In deze aflevering kijkt Mirella Klomp terug op de ‘Grondreis’ die ze als Theoloog der Nederlanden ‘24-’25 maakte. In alle provincies ging ze op zoek naar de verhalen die opkomen uit de materiële werkelijkheid van een concreet stuk grond. Wat is de betekenis van die plek in alles wat er op en omheen gebeurt? Verbindt of scheidt de grond? In hoeverre kunnen we grond naar onze hand zetten en is dat dan eigenlijk goed?

Theologisch stelt het ook voor de vraag hoe het ervoor staat met onze verhouding tot het materiële. Laat God zich kennen en ontmoeten in modder en mijnstof? Of is God vooral een geestelijke realiteit, die misschien wel iets te zeggen heeft over onze materiële zaken, maar daar niet zozeer in is? 

Gesprekspartner over die vragen is mr. Cor Verkade, vastgoedondernemer, directeur bij Van Dam, Van Dam & Verkade, en student theologie. Wat betekent het concreet de omgang met vastgoed wat je gelooft over God en goed, over schoonheid en sacramentaliteit? Kun je zeggen dat God ook de vorm aan kan nemen van een wisselwoning – of enkel dat Hij in een wisselwoning kan voorzien? Hoe wezenlijk is dat verschil? “Zegeningen zijn prachtig, maar het is toch een afgeleide.”

• Mirella Klomp – impressie van de ‘Grondreis’ als Theoloog der Nederlanden
• Oratie Stof tot nadenken. Geloof in de materiële werkelijkheid en de taak van de praktische theologie – prof. Klomp

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

Vandaag de dag wordt nog in veel kerken regelmatig de geloofsbelijdenis uitgesproken die 1700 jaar geleden tijdens het concilie van Nicea geformuleerd werd. Wat stond er in die tijd op het spel en hoe zie je dat terug in de accenten en formuleringen in deze geloofsbelijdenis? Was het een duidelijke stellingname tegen invloeden vanuit de Griekse mythologie, of klinken de mythen er juist in mee? Wat is door de tijd heen de plek en invloed van deze geloofsbelijdenis geweest in verschillende tradities? Hoe verschillen recentere belijdenissen van deze? Hebben de woorden van 1700 jaar geleden nog betekenis in en voor de context van vandaag, of vraagt die om nieuwe accenten en formuleringen? 

Koos praat er in deze aflevering over door met prof. Wim Moehn, hoogleraar Geschiedenis van het gereformeerd protestantisme aan de Protestantse Theologische Universiteit, en dr. Marinus de Jong, Universitair Hoofddocent aan de Theologische Universiteit Utrecht en auteur van het boek Wij belijden. Belijdenissen van de Nederlandse Gereformeerde Kerken. Beiden werkten ook mee aan het boek Nicea voor nu, dat tijdens de Nacht van de Theologie op 13 november gepresenteerd is. 

KokBoekencentrum | Nicea voor nu

Tekst van de geloofsbelijdenis van Nicea: Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel - Wikipedia

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

Kinderen en jongeren van nu leven in een veeleisende tijd; prestatiedruk, een onzekere toekomst, digitale uitsluiting, psychische kwetsbaarheden… Veel komt ook samen in de steeds meer gehoorde term ‘zingevingscrisis’. Hoe kunnen kerken en scholen hun bronnen, tradities, taal en handelingsperspectieven inzetten om jonge mensen te helpen bij het ontvangen en geven van zin – ook in een tijd waarin vertrouwdheid met die bronnen en met Bijbelse taal niet meer vanzelfsprekend is en verbindingen tussen gezin, school en kerk zijn weggevallen?

Hoe kunnen kerk en onderwijs elkaar in dit opzicht aanvullen, waarin onderscheiden ze zich juist? 

 In deze aflevering spreekt Koos hierover met Ronelle Sonnenberg en Erik Renkema. Ronelle is universitair hoofddocent praktische theologie aan de PThU, ze heeft bijzondere aandacht voor youth ministry. Erik is adviseur identiteit bij Verus, vereniging voor katholiek en Christelijk onderwijs in Nederland. Een gesprek over identiteit en mensbeeld, goud en het goede, een nieuwe context voor oude woorden en vier V’s.

Eerdere afleveringen over duiding van de problematiek onder jongeren:

·       #59 Mentale gezondheid en zingeving bij jongeren

·       #70 God in Nederland

 Eerdere afleveringen over vorming in onderwijs en kerk:

·       #69 Leren leven met het kwaad

·       #24 Leren geloven, kan dat?

 Genoemd in de podcast:

Gert Biesta – De school als vrijplaats. Verus | De school als vrijplaats.

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

“Wie vrede wil, moet zich voorbereiden op oorlog” is al een eeuwenoud gezegde. Maar is dat zo? Is vrede niet juist het uitsluiten van geweld? Welke posities en dilemma’s zijn er ten aanzien van oorlog en ten aanzien van de voorwaarden waaronder oorlog te rechtvaardigen is? Hoe werkt dat door in de morele vorming van militairen? Welke rol kunnen kerken spelen als die vraag naar de rechtvaardiging van oorlog op zo veel manieren concreet op ons afkomt? 

Koos praat er over door met Edwin Groot Karsijn, krijgsmachtspredikant, en Pieter Vos, aan de PThU hoogleraar Ethiek en Geestelijke Verzorging bij de Krijgsmacht. 

Een gesprek over verbondenheid en vreemdheid, geloof en politieke macht; en mensen helpen mens te zijn.

Links:

Protestantse Geestelijke Verzorging | Diensten Geestelijke Verzorging

Rechtvaardige oorlog en rechtvaardige vrede – lezing Pieter Vos

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

"Niet aan de zijlijn blijven staan, maar zelf de handen uit de mouwen steken." Zo beschrijft Esther Kaper (ChristenUnie) haar motivatie om de politiek in te gaan. In deze aflevering van Heilige Grond spreekt ze met Hillie van de Streek (CDA) over wat het betekent om als vrouw actief te zijn in een vaak door mannen gedomineerde wereld. Hillie deelt inzichten uit haar onderzoek aan de TUU (proefschrift "Vrouw en moeder") en samen bespreken ze hoe theologische motieven en Bijbelinterpretaties nog steeds meespelen in de rol van vrouwen in de politiek.

Ontdek hoe je voorganger kunt zijn in een tijd vol maatschappelijke veranderingen. Hoe preek jij over klimaat en schepping wanneer de meningen uiteenlopen? Ben jij meer profeet of pastor? Denk en praat mee op de studiedag Profeet en/of Pastor op 26 januari 2026 in Doorn. Meer informatie op pepredikanten.nl/studiedag.

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

In deze aflevering verkennen we de aantrekkingskracht en de gevoeligheden rond gebedsgenezing. Wat maakt het zo krachtig én omstreden? We spreken met theoloog Ronald Westerbeek, schrijver van het boek ‘Proeven en watertanden’, en met huisarts Dick Kruijthoff, die promoveerde op het thema genezing na gebed nadat hij de wonderlijke genezing van één van zijn patiënten meemaakte. Vanuit de theologie en de geneeskunde zoeken we naar wat gebed om genezing vandaag betekent.

Ontdek hoe je voorganger kunt zijn in een tijd vol maatschappelijke veranderingen. Hoe preek jij over klimaat en schepping wanneer de meningen uiteenlopen? Ben jij meer profeet of pastor? Denk en praat mee op de studiedag Profeet en/of Pastor op 26 januari 2026 in Doorn. Meer informatie op pepredikanten.nl/studiedag.

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

In deze aflevering gaat Koos Tamminga in gesprek met Tabitha van Krimpen en Jort van Slooten over film en theologie. En dat is, zo blijkt al snel, iets anders dan ‘christelijke films’. Sterker nog: “Als de boodschap belangrijker wordt dan de kunst, verliest het aan kracht.” Films zijn een spiegel van de tijd en de cultuur, waarin waarden en wereldbeelden tot uitdrukking komen, existentiële vragen gesteld worden. Leent dan in principe elke film zich voor theologische reflectie? Wat maakt dat je die verbinding wel of niet kunt maken? Draait bij film uiteindelijk juist niet heel veel ook om macht, beïnvloeding, consumentisme? 

Een energiek gesprek over theologie en cultuur, gelaagdheid, beelden van God en het goede leven, een gevarieerd filmdieet en het belang van écht gaan zitten voor een film. En ondertussen komen er heel wat filmtitels voorbij, dus mgelijk zit er nog een goede tip tussen voor deze zomer!

Tabitha is theoloog en bedrijfskundige, ze is als promovenda verbonden aan de Vrije Universiteit en de PThU en één van de initiatiefnemers van de ‘Theologische Filmclub’. Jort is filmjournalist, o.a. bij het Nederlands Dagblad en voorzitter van Stichting Reflect Filmfestival.

·      Word lid van de Theologische Filmclub - Theologische Universiteit Utrecht

·      https://reflectfilmfestival.nl

Ontdek hoe je voorganger kunt zijn in een tijd vol maatschappelijke veranderingen. Hoe preek jij over klimaat en schepping wanneer de meningen uiteenlopen? Ben jij meer profeet of pastor? Denk en praat mee op de studiedag Profeet en/of Pastor op 26 januari 2026 in Doorn. Meer informatie op pepredikanten.nl/studiedag.

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

Welk beeld heb jij van pastoraat? Vaak is de eerste gedachte die aan de predikant of kerkelijk werker die langskomt als je het moeilijk hebt, of aan huisbezoek door een ouderling of bezoekvrijwilliger. Ook wordt het steeds meer ingevuld als ‘omzien naar elkaar’ in bijvoorbeeld een wijk of groep. Pastoraat is een belangrijke taak van de predikant en kerkelijk werker én een belangrijke functie van de gemeente. Maar hoe geef je die ‘aandacht voor de ziel’ vorm en tijd? Hoe kom je ook in het leven van alledag tot een diepere laag in het gesprek? 

In deze aflevering verkent Koos Tamminga samen met zijn gasten Theo Pleizier en Inge de Rouwe verschillende rollen en invalshoeken in het pastoraat. Ze pleiten daarbij voor een vorm van pastoraat die zich niet beperkt tot zorg in tijden van crisis, maar aandacht heeft voor de vorming van het geestelijk leven van mensen. 

Op basis van internationaal onderzoek waar Theo Pleizier aan meewerkte, is voor zulk ‘alledaags pastoraat’ de methode Geestelijke Vorming ontworpen. Inge de Rouwe was één van de predikanten die in het onderzoeksstadium de methode getest heeft. Samen reflecteren ze aan het eind van het gesprek op de mogelijkheden en beperkingen van de methode, waarbij een serie gesprekken gevoerd wordt aan de hand van door gesprekskaarten die gekozen worden door de ontvanger van de pastorale begeleiding. 

Inge de Rouwe is predikant in Friesland en studeerde in 2017 af op een scriptie over onderling pastoraat. Theo Pleizier is universitair hoofddocent Praktische Theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit.

Links:

Meer weten of de methode bestellen: Over de methode Geestelijke vorming - Kenniscentrum voor Theologie

Zie voor de cursus: Basiscursus Geestelijke vorming (nieuwe data worden gepland)

Of kom naar de workshop tijdens het Inspiratiefestival Terschelling 17-19 oktober: Over dit festival | Inspiratie Festival Terschelling

Het hele onderzoek lezen? Spiritual Formation in Local Faith Communities: A Whole-Person, Prompt-Card Approach - Protestant Theological University Research Portal

Ontdek hoe je voorganger kunt zijn in een tijd vol maatschappelijke veranderingen. Hoe preek jij over klimaat en schepping wanneer de meningen uiteenlopen? Ben jij meer profeet of pastor? Denk en praat mee op de studiedag Profeet en/of Pastor op 26 januari 2026 in Doorn. Meer informatie op pepredikanten.nl/studiedag.

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

Mensen met een verstandelijke beperking ervaren vaak belemmeringen om mee te doen en erbij te horen – ook in de kerk. In deze aflevering verkent Koos Tamminga met zijn gasten André Mulder en Roelie Reiling waarom dat zo is, waarom het belangrijk is dat kerken daar actief mee aan de slag gaan en hoe ze dat zouden kunnen doen. Zij zien in kerken veel ongemak en weinig kennis en begrip van deze groep. En dat terwijl er juist ook veel kansen liggen in het samen geloven met mensen met een verstandelijke beperking. Omgaan met kwetsbaarheid vergt ook kwetsbaarheid en hier en daar wat ‘theologisch omdenken’. “Als ze er niet bijhoren, is de kerk beperkt.”

André Mulder is bijzonder hoogleraar Levenbeschouwing en geestelijke volksgezondheid bij de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) en Senior onderzoeker bij de Protestantse Theologische Universiteit op de onderzoeksplaats Sociale Inclusie en Levensbeschouwing van Mensen met een Verstandelijke Beperking.

Roelie Reiling, theoloog en kunstenaar, werkte als predikant-geestelijk verzorger bijna 20 jaar met mensen met een verstandelijke beperking en hun naasten (familie, zorgmedewerkers, vrijwilligers, mensen van geloofsgemeenschappen). 

Links:

Meer achtergrond, tips en informatie over ELIM op de persoonlijke pagina van André Mulder: Prof. dr. A. Mulder - Algemeen - Protestantse Theologische Universiteit

Roelie Reiling deelt haar kennis, ervaring en tips op Onbeperktgeloven

Ontdek hoe je voorganger kunt zijn in een tijd vol maatschappelijke veranderingen. Hoe preek jij over klimaat en schepping wanneer de meningen uiteenlopen? Ben jij meer profeet of pastor? Denk en praat mee op de studiedag Profeet en/of Pastor op 26 januari 2026 in Doorn. Meer informatie op pepredikanten.nl/studiedag.

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.

Sinds 21 november 2024 verleent de protestantse wijkgemeente Open Hof in Kampen kerkasiel aan de familie Babayants, een gezin afkomstig uit Oezbekistan dat 11 jaar geleden in Nederland asiel heeft aangevraagd en nu, na jaren procederen, met uitzetting wordt bedreigd. Concreet betekent dit dat het gezin sinds die dag in het kerkgebouw van de Open Hof woont. Door een doorgaande kerkdienst te houden, die door de overheid niet verstoord mag worden, biedt de kerk ruimte en tijd.

Hoe kun je het bieden van kerkasiel verstaan als een roeping van de kerk? Hoe vind je daarbij een balans tussen vurige activiteit en een stille en ontvangende houding? In deze aflevering spreekt Koos Tamminga hierover door met Nelleke de Jong en Lex Boot.

Nelleke is diaconaal consulent voor de Protestanste Diaconie in Gouda en in opleiding tot predikant aan de Protestantse Theologische Universiteit. Ze schreef een scriptie over het kerkasiel met als titel: Maak ons hart onrustig God: De betekenis van ‘profetisch diaconaat’ in de context van het kerkasiel in de Open Hof in Kampen. Lex Boot is predikant van de Open Hof en nauw betrokken bij het kerkasiel. 

Links:
Kerkasiel Kampen - Kerkasiel Kampen
Aan tafel in het licht van het kruis - Protestantse Theologische Universiteit

Ontdek hoe je voorganger kunt zijn in een tijd vol maatschappelijke veranderingen. Hoe preek jij over klimaat en schepping wanneer de meningen uiteenlopen? Ben jij meer profeet of pastor? Denk en praat mee op de studiedag Profeet en/of Pastor op 26 januari 2026 in Doorn. Meer informatie op pepredikanten.nl/studiedag.

Heilige Grond is een podcast van de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit Utrecht.