“Wetenschap werd pas mogelijk nadat het oog van de ziel verblind raakte voor het leven.” 

Op deze manier drukte de Duitse filosoof Ludwig Klages uit dat de rede en de wil uiteindelijk vijandig staan ten opzichte van het leven. 

Waarom leidt de rede tot een vernietiging van het leven? 

Waarom hield hij al in 1912 een pleidooi voor ecologisch bewustzijn? 

Hoe kunnen we leven vanuit het bewustloze onbewuste? 

Te gast is Rico Sneller 

De denker die centraal staat is Klages

Volgende week kun je luisteren naar een aflevering over een van de grootste schrijvers aller tijden: Dante Alighieri. Nu alvast een winactie. Je kunt Objectgeoriënteerde Ontologie van Graham Harman winnen. Stuur daarvoor een mailtje naar [email protected].

“De voornaamste vijand van de platte ontologie is het taxonomische vooroordeel dat er bij voorbaat van uitgaat dat de wereld moet worden opgedeeld in een klein aantal radicaal verschillende soorten entiteiten”

Op deze manier drukt de hedendaagse Amerikaanse filosoof Graham Harman uit dat de werkelijkheid uit objecten bestaat en dat de mens hierop geen uitzondering is en dus geen verheven status geniet.

Wat houdt de object-georiënteerde ontologie van Harman in?

In welke zin is het speculatief-realisme wel en niet een breuk met het denken van Kant?

En waarom beweert Harman dat zijn denken een nieuwe theorie van alles is?

Te gast is Michiel Poorthuis

De denker die centraal staat: Harman

“Uiteindelijk wordt het kwade niet zozeer gedaan door slechte mensen, maar door goede mensen, die zichzelf niet kennen en zich onvoldoende verdiepen” 

Op deze manier drukte Reinhold Niebuhr uit dat we bescheiden moeten zijn met onze pretenties, ook als we het goede voor ogen hebben. 

Hoe voorkomt een onrustig geweten volgens Niebuhr dat we doorslaan in cynisme of utopisme? 

Waarom moeten we lachen om ons falen? 

En waarom zagen Martin Luther King, Jimmy Carter, John McCain en Barack Obama Niebuhr als hun grote inspiratiebron? 

Te gast is Simon Polinder 

De denker die centraal staat is Niebuhr 

“Wee! Er komt een tijd dat de mens de pijl van zijn verlangen niet meer over de mens heen schiet en dat de pees van zijn boog verleerd zal hebben te snorren! Ik zeg jullie: men moet nog chaos in zich dragen om een dansende ster te kunnen baren.” 

Op deze manier drukte Friedrich Nietzsche uit dat een leven van alleen maar comfort een dood leven is. 

Hoe moeten we omgaan met spanning en frictie in ons leven? 

Wat voor gevolgen heeft ons streven naar een zorgeloos leven op geopolitiek en economie? 

En wat moeten we met mensen die ons tegen de haren in strijken? 

Te gast is Arthur Kok

Het thema dat centraal staat is zorgeloosheid

Hier vind je de inaugurele rede van Arthur: https://fontys.gxcloud.net/web/file?uuid=83e14a41-c842-4d1e-9093-cd765a9537f6&owner=458011ba-35e2-4ec8-bae3-ef97620e85c6&contentid=286056&mode=incontext

Of kijk en luister de rede: https://fontys.mediamission.nl/Mediasite/Play/6842df24e47b407696faa176a8f0c71e1d

Update: Spotify zegt dat binnen een week alle afleveringen weer terug zijn!

Je kunt alles van de Podcast Filosofie nog steeds beluisteren via o.a. Podimo, Apple Podcasts, Podbean en via podcastfilosofie.transistor.fm.

"De krokodil werpt een kritische blik op de mens, die onze pretentie dat wij een superieure soort zijn die boven de voedselketen verheven is, tempert en ons opvat als niets anders dan een dier, een bepaald soort voedsel weliswaar: voedsel met kapsones." 

Op deze manier rekent de Australische filosoof Val Plumwood af met ons antropocentrisme. 

Waarom is dualisme in ons denken volgens Plumwood zo problematisch? 

Hoe geeft het feit dat we eetbaar zijn ons een andere houding ten opzichte van onze omgeving? 

Waarom zijn antropocentrisme, feminisme en kolonialisme voor haar met elkaar verbonden? 

Te gast is Lisa Doeland 

De denker die centraal staat is Plumwood

“Vrijheid is niet hetzelfde als keuzevrijheid (..) Vrijheid is iets dat plaatsgrijpt in de vanzelfsprekende noodzakelijkheid van het eigen zelf, hetgeen betekent dat vrijheid bewuste noodzakelijkheid is. Deze notie werd veel beter uitgedrukt door Luther toen hij zei: ‘Hier sta ik, ik kan niet anders.’” 

Deze manier van denken over vrijheid maakte Merab Mamardasjvili “de vrijste man van de Sovjet-Unie”. 

Wat bedoelt Mamardasjvili met de topologie van het denken? 

Wat houdt zijn eigen denkstijl, “bewustzijn hardop”, in? 

En hoe was hij een dissident door juist niet een dissident te zijn? 

Te gast is Evert van der Zweerde 

De denker die centraal staat is Mamardasjvili 

"Mijn verhandeling is dus een antwoord op degenen die veelheid verdedigen, en ik betaal ze terug wat ze verdienen en nog meer ook. Mijn doel is om te laten zien dat hun idee dat er een veelheid is, wanneer je dit ver genoeg doorvoert, nog absurder is dan het idee dat alles één is." 

Op deze manier voert Plato de presocratische filosoof Zeno van Elea op, als iemand die fundamentele aannames aan het wankelen brengt. 

Wat leert Zeno’s beroemde paradox over Achilles en de schildpad ons over oneindigheid? 

Waarom noemde Aristoteles Zeno de uitvinder van de dialectiek? 

En wat hebben hotelkamers en ballenmachines met Zeno te maken? 

Te gast is Victor Gijsbers 

De denker die centraal staat: Zeno van Elea 

“O heer, als u recht bent, wie durft er dan krom te zijn?” 

Op deze manier drukte de Chinese filosoof Confucius uit dat het ethische en politieke onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. 

Waarom beschouwt Confucius medemenselijkheid als de hoogste deugd? 

Waarom zijn weg, in tegenstelling tot het taoïsme, zich op de studie van het verleden? 

En hoe kan het dat democratie er niet in zit bij het confucianisme? 

Te gast is Michel Dijkstra 

De denker die centraal staat is Confucius