परराष्ट्र संबंध म्हणजे काहीतरी क्लिष्ट, अगदीच न समजणारा किंवा मग राष्ट्राभिमान दाखवण्यासाठी किंवा बोलण्यासाठी उपयोगाला येणार सहज सोपा विषय! अशी टोकाची मतं किंवा समज असणाऱ्या विषयात JNU सारख्या प्रख्यात विद्यापीठात PhD करणाऱ्या शांभवीने हा विषय अगदी सोप्या पद्धतीने गप्पांमधून मांडला. परराष्ट्र धोरण नेमकं कसं ठरतं? त्याचा आवाका नेमका किती असतो? त्यात कोणत्या गोष्टी असतात? वरवर साध्या वाटणाऱ्या गोष्टी परराष्ट्र संबंधात एकदमच महत्वाच्या कशा ठरू शकतात अशा अनेक गोष्टींवर मारलेल्या गप्पांचा हा भाग! 

१३ ऑक्टोबर हा भारतीय सिनेमा दिवस म्हणून साजरा होतो. राजा हरिश्चंद्र पासून सुरु झालेली हि फॅक्टरी आता अवाढव्य अशीच झाली आहे. अनेक चढउतार असलेला हा प्रवास कधीच जागतिक झालेला आहे. कसा आहे हा आपला सिनेमा? तो जागतिक मापदंडांवर कितपत उतरतो? ह्या आणि अशा अनेक गोष्टींवर गप्पा मारायला आले होते प्रसिद्ध सिनेसमीक्षक, पटकथाकार, लेखक आणि जागतिक सिनेमाचे अभ्यासक गणेश मतकरी. त्यांच्यासोबत मारलेल्या ह्या मनमुराद गप्पा!

मराठी लोकांची ओळख असणारा गणेशोत्सव हा एकीकडे जगभरात पोचला आणि दुसरीकडे तो दिवसेंदिवस कर्कश्श होत आहे. लोकमान्य टिळक, भाऊसाहेब रंगारी, दगडूशेट हलवाई आणि इतर अनेकांच्या हा उत्सव सुरु करण्यामागे कोणत्या प्रेरणा होत्या? सुरुवातीच्या काळात हा उत्सव नेमका कसा होता? आज आपण ह्या उत्सावातून काय मिळवतो आहोत, ह्या उत्सवाला आणखी छान कसं करता येईल, चुकीच्या गोष्टींना कसं हद्दपार करावं ह्या आणि अशा अनेक मुद्द्यांवर सार्वजनिक गणेशोत्सवाचा अभ्यासक, पुणे गणेश फेस्टिवल ह्या पुस्तकातून हा उत्सव जगभर पोचवणारा स्वप्नील आणि टिळक चरित्राचा अभ्यासक, इतिहासाच्या पाऊलखुणा ह्या पुस्तकाचा लेखक शुभंकर अत्रे ह्यांच्यासोबत ह्या विषयाच्या अनेक पैलूंवर केलेल्या मनमोकळ्या गप्पांचा हा भाग! 

भारतातील सर्वाधिक उत्पन्न असणारे आणि जुलुमी निझामाच्या ताब्यात असणारे हैदराबाद संस्थान हे स्वातंत्र्यानंतर सुद्धा स्वतंत्र होतं. हे संस्थान भारतात विलीन झालं ह्या घटनेचं हे अमृत महोत्सवी वर्ष! निझामाच्या प्रचंड जुलुमाला कंटाळलेल्या जनतेने केलेला अभूतपूर्व संग्राम हा अजूनही दुर्लक्षितच आहे. कितीतरी अद्भुत, अविश्वसनीय घटनांचा हा इतिहास पुढच्या पिढ्यांपर्यंत पोचवण्याचं काम करणाऱ्या डॉ ऊर्मिला चाकूरकर ह्यांच्यासोबत मारलेल्या गप्पांमधून समोर आलेली ह्या इतिहासाची काही पानं. हा भाग कसा वाटला ते नक्की सांगा. तुम्ही तुमच्या प्रतिक्रिया [email protected] ह्यावर पाठवू शकता. 

जादू हि एक प्राचीन कला. त्याच आकर्षण प्रत्येकालाच असतं. गेल्या काही वर्षात ह्या कलेच्या सादरीकरणात खूप बदल झाले आहेत. काय आहेत हे बदल? तुम्हा आम्हाला हि कला शिकता येते का? एखाद्या जादूगाराचं आयुष्य कसं असतं? ह्या आणि अशा अनेक मुद्द्यांवर गप्पा मारायला ह्या भागात आपल्यासोबत आहे जादूगारीण धनश्री देवस्थळी-पावनसकर. आपल्या व्यावसायिक आयुष्याची दिशा पूर्णपणे जादूकडे वळवलेली धनश्री एक यशस्वी जादूगारीण म्हणून वाटचाल करत आहे. अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित झालेली धनश्री जादूगारांची नवीन पिढी घडवण्याचं काम सुद्धा करत असते. गप्पांगणच्या ह्या भागात जाणून घेऊया तिचा हा जादुई प्रवास.  

आहार ह्या अत्यंत महत्वाच्या असणाऱ्या विषयाबाबत आपले असंख्य असे गैरसमज असतात. ऐकीव किंवा सांगोवांगी माहितीवर कुठेलेही प्रयोग करणं हे धोकादायकच! Diet Clinic ही अभिनव संकल्पना घेऊन गेली २० वर्षे आहारतज्ञ म्हणून काम करणाऱ्या मंजिरी कुलकर्णी यांच्यासोबत मारलेल्या गप्पा, आहाराविषयी असणारे आपले गैरसमज दूर करतात. वजन, साखर, प्रथिनं, व्यायाम अशा अनेक विषयांवर कितीतरी नवीन माहिती गप्पांगणच्या ह्या भागात ऐकायला मिळेल. आधुनिक आहारशास्त्र आणि आयुर्वेदातील आहार ह्यातील उत्तमोत्तम, वैज्ञानिक पातळ्यांवर सिद्ध झालेल्या संकल्पनां ह्यांची अनोखी सांगड घालून त्या आहाराविषयी सल्ले देत असतात. त्यांच्या The Mindful Diet ह्याविषयी अधिक माहिती 9518538993 ह्या क्रमांकावर मिळू शकेल.

तुम्ही फिट आहात असं तुम्हाला वाटतं का? असेल तर निरंजन सोबतच्या ह्या गप्पा एकदा नक्की ऐका. कुठलीही आधुनिक सायकल न वापरता जवळपास १५०० किमी चा प्रवास करत कधी मानसिक आरोग्य, कधी एच आय व्ही तर कधी आरोग्य अशा विषयांवर लोकांशी संवाद साधत लदाख पासून ते हैदराबाद पर्यंत प्रवास केलेला निरंजन आपल्या फिटनेसच्या व्याख्या बदलून टाकतो. सायकलिंग हे किती रोमांचक असू शकतं हे अगदी सहजपणे सांगत ते कोणीही करू शकतं हे अत्यंत सोप्या पद्धतीने गप्पांगणच्या ह्या भागात ऐकता येईल. त्याचा हा प्रवास त्याने तितक्याच छान पद्धतीने त्याच्या ब्लॉगवर सुद्धा लिहिला आहे. तुम्ही तो www.niranjan-vichar.blogspot.com इथे वाचू शकता. हा भाग कसा वाटला हे जरूर कळवा.   

भूशास्त्र हा अत्यंत दुर्लक्षित विषय. आपलं अस्तित्व ज्या पृथ्वीमुळे आहे त्याचा अभ्यास करणाऱ्या ह्या विषयाच्या बाबतीत सर्वदूर उदासीनता असली तरी ह्या विषयाचं महत्व कमी होत नाही. ह्या विषयात आपलं करिअर करण्याचं निश्चित करून अमेरिकेत जाऊन भरीव संशोधन करणारे निनाद भागवत ह्यांनी ह्या विषयाची सोप्या भाषेत ओळख व्हावी म्हणून ओळख भूशास्त्राची हे पुस्तक सुद्धा लिहिलं आहे. ह्या विषयाच्या अनेक शाखांमध्ये उल्लेखनीय कार्य केलेल्या भागवत ह्यांच्यासोबत भूकंप, ज्वालामुखी, सरोवरं, वेगवेगळे खंड, हवामान, हवामान बदल अशा अनेक बाबी आणि त्यांचा परस्पर संबंध, ह्या विषयांची व्याप्ती, त्यात असणाऱ्या शिक्षण आणि करिअरच्या संधी अशा अनेक विषयांवर मारलेल्या रंजक विषयाच्या गप्पांचा हा भाग!

माणसं आपला देश सोडून इतर देशात का बरं जातात? जे हवं ते सर्वांना मिळतं का? त्यांना परत यावंसं वाटतं का? तुम्हाला संधी मिळाली तरी तुम्ही काय कराल? आपला देश कायमचा सोडाल का? समुद्र उल्लंघन निषेध असणाऱ्या भारतीयांनी खूप आधीपासून कित्येक देशांना आपलंसं केलं आहे. गेल्या काही वर्षात तर हे प्रमाण प्रचंड वाढलं आहे. हे नेमकं का होतं? परदेशाची ओढ नेमकी का आहे? त्यामागे काय प्रेरणा आहेत? ह्या एका महत्वाच्या विषयावर छान मनमोकळ्या गप्पा मारल्या आहेत मूळचे कोल्हापूरचे असणारे आणि गेली २० वर्षे अमेरिकेत राहत असणाऱ्या डॉ गौतम पंगू ह्यांनी. उच्चशिक्षित असणारे डॉ गौतम पंगू हे उत्तम लेखक सुद्धा आहेत. वर उल्लेख केलेल्या आणि इतर अनेक प्रश्नांवर त्यांच्यासोबत नेहमीप्रमाणेच मारलेल्या मनमोकळ्या गप्पांचा हा भाग!

शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरेंच्या स्वप्नातली आणि ५० वर्षे मनात जपलेली शिवसृष्टी अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाच्या साहाय्याने अनोख्या रूपात साकार झाली आहे. शिवसृष्टीची संकल्पना, तिचं आजचं स्वरूप ह्याविषयी सांगत आहेत तिच्या उभारणीत खारीचा वाटा उचलणारे सौरभ वैशंपायन आणि कौस्तुभ कस्तुरे! त्यांच्यासोबत मारलेल्या गप्पांचा हा भाग!