geroepen om te helpen het klimaatbeleid te versnellen. Eén van de conclusies na twee jaar? Burgers hebben veel behoefte aan een duidelijk klimaatbeleid van de overheid, zo vertelt voorzitter Kees Vendrik. ‘Zeg waar het naartoe gaat’, zeggen burgers tegen de overheid.’ Hij benadrukt dat het om de grootste verbouwing van Nederland ooit gaat. ‘En daarbij gaan dingen fouten, dat kan niet anders.’ 

Luister ook | Wat zijn de klimaatambities van China?

Het Nationaal Klimaat Platform presenteerde twee weken geleden een nieuw rapport: bouwstenen voor bestaanszekerheid. Daarin wordt het maken van duidelijke keuzes nog eens benadrukt. ‘Als de politiek geen expliciete keus maakt, domineert het recht van de sterkste, de beste lobby of de grootste portemonnee. Om de kansen van alle burgers, ondernemers en gemeenschappen te verzilveren zijn dus tegenwicht, rechte rug en politiek moed nodig.’ 

Luister ook | Deze nieuwe reactor maakt van afval weer grondstoffen

Harm begint de uitzending met een bericht over biobrandstoffen. Aanleiding is de grote biobrandstoffabriek die Shell dit jaar bij Pernis zou openen. Die wordt past afgebouwd als de markt voor dit soort brandstoffen aantrekt en dat is mogelijk pas rond 2030. Shell is niet de enige biobrandstofproducent die de ambities terugschroeft. BP maakte afgelopen maand duidelijk ook de bouw van biobrandstoffabrieken in Europa voorlopig te staken. ‘Dat lijkt een zorgelijke ontwikkeling, maar als je bedenkt dat in veel biobrandstof  grote hoeveelheden vet van varkens en koeien zit, dan snakken we met z’n alleen naar betere en echt duurzame oplossingen. Misschien kunnen we ons daar beter op richten’, aldus Harm.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het internet wordt overspoeld met desinformatie over het klimaat. Volgens filosoof Mario Veen is er zelfs sprake van een georganiseerde campagne op grote schaal, bedoeld om twijfel te zaaien.

Deze aflevering in het kort:
⇨ De patronen van klimaatdesinformatie
⇨ Is groen beleggen activistisch?
⇨ Veel mensen willen ambitieuzer klimaatbeleid

Dit is er één: klimaatverandering komt niet door mensen. Of deze: de opwarming van de aarde is een hoax, bedacht door leden van het World Economic Forum. Op Facebook, LinkedIn en zelfs in de Tweede Kamer vertellen mensen dat het met de opwarming van de aarde wel meevalt. En dat heeft meer invloed dan je misschien zou denken, vertelt Mario Veen. Hij is gesprekswetenschapper en filosoof, verbonden aan de Hogeschool Utrecht en hij doet veel onderzoek naar klimaat-desinformatie.

Luister ook | Dit zijn de klimaatscenario’s voor 2048

Veen legt uit dat klimaatontkenners vaak gebruik maken van dezelfde argumenten. Van ‘het klimaat verandert altijd’ tot ‘CO2 is juist goed voor planten’ en ‘onder wetenschappers is twijfel over de vraag of CO2-uitstoot wel de hoofdoorzaak is van klimaatverandering’. Na dat laatstgenoemde argument volgt dan meestal een zogenaamde nobelprijswinnaar die het IPCC in twijfel trekt. Veen legt uit hoe je deze patronen herkent en hoe groot de impact is van de misleidende campagnes. 

Lees ook | Tips om klimaatdesinformatie te herkennen

Harm verwijst intussen naar een onderzoek onder inwoners van 77 landen maar liefst. Daaruit blijkt dat de meerderheid een ambitieuzer klimaatbeleid van zijn of haar regering verlangt. Ook in landen die bekendstaan als veel-uitstoters zoals de Verenigde Staten en China. The Peoples’ Climate Vote heet het onderzoek en het is representatief voor 90 procent van de wereldbevolking. Wat verder opvalt? In sommige nogal vervuilende landen zijn vrouwen een stuk bezorgder dan mannen. En maar liefst 86% van de respondenten vindt dat landen hun geopolitieke verschillen opzij moeten zetten en samen moeten werken om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.