Podcast Filosofie

“Als versnelling het probleem is, dan zou resonantie wel eens de oplossing kunnen zijn” 

Op deze manier drukt de Duitse filosoof en socioloog Hartmut Rosa uit, dat de moderne maatschappij vervreemding in de hand werkt door continue versnelling. 

Wat zijn bij Rosa horizontale, verticale en diagonale resonantie? 

Waarom is onbeschikbaarheid hiervoor noodzakelijk? 

Op welke manier is resonantie de weg naar onthaasting? 

Te gast: Peter Sas 

De denker die centraal staat: Rosa

“Politiek heeft ten minste twee uitgangspunten van beslissende betekenis: het van de Griekse polis uitgaande concept van de staatspolitiek; en het Chinese tianxia-concept van een wereldpolitiek”

Op deze manier drukt de hedendaagse Chinese politiek-filosoof Zhao Tingyang uit dat in het Chinese denken boven de orde van staten nog een andere orde bestaat.

Hoe is “alles onder de hemel” volgens Zhao Tingyang een alternatief voor het westerse denken van binnen vs. buiten?

Waarom is het belangrijk om de aarde als subject zien?

En hoe is tianxia het antwoord op de uitdagingen waar we nu als mensheid voor staan?

Te gast is Haroon Sheikh

De denker die centraal staat: Zhao Tingyang

“Omdat de vormen van het menselijke gevoel veel meer overeenstemmen met muzikale vormen dan met de vormen van taal, kan de muziek de aard van de gevoelens onthullen met een gedetailleerdheid en een echtheid die de taal niet kan benaderen”

Op deze manier drukte de Amerikaanse filosoof Susanne Langer uit dat we het domein van de logica moeten oprekken.

Wat bedoelt Langer met “feeling” en waarom is het iets anders dan gevoel? 
Waarom is muziek lange tijd met dedain bekeken, maar nu juist een voorbeeld voor andere kunstvormen? 
En waarom is het feit dat wij symbolische wezen zijn, in onze tijd potentieel gevaarlijk? 

Te gast is Marlies de Munck

De denker die centraal staat: Langer

“Veel betekent het te vechten terwijl men de oorlog verafschuwt, de nederlaag te accepteren terwijl men het verlangen naar het geluk bewaart, tegenover de vernietiging te staan terwijl men het idee van een hogere beschaving koestert. Daarin volbrengen wij meer dan jullie omdat wij onszelf moeten overwinnen. (…) Wij hadden veel te bedwingen, en misschien in de eerste plaats de eeuwige verleiding om op jullie te lijken.” 

Met deze woorden drukte Albert Camus in Brieven aan een Duitse vriend uit dat het kwaad allereerst in onszelf bevochten moet worden, maar dat er ook een noodzaak tot verzet tegen geweld en ontmenselijking bestaat. 

Wat is de hogere liefde waar Camus van spreekt? 

Op welke manier reageert hij anders dan zijn “Duitse vriend” op de absurditeit van het bestaan? 

En waarom zijn deze brieven een sleutelwerk in het oeuvre van Camus? 

Te gast is Bas Heijne 

Het werk dat centraal staat: Brieven aan een Duitse vriend

Aanmelden kan via www.centre-erasme.nl/event.

Op vrijdag 27 september vindt ons jaarlijkse live event plaats. We hebben het dit keer over Lettres à un ami allemand van Albert Camus dat deze maand voor de eerste keer in het Nederlands verschijnt, onder de titel Een Hogere liefde. De vertaling is van Jozef Waanders, het werk wordt ingeleid door Bas Heijne. Zij zijn dan ook de gasten aan tafel op 27 september.

Bij dezen een korte update. We hebben namelijk een nieuwe locatie voor het event en dat is goed nieuws! We hebben al veel aanmeldingen binnen, maar doordat we een grotere locatie hebben, kun je er alsnog bij zijn. 

Ik ga in gesprek met Jozef en Bas Heijne, op de nieuwe locatie van Seats2Meet in Utrecht. Dit is in Hoog Catharijne. Kom je vanaf het station dan loop je Hoog Catharijne in, houd je links aan. Naast de Rituals zit de ingang. Wij staan daar vanaf 19:30 uur om je te verwelkomen.

Meld je nu aan via centre-erasme.nl/event. Voor slechts 5 euro krijg je een prachtig programma, een kopje koffie en een borrel na afloop. Ben je lid van petje-af dan hoef je dat uiteraard niet te betalen.

Graag tot dan!

"Het vergt heel veel om te vechten terwijl je oorlog verafschuwt, te accepteren dat je alles kwijtraakt terwijl je liever gelukkig zou zijn, om vernietiging onder ogen te zien terwijl je het idee van een hogere beschaving koestert."

Dit najaar verschijnt Lettres à un ami allemand van Albert Camus voor de eerste keer in het Nederlands. Het werk wordt uitgebreid ingeleid door Bas Heijne, zoals hij dat eerder deed bij heruitgave van Menno ter Braaks Het nationaalsocialisme als rancuneleer en George Orwells Over nationalisme. 

De vertaling is van de hand van Jozef Waanders.

Vrijdag 27 september nemen we daarom een bijzondere aflevering op van onze podcast over dit sleutelwerk van Camus. Ik ga in gesprek met Jozef en Bas Heijne, in de Marnix Zaal van DUMS aan het Domplein in Utrecht.

En jij kan daarbij zijn. 

Meld je nu aan via www.centre-erasme.nl/event. Voor slechts 5 euro krijg je een prachtig programma en een lekker drankje. Ben je lid van petje-af dan hoef je dat uiteraard niet te betalen.

Aanmelden kan vanaf nu. We zien er – na de feestelijke edities van de vorige twee jaren – weer naar uit je te begroeten!

“Foucaults commandosamenleving vol hospitalen, gestichten, gevangenissen, kazernes en fabrieken is niet meer de maatschappij van nu. We hebben inmiddels allang een samenleving van fitnessstudio’s, kantoortorens, banken, vliegvelden, shopping malls en laboratoria voor gentechnologie.”

Op deze manier drukt de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han uit dat we vandaag de dag geen externe controle van een panopticum meer nodig hebben, omdat we die helemaal hebben geïncorporeerd. 

Waarom laten we ons vrijwillig uitbuiten in wat Han “de vermoeide samenleving” noemt?

Zei Marx dat religie “opium van het volk” of “opium voor het volk” is, en waarom is dat verschil belangrijk?

En welke prijs zijn we bereid te betalen om van negativiteit tot positiviteit te komen?

Te gast is Floris Schleicher

De denker die centraal staat: Han

“Het doel van de wetten is niet om af te schaffen of te beperken, maar om vrijheid te behouden en te vergroten.” 

Op deze manier drukte John Locke een van de basisbeginselen van zijn klassieke liberalisme uit. 

Waarom is voor de samenleving die Locke voor ogen had, persoonlijke matiging onmisbaar? 

Wat is de tragedie van het liberalisme? 

En waarom is Locke in zekere zin een slachtoffer van zijn eigen succes? 

Te gast is Bert van den Brink 

De denker die centraal staat is Locke

“Tegenwoordig is alles middel geworden. Er is geen doel meer. Wij weten niet meer, waarheen wij op weg zijn. […] Zo is de mens, die oorspronkelijk het doel was van elk menselijk stelsel, in werkelijkheid volkomen geworden tot middel van juist die middelen, die hem moesten dienen: bijvoorbeeld de economie of de staat.”

Deze scherpe analyse van de tijd gaf Jacques Ellul al in 1948.

Waarom wordt Ellul “de man die alles  al voorzien had” genoemd?

Hoe holt het technologisch-economische systeem onze vrijheid uit?

En waarom wantrouwde hij filosofen?

Te gast is Frank Mulder

De denker die centraal staat is Ellul

“Aangezien de ervaring ons toont dat zij die in een hemel en hel geloven tot elk soort misdaad in staat zijn, is het evident dat de neiging tot het kwade niet voortkomt uit onwetendheid van het bestaan van God en niet gecorrigeerd wordt door de kennis die men verwerft van een God die straft en beloont. [...] We hebben geen enkel recht om te beweren dat een atheïst noodzakelijk losbandiger moet leven dan een afgodendienaar.” 

Op deze manier brak de 17e eeuwse filosoof Pierre Bayle een lans voor de atheïst. 

Waarom ging Bayle nog veel verder in zijn tolerantie en godsdienstvrijheid dan zijn vooruitstrevende tijdgenoten als John Locke? 

Hoe balanceert hij tussen scepsis en geloof? 

En waarom gelooft hij dat juist absolutisme de juiste staatsvorm is voor tolerantie? 

Te gast is Patrick Loobuyck 

De denker die centraal staat: Bayle