June 06, 2024

ខួប៨០ឆ្នាំ ព្រឹត្តិការណ៍រំដោះសមរភូមិណរម៉ង់ឌី ផ្តួលអាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី និងបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី២

5 minutes

ថ្ងៃទី៦មិថុនា ជាខួប៨០ឆ្នាំ នៃព្រឹត្តិការណ៍វាយរំដោះប្រទេសបារាំង ពីក្រញាំដៃទាហានណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់។ នេះជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់ ដែលឈានទៅផ្តួលរំលំរបបណាស៊ី ហើយនិងបិទបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី២។ រដ្ឋាភិបាលបារាំង រៀបចំពិធីដ៏គគ្រឹកគគ្រេងសម្បើមណាស់ ដើម្បីរំឭកខួប៨ទសវត្សរ៍ នៃមហាព្រឹត្តិការណ៍វាយបំបែកបន្ទាយណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ នៅខេត្តណរម៉ង់ឌី។

ភាសាបារាំង ហៅថា Débarquement ឬខាងភាសាអង់គ្លេស ថា D-Day។ ឆ្នាំ១៩៤៤ ទាហានសម្ព័ន្ធមិត្ត សរុបប្រមាណជាង ១៥០ ០០០ នាក់ រួមព្រួតដៃគ្នា វាយបំបែកកងទ័ពអាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី នៅបន្ទាយសមរភូមិខេត្តណរម៉ង់ឌី។ ប្រតិបត្តិកាយវាយសម្រុកនេះ ត្រូវរៀបចំយ៉ាងល្អិតល្អន់ និងយ៉ាងសម្ងាត់បំផុត ស៊ីពេលជាច្រើនខែ ដើម្បីបើកការវាយប្រហារក្នុងពេលតែ១រួមគ្នា និងត្រូវធ្វើឡើងនៅច្រើនចំណុចគោលដៅ តាមផ្លូវទឹកនិងផ្លូវអាកាស។ ទាហានចម្រុះជាតិសាសន៍ ចុះពីនាវានិងទូកឡើងគោកប្រយុទ្ធ និងក្រុមផ្សេងទៀត ត្រូវលោតឆត្រយោងពីលើយន្តហោះ ដើម្បីចូលច្បាំងលោមព័ទ្ធកម្ទេចបន្ទាយអាល្លឺម៉ង់ណាហ្ស៊ី។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីបារាំង ហ្កាប៊្រីយែល អាតតាល់ រំឭកពីវីរភាពរបស់កងទ័ពរំដោះជំនាន់នោះ ថា មានកងទ័ពចម្រុះច្រើនជាតិសាសន៍ មានទាហានអាមេរិក អង់គ្លេស កាណាដា អូស្ត្រាលី ប៊ែលហ្ស៊ិក ដាណឺម៉ាក់ ហូឡង់ ន័រវែស្ស ប៉ូឡូញ និងប្រទេសជាមិត្តច្រើនទៀតទៀត។ ថ្នាក់ដឹកនាំបារាំងថា យុទ្ធជនទាំងនោះ ខ្លះ ប្រយុទ្ធមិនមែនដើម្បីប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេទេ ប៉ុន្តែ ពួកគេប្រកៀកស្មាគ្នាតស៊ូប្រយុទ្ធ ដើម្បីឧត្តមគតិរួមមួយ និងប្រយុទ្ធដើម្បីសេរីភាព។

កាលនោះ កងទ័ពទាហានសម្ព័ន្ធមិត្ត ចំនួនជាង ១៣ ០០០ នាក់ត្រូវពលីបាត់បង់ជីវិត នៅសមរភូមិខេត្តណរម៉ង់ឌី។ ថ្ងៃទី៦មិថុនាឆ្នាំនេះ នៅឆ្នេរ Omaha Beach និងឆ្នេរផ្សេងៗទៀត ក្នុងខេត្តណរម៉ង់ឌី ប្រទេសបារាំង មានទាហានសម្ព័ន្ធមិត្តជាច្រើនក្រុម រៀបចំក្បួនរំឭកខួប និងដាក់ទង់ជាតិតែរៀងៗខ្លួន។ អតីតយុទ្ធជន ចាស់ៗជរា អាយុសុទ្ធតែប្រមាណ១០០ឆ្នាំ ត្រូវគេអញ្ជើញមកចូលរួមពិធីរំឭកខួបឆ្នាំនេះ។ ក្នុងនោះ មានអតីតយុទ្ធជនអាមេរិកនិងអង់គ្លេស ប្រមាណ ២០០ នាក់។

ប្រមុខរដ្ឋនិងប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ប្រមាណ ៣០ ប្រទេសចូលរួម តួយ៉ាង ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន និងភរិយា អញ្ជើញមកដល់បារាំង តាំងពីល្ងាច ថ្ងៃទី៥មិថុនា។ ថ្ងៃទី៥មិថុនា ប្រទេសអង់គ្លេសបានប្រារព្ធខួបម្តងហើយ។ ថ្នាក់ដឹកនាំអង់គ្លេស ព្រះមហាក្សត្រ ឆាលស៍ ទី៣ និងរាជបុត្រ វីល្លៀម ព្រមទាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី រីស៊ី ស៊ូណាក់ បន្តមកប្រារព្ធរំឭកខួបថែមទៀត នៅបារាំង ដើម្បីរំឭកដឹងគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅចំពោះយុទ្ធជនដែលបានពលីកម្ម។

ភ្ញៀវសំខាន់ៗផ្សេងទៀត មាន អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ នាយករដ្ឋមន្ត្រីដាណាដា លោក ហ្សូសស្តាំង ទ្រុយដូ និង ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ។ល។ ចំពោះមុខអតីតយុទ្ធជននិងភ្ញៀវបរទេស ប្រធានាធិបតីបារាំង បានបំពាក់មេដាយកិត្តិយសថ្នាក់ជាតិបារាំង Chevalier de la Légion d’honneur ចំពោះយុទ្ធជន១១នាក់។ លោក ម៉ាក្រុង ក៏បានរំឭកគុណអតីតយុវជនស្លាប់ទៅហើយនិងនៅរស់រាននៅឡើយ ដោយថ្លែងថា ពួកគេបានលះបង់អ្វីៗគ្រប់យ៉ាង និងប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់គ្រប់ជំពូក ដើម្បីឯករាជ្យនិងសេរីភាពរបស់យើងនៅថ្ងៃនេះ។ វីរភាពនេះ ដិតជាប់ក្នុងដួងចិត្តយើងជានិច្ច មិនអាចបំភ្លេចបាន។

នៅឆ្នេរខេត្តណរម៉ង់ឌី វត្តមានថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗជាច្រើនប្រទេសអញ្ជើញមកចូលរួម ហើយនិងរៀបចំកម្មវិធីនៅឆ្នេរផ្សេងៗគ្នាដែលធ្លាប់មានទ័ពរបស់ខ្លួនឈរជើងនៅជំនាន់នោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ គ្មានវត្តមានរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីទេ។

៨ទសវត្សរ៍មុន ទន្ទឹមនឹងកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តបច្ចិមលោក បើកការវាយស្រុកបំបែកបន្ទាយអាល្លឺម៉ង់នៅស្រុកបារាំង, កងទ័ពសហភាពសូវៀត ក៏សម្រុកប្រយុទ្ធចូលពួតដៃគ្នាផ្តួលរំលំកម្ចាត់របបផ្តាច់ការណាស៊ី។ សូម្បីតែ លលាដ៏ក្បាលរបស់មេផ្តាច់ការ ហ៊ីត្លែ នៅរក្សាទុកនៅរុស្ស៊ី រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ ដូច្នេះ ពីជំនាន់នោះ ការរំដោះអឺរ៉ុប ចេញពីកណ្តាប់ដៃរបបណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់ គេមិនអាចនឹងបំភ្លេចតួនាទីចូលរួមដ៏សកម្មរបស់ កងទ័ពសហភាពសូវៀត បានឡើយ។

កាលពី១០ឆ្នាំមុខ ក្នុងពិធីរំឭកខួប៧០ឆ្នាំ នៃការវាយរំដោះនេះ គឺឆ្នាំ២០១២ បារាំងបានអញ្ជើញប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ឲ្យមកចូលរួម។ បើទោះបីជាគ្រានោះ រុស្ស៊ីបានលេបត្របាក់យកដែនដីគ្រីមេ ដាក់ចូលជាឧបសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួនក្តី ក៏អតីតថ្នាក់ដឹកនាំបារាំង លោក ហ្វ្រង់ស័រ ហូឡង់ និងអតីតអធិការបតីអាល្លឺម៉ង លោកស្រី អង់ហ្គេឡា មែរគែល បានជួយជ្រោមជ្រែងឲ្យ លោក ពូទីន មកជួបនឹងសមភាគីអ៊ុយក្រែន លោក ប៉េត្រូ ប៉ូរូឆេនកូ ដោយគេសង្ឃឹមថានឹងអាចរកច្រកផ្លូវសម្រួលស្ថានការណ៍ ហើយរកច្រកផ្លូវសន្តិភាព។

ផ្ទុយទៅវិញ នៅខួប៨០ឆ្នាំនេះ ក្នុងបរិបទសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន, បារាំងមិនអញ្ជើញលោក ពូទីន មកទៀតឡើយ ពីព្រោះតែរុស្ស៊ីបញ្ឆេះភ្លើងសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន តាំងតែពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ។ ត្រឹមឆមាសទី២ ឆ្នាំទៅមិញ ដែនដីអ៊ុយក្រែន ២០% ត្រូវរុស្ស៊ីត្រួតត្រា។ ដូច្នេះហើយ គេពុំអាចលាតក្រាលកំរាលព្រំក្រហមទទួលថ្នាក់រុស្ស៊ី បានជាដាច់ខាត។

ស្មារតីដ៏សំខាន់នៃការរំឭកខួបរំដោះអឺរ៉ុបនេះ ត្រូវថ្នាក់ដឹកនាំអាមេរិក បារាំង និងអង់គ្លេស បានសង្កត់ធ្ងន់ ទៅលើការទប់ទល់ប្រឆាំងនឹងទង្វើឈ្លានពាន ហើយរំដោះប្រទេសដើម្បីសិទ្ធិសេរីភាព និងប្រជាធិបតេយ្យ។ ប្រមុខរដ្ឋបារាំង បានសរសេរលិខិតផ្លូវការទៅចៅហ្វាយវិមានក្រេមឡាំង ដោយបញ្ជាក់ថា មិនអញ្ជើញលោក ពូទីន មកចូលរួមពិធីដ៏សំខាន់នេះឡើយ។ ក្នុងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយបារាំង លោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានចាត់ទុកសង្គ្រាមរុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន ជាសង្គ្រាមឈ្លានពាន ហើយទង្វើដ៏គឃ្លើនឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី ជាការក្បត់ខ្លឹមសារនៃព្រឹត្តិការណ៍រំដោះអឺរ៉ុប កាលពី៨០ឆ្នាំមុន។

ជុំវិញសំណុំរឿងសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន ដាស់រំឭកដែរថា ពេលនេះ សម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់សាមគ្គីពួកដៃយ៉ាងមាំជាងពេលណាៗទាំងអស់។ អ៊ុយក្រែន ត្រូវឈ្លានពានពីរបបផ្តាច់ការ យើងមិនអាចបោះបង់ចោលអ៊ុយក្រែននោះឡើយ។

ភ្ញៀវពិសេស ក្នុងឱកាសនេះ គឺប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន។ លោក វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានគូសបង្ហាញថា ព្រឹត្តិការណ៍រំឭកខួប៨០ឆ្នាំរំដោះអឺរ៉ុបពីរបបផ្តាច់ការណាហ្ស៊ី ជាសក្ខីកម្មរំឭកអំពីសេចក្តីក្លាហាននិងការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីប្រយុទ្ធដើម្បីសេរីភាពនិងប្រជាធិបតេយ្យ៕

...more