Een prominent lid van het rentecomité van de Amerikaanse Federal Reserve heeft gisteren voor opschudding gezorgd door te zeggen dat het jaren gaat duren voordat de inflatie weer op een laag niveau van twee procent zal terugkeren. Even verderop in het interview zei ze dat ze de kans op een recessie niet groot acht. 'Die twee dingen moet je samen zien, want die hebben een gemeenschappelijke reden', zegt Edin Mujagić van OHV Vermogensbeheer.

'Wat ze daarmee in feite tussen de regels door zegt, is dat we met die renteverhogingen niet heel ver gaan komen', vervolgt Mujagić. 'Dat is goed nieuws, de kans op recessie is laag. Maar de prijs daarvoor is dat je die inflatie dus niet op korte termijn daadkrachtig aanpakt. De Fed hoopt dat ze de rente kunnen verhogen zonder dat het een diepe recessie veroorzaakt, maar dat het wel genoeg zal zijn om de pijn over een paar jaren heen te spreiden. Als het rentecomité eraan vasthoudt dat een rente van 3,8% eind 2023 te laag is, dan is de prijs daarvoor dat de afbouw van inflatie heel lang gaat duren. Niet alleen in Amerika, maar de kans is groot dat het ook in Europa lang gaat duren.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De huizenmarkt ís te redden, dat is de conclusie van een rapport dat door meerdere banken is opgesteld. De banken adviseren maar liefst zeventien maatregelen om woningen voor meer mensen betaalbaar worden en de markt niet volledig over te laten koken.

Senior econoom Philip Bokeloh van ABN AMRO is een van de ondertekenaars van dat rapport, ziet dat met name het gebrek aan toegankelijkheid een heet hangijzer is. 'Maar de huurprijzen schommelen ook ontzettend veel en er is sprake van ongelijkheid tussen huurders en kopers. Ook kost het huidige beleid gewoon best veel geld, waardoor er meer belasting is op arbeid. En dat verstoort de economie.'

Maar, zo stelt Bokeloh in het rapport, er is licht aan het einde van de tunnel. 'Het is al vaker voorgesteld, maar het verplaatsen van een eigen woning van box 1 naar box 3 komt ook in ons rapport naar voren. Daarvoor moet je natuurlijk wel wat aanpassingen plegen, dus dat betekent dat de hypotheekrenteaftrek moet worden verlaagd en dat de wet-Hillen versneld moet worden afgebouwd. En het eigenwoningforfait verhogen. Als dat gelukt is, is er ruimte om de woning naar box 3 over te hevelen. De plannen van de regering zijn om box 3 in te richten volgens werkelijke rendementsheffing. Volgens ons zou je dan een woning in twee rendementen kunnen indelen: het woongenoegen en daarnaast de waardestijging.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Niet geheel onverwachts, maar toch was het rentebesluit van de Fed zeer bijzonder. Voor het eerst in bijna dertig jaar verhoogde de Amerikaanse centrale bank de rente met maar liefst 75 basispunten. 'Als professional ben ik niet overvallen, want je kijkt de hele dag en ook 's avonds naar de schermen', zegt Wim Zwanenburg, van Stroeve Lemberger.

'Als je kijkt naar de geldmarktfutures, de termijncontracten op de geldmarkten, dan kon je al zien dat de drie kwartjes al ingeprijsd waren in de markt. Maar vermogensbeheerder en beleggers gingen nog uit van 50 basispunten.' 

Dat ze daar vanuit gingen was vooral nog zo voor de inflatiecijfers van afgelopen vrijdag, die 'behoorlijk tegenvielen', zoals Zwanenburg omschrijft. 'Het verwijt is aan de Fed dat ze dit verkeerd hebben ingeschat. Op het moment dat Biden aantrad met zijn nieuwe regering ging hij ook nog eens verder stimuleren. De Amerikaanse economie ligt op een heel hoog groeipad, maar komt door allerlei schrokken van de oorlog, corona in China, logistieke problemen en de krappe arbeidsmarkt tot stilstand', aldus Zwanenburg.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De ECB is voor een spoedvergadering bijeengekomen om te praten over de opgelopen rente, de verschillen tussen de verschillende lidstaten en wat ze daaraan gaan doen. 'Het is niet makkelijk, want wat er nu optreedt is een soort fragmentatie in de eurozone', zegt hoogleraar macro-economie aan de Universiteit van Amsterdam Roel Beetsma. 'De opkoopprogramma's voor de pandemie is afgelopen, het asset purchasing programma wordt ook steeds verder verkleind en zal op een gegeven moment aflopen, en de manier om hier iets aan te doen is toch echt door opkopen.'

'Je zou de investeringen in beide programma's op peil kunnen houden, dus als obligaties dan aflopen worden er nieuwe gekocht', vervolgt Beetsma. 'De netto opkopen zijn afgelopen, maar er zijn wel nog herinvesteringen. Een mogelijkheid is dat die herinvesteringen meer richting landen gaan die onder vuur liggen.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je zult een sterke maag nodig hebben als je je momenteel op de financiële markten begeeft, want het doet overal zeer. Maar, waar komt die recessieangst door? Volgens hoogleraar Overheidsfinanciën en Economisch Beleid Bas Jacobs van de Vrije Universiteit komt dat door meerdere factoren.

'We zien de rentes sterk oplopen en dat heeft wel degelijk iets te maken met de zeer hoge inflatie', betoogt hij. 'Gisteren stond de aandelenmarkt bij Standard & Poors op -4 procent. De AEX op -3 procent en ook markten in Azië gingen onderuit. Techaandelen kregen grote klappen door de rentevrees en dat komt toch allemaal omdat de inflatie langer aanhoudt en hoger uitvalt dan markten in de VS bijvoorbeeld verwachtten.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

'Een rare combinatie van een soort crisissfeer en tegelijkertijd een vorm van hoogconjunctuur, gezien de krappe arbeidsmarkt', zo betitelt macro-economieredacteur Marijn Jongsma van het FD de ramingen van De Nederlandsche Bank en de daar aan gekoppelde beleidsaanbevelingen.

'Wat DNB duidelijk maakte tijdens hun presentatie, is dat het weinig zin heeft om als overheid schade te repareren. Dat betekent dat je de vraag verder aanjaagt en dus ook de inflatie. Dus het is een soort auto die vastzit in de modder, als je gas geeft wordt de motor heter, maar kom je alsnog geen meter vooruit. Dus de mogelijkheden om dit met een soort van stimulerend beleid op te lossen zijn eigenlijk beperkt.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hans Stegeman, hoofd Research and Investment Strategy bij Triodos, sloeg zeker niet stijl achterover bij het rentebesluit van de ECB. 'Het is wel een opmerkelijke dag, omdat we niet eindelijk het perspectief hebben, na jaren, dat de rente weer positief gaat worden.'

Stegeman benadrukt wel dat het niet meten rozengeur en maneschijn is. 'Het gebeurt niet meteen. We gaan eerst het aankoopprogramma van staatsobligaties stopzetten, p[er 1 juli. Vervolgens stijgt de rente met 25 punten. Waar markten wel stijl van achterover sloegen is dat de kans aanwezig is dat we in september 50 basispunten omhoog gaan. Dat markeert een tijdperk van enorm lage rente.'

Toch heeft Stegeman twijfel bij het beleid. 'We hebben zo'n groot monetair experiment uitgevoerd in de afgelopen 15 jaar. Het lijkt me stug dat we dit zonder kleerscheuren kunnen beëindigen.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een historische dag, zo mag 9 juni 2022 met recht genoemd worden. 'De ECB is vandaag bijeen in Amsterdam, waar er vergaderd wordt over de aankondiging van de renteverhoging', aldus beleggingsstrateeg Wim Zwanenburg van Stroeve en Lemberger. 

Het zou een historische beslissing zijn, omdat het een lange periode niet is gebeurd aldus Zwanenburg. 'In reactie op de coronaperikelen werd die rente steeds verder verlaagd, en we zitten eigenlijk met de depositofaciliteitsratio op een negatieve rente van -0,5 procent. Dus nu is de vraag met welk tempo ze de rente gaan verhogen. Wordt het een kwart procent, of met vijftig basispunten en een half procent? Wordt het juli of later, en zeggen ze iets over een verder pad?'

Zwanenburg vervolgt: 'We constateren wereldwijd en in eigen land dat de inflatiecijfers heel erg hoog blijven. Ze vlakken misschien af, maar de inflatie blijft oplopen. En dan is het verwijt aan de centrale banken dat ze achter de feiten aanlopen, terwijl ze de economische groei zouden moeten afremmen en de inflatie afzwakken, door de rente te verhogen.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Kleinverdieners komen - onder andere door de gestegen energieprijzen - steeds vaker in financiële problemen terecht. Kan daarop worden ingegrepen, en belangrijker nog: door wie? Volgens hoofdeconoom Wimar Bolhuis van Ecorys zijn er voldoende maatregelen te verzinnen, maar de implementatie daarvan verloopt stroef.

'Je ziet dat overheden in de hele wereld proberen in te grijpen en inkomenspolitiek te voeren, maar wat daarin heel erg opvalt is dat er allereerst ontzettend lompe maatregelen worden genomen', stelt hij. 'Accijnzen worden verlaagd, btw wordt verlaagd, de energiebelasting wordt verlaagd, noem maar op. Dat doen ze om de lagere inkomens te stutten, maar het komt natuurlijk bij iedereen terecht.'

Ook constateert Bolhuis dat het specifieke beleid in Nederland niet heel gemakkelijk geïmplementeerd kan worden. 'In Nederland hebben we bijvoorbeeld bedacht dat we de laagste inkomens energietoeslagen toekennen, die door de gemeentes uitgekeerd moeten worden. Maar dat loopt dus heel erg lastig. Ruim de helft daarvan is nog niet uitgekeerd. Dus de overheden proberen het wel, maar het valt op dat specifieke maatregelen lastig te implementeren zijn.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer economen en banken spreken van een recessie nog vóór hij is uitgebroken, maar daadwerkelijk iets zeggen over de stand van de economie of hoe erg het gaat worden is knap lastig als je er middenin zit, zo betoogt financieel journalist Martin Visser van de Telegraaf. 

'Dat ervaar ik steeds weer ja', zo stelt hij. 'Nou ben ik geen econoom die voorspelt - ik doe vooral verslag. Ik heb geen afdeling onder me die modellen berekent en dergelijke, maar ik ervaar nu moeite om de heftigheid van wat er gebeurt te zien en te voorspellen. Dat doet me denken aan de cijfers in de coronacrisis en de eurocrisis. Nu lijkt het economisch best prima te gaan in de eerste maanden ná corona, en dat ondanks de oorlog in Oekraïne.

Maar, zo erkent ook Visser, het worden spannende tijden. 'Ik ben vooral heel erg benieuwd hoe we over een paar maanden terugblikken op deze periode, omdat steeds meer banken spreken over een mogelijke recessie die op komst is. We zitten nu in een soort stilte voor de storm zo lijkt het, maar het zou ook gewoon los kunnen lopen.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.