De lange rente was jarenlang zeer laag en zelfs negatief, maar de laatste tijd stijgt de rente, merkt econoom Coen Teulings. 'De oorzaken zijn de oorlog in Oekraïne en de naweeën van Covid-19.'

Sinds de coronacrisis neemt de werkloosheid rap af, verrassend genoeg, vindt Teulings. 'Op de een of andere manier is dat gebeurd. We zijn het werken ontleerd. We zijn allemaal gaan uitgeven en willen allemaal onze spaarcenten uitgeven om uit eten te kunnen gaan. Maar er zijn ook veel mensen die minder willen werken. Er was altijd een ruime voorraad van mensen die willen werken in de horeca, maar die zijn er nu minder', volgens Teulings.

De omvang van de effecten verbaast velen, ziet Teulings. 'We weten ook niet heel precies waarom de arbeidsmarkt zo overspannen is. Maar dat zorgt er wel voor dat er druk is op de rente, omdat er veel vraag is, maar weinig aanbod.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een gemiddelde stijging van de CAO-lonen van 3,8 procent, zoals de AWVN meldt, lijkt goed nieuws, maar de cijfers zijn nog vertekend, stelt ABN Amro-econoom Piet Rietman. 'Op het begin van het jaar waren er lagere loonstijgingen afgesproken.'

Rietman denkt ook dat veel werkgevers wachten met afspraken maken, tot de inflatie minder hoog is dan het nu is. 'Daarnaast moet je onthouden: dit zijn CAO's die nu afgesloten worden, maar er zijn ook best wel CAO's die niet afgesloten worden. Er zullen ook veel CAO's in augustus, september of oktober afgesloten worden. Dan is de inflatie wat lager en kunnen werkgevers en vakbonden het beter verkopen aan hun achterban, dat de loonstijging lager is.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de tegenvallende Europese inflatiecijfers is er een grote kans dat de ECB in juli de rente verhoogt. Dat zegt macro-econoom en jurist Heleen Mees. 'Iedereen in Europa is gisteren weer geschrokken van het inflatiecijfer van 8,1 procent. Dat is inclusief de prijs van energie en voedsel, die nogal volatiel zijn, maar ook de kerninflatie viel hoger uit dan verwacht'.

Volgens Mees een duidelijk signaal dat de energieprijzen beginnen door te werken in de gewone prijzen die mensen voor andere producten betalen. 'Bovendien zien we ook dat er loondruk komt. In de laagwaardige arbeid beginnen mensen compensatie te willen voor de hogere loonkosten', aldus Mees. 'Dus het is echt heel belangrijk dat de ECB het voorbeeld van de Amerikaanse Federal Reserve volgt.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De inflatie in de Eurozone bedraagt nu 8,1 procent. 'Van 7,4 procent in april is dat een flinke stap omhoog', zegt Bert Colijn, senior econoom Bert Colijn van ING. Volgens Colijn was de inflatie niet eerder zo hoog sinds. En weer zijn het de voornamelijk energieprijzen die voor die cijfers zorgen, maar niet uitsluitend. 'Alarmerend', zegt Colijn die erop wijst dat de inflatie zich nu uitbreidt naar andere categorieën. 'Het begint breder te worden.' 

Anders dan in Europa als geheel is de inflatie in Nederland wat gedaald. Met dank aan de accijnsverlaging op energie. Wat Colijn opvalt, is dat nu ook de voedselprijzen sterk stijgen. Uit onderzoek blijkt dat de Nederlandse consument niet gelukkig is met de hoge inflatie, het valt Colijn op dat deze onvrede zich niet vertaalt naar het gedrag: 'De horeca doet het goed, de reisbranche gaat sterk, zo duwen we de echte zwaarste recessiedruk even voor ons uit.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

President van de ECB Christina Lagarde heeft een blogpost geschreven, waardoor het lijkt alsof ze een overhoop ligt met de eigen centrale bank. 'Het is opmerkelijk dat ze met een soort primeur kwam, en het verbaast me hoe weinig dat is opgepakt', zegt hoogleraar economie aan de Rijksuniversiteit Groningen Lex Hoogduin.

'Het is een uitgebreide macro-economische analyse ,met als uitgangspunt dat ze de regie bij de ECB een beetje terug probeert te krijgen', aldus Hoogduin. 'Kennelijk was er intern nogal strijd over hoe snel en wanneer precies rentes verhoogd moeten worden, en ze heeft nu heel duidelijk een lijn uitgezet in dat blog. Zonder dat er een vergadering was geweest, dus dat was kennelijk nodig.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Lukas Daalder, Chief investment Strategist bij BlackRock, ziet het zoveelste financiële stabiliteitsrapport langskomen. Ditmaal dat van het CPB, op verzoek van de Tweede Kamer. 'Hier wordt keurig teruggeblikt op 2021, maar er is geen woord genoemd over Oekraïne en de term inflatie valt maar drie keer. Het is een blik in de achteruitkijkspiegel.'

De schade wist het CPB wel te beperken. 'Ze zijn niet helemaal blind voor wat er gebeurt. Maar je kan je afvragen wat het doel is van een rapport over de financiële stabiliteit, als je niet ook de actualiteit wat prominent meeneemt?', vraagt Daalder zich af. 

Beluister de podcast om de rest van het verhaal van Lukas Daalder te horen!

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Econoom Sweder van Wijnbergen heeft weinig goede woorden voor het beleid van de centrale banken in de wereld. 'Het foute beleid uit de jaren '70 wordt herhaald', vindt hij. De banken willen de geldmarkt verkrappen, zodat de inflatie beteugeld kan worden. 

'In de jaren '70 zag je ook aanbodschokken. De aanvraag liep voor op het aanbod en dan is het niet de bedoeling om verder te stimuleren, dat deden ze wel heel lang. Nu wordt er minder hard gestimuleerd, maar ze doen het nog steeds.' 

Van Wijnbergen waarschuwt dan ook voor een loon-prijsspiraal. 'Als dat gebeurt, kan je er alleen nog uitkomen met een flinke recessie, zoals je in de jaren '80 zag.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Marijn Jongsma, redacteur macro-economie van het Financieele Dagblad, merkt een schizofrene situatie op door het historisch lage consumentenvertrouwen. 'Er wordt enorm gesomberd door de consument, maar door ondernemers veel minder, grappig genoeg. Toch blijven we consumeren. Als je de consumptie nu vergelijkt met een jaar geleden, is het enorm gestegen.'

Jongsma wijst vooral de spaarpotjes aan als reden dat er toch geconsumeerd wordt. 'Mensen hebben tijdens corona gespaard. Ze konden niet naar het café of het concertgebouw, dus dat geld wordt nu uitgegeven. Dat ze somber gestemd zijn heeft vooral te maken met de inflatie, omdat hun koopkracht en spaargeld wordt uitgehold.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Heleen Mees, econoom, jurist en columnist voor de Volkskrant ziet dat de lage rente van de afgelopen jaren niet het effect heeft gehad waar men op hoopten. 'Altijd ging men ervan uit dat als de rente verlaagd werd, de investeringen aangejaagd werden. Maar in de praktijk is dat niet het geval. Bedrijven investeren vooral als er gezien wordt dat er voldoende vraag is naar hun producten en diensten.'

Het 'transmissiemechanisme' van rentebeleid naar de reële economie werkt anders, volgens mee. 'De lage rente wakkert de prijzen van assets aan. Dus van huizen en aandelenkoersen. Als die stijgen voelen mensen zich rijker, ook als die winsten nog niet gerealiseerd zijn. Die winsten kunnen ze wel realiseren door schulden op te nemen tegenover de waarde van hun huis of aandelen. Dat geld wordt weer uitgegeven, wat investeringen stimuleert van bedrijven en weer zorgt voor banen.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Klaas Knot, de topman van De Nederlandsche Bank, stelt voor om in juli de rente van de ECB te gaan verhogen van -0,5 procent naar -0.25 procent, om zo de inflatie te bestrijden. Niet zo'n gekke gedachte, zegt Arnoud Boot, hoogleraar ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam. 

'Het is een machtsspel binnen de ECB. De richting staat eigenlijk vast, vandaar dat zijn uitspraak ook een redelijk grote uitspraak had op de beurs. Het is niet zoals in het verleden dat Nederland en Duitsland het tegenovergestelde zeiden van de rest van Europa, wat genegeerd werd op de financiële markten.' Boot ziet ook dat Knot hiermee Lagarde dwingt om uitspraken te doen over de rente. 'Ze moet nu bevestigen dat ze hetzelfde erover denkt.'

See omnystudio.com/listener for privacy information.