Ναυαγοί με τον Παύλο Τσίμα

Για τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών η επιλογή δέκα δίσκων αποδείχθηκε δύσκολη άσκηση. Είναι χιλιάδες τα κομμάτια που γνωρίζει, που έχει ακούσει και φυσικά που έχει παίξει ως πιανίστας. Ο Γιάννης Βακαρέλης παραδέχεται ότι η ζωή ενός καλλιτέχνη είναι καλογερική. «Σε κάνει να ζεις σε ένα μικρόκοσμο», θα πει ενώ εξηγεί πώς το πιάνο διευκόλυνε την κοινωνική του ζωή.  

Ο Κυριάκος Πιερρακάκης βρίσκεται μπροστά σε μία μεγάλη πρόκληση. Τι θα έκανε αν έπρεπε να ζήσει για ένα χρονικό διάστημα ολομόναχος σε ένα έρημο νησί και μπορούσε να πάρει λίγα πράγματα μαζί του, ανάμεσά τους και δέκα δίσκους; Ποιους θα διάλεγε και γιατί; Ο νυν υπουργός Παιδείας και τέως υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης απαντά στο podcast «Οι Ναυαγοί».

Αυτός ο κύκλος των «Ναυαγών» ξεκινάει με μια σπουδαία καλλιτέχνιδα, που έχει κερδίσει τον θαυμασμό μας, όχι γιατί έχει ένα ιδιαίτερο χάρισμα, ένα δώρο, το δώρο της φωνής της. Αλλά για τον τρόπο με τον οποίο υπηρετεί αυτό το χάρισμα 55 χρόνια τώρα.  Η Δήμητρα Γαλάνη θα μας μιλήσει για τις φωνές που τη χάραξαν και τη χαράζουν ακόμα, για τη μουσική σήμερα, για τις νέες γενιές και για πρόσωπα μυθικά που είχε την τύχη να γνωρίσει και να συνεργαστεί.

Η εκπομπή του από το 1975 μέχρι σήμερα, θεωρείται η καλύτερη μουσική εκπομπή στο ραδιόφωνο. Η σχέση του με τη μουσική ξεκινάει από πολύ νωρίτερα, όταν στρατιώτης έκανε μια εκπομπή στη Λάρισα, για να βρεθεί μετά στη Music Box, ως υπεύθυνος ξένου ρεπερτορίου και να προτείνει δίσκους του άγνωστου τότε Bob Dylan. Ο Γιάννης Πετρίδης, που έμαθε μουσική πολλές γενιές, είναι ο «ναυαγός» του Παύλου Τσίμα, που του βάζει τον δύσκολο περιορισμό να πάρει μαζί του μόνο 10 αγαπημένα τραγούδια. Ποια διάλεξε, τι λέει για τα ταξίδια του στην Ευρώπη και την Αμερική και πώς θέλει να τον θυμούνται;

​​Οι «Ναυαγοί» επιστρέφουν με ένα ταξίδι στον χρόνο κι ένα podcast ξεχωριστό και ιδιαίτερο εξαιτίας του προσώπου που «φιλοξενεί». Ένα podcast από το παρελθόν, από το μακρινό 1989. Τότε που ο Παύλος Τσίμας με τον Δημήτρη Δανίκα είχαν ζητήσει στον Μάνο Χατζιδάκι να κάνει μια ραδιοφωνική εκπομπή, να πει ό,τι θέλει και να μας ταξιδέψει στον μουσικό του κόσμο. Δεκαετίες αργότερα ακούγοντάς τον να διατυπώνει τις σκέψεις του και να διαλέγει μουσική καταλαβαίνεις πόσο εξαιρετικά επίκαιρος και μοναδικός είναι. Μια αναπάντεχη εκπομπή προσωπικής εξομολόγησης.  Ποιο θα ήταν το πρώτο κομμάτι που θα διάλεγε ν΄ ακούσουμε;

Ο Νίκος Βατόπουλος, δημοσιογράφος για πάνω από τρεις δεκαετίες στην «Καθημερινή» και συγγραφέας των βιβλίων «Περπατώντας στην Αθήνα» και «Οι μικροί δρόμοι της Αθήνας», φτάνει «ναυαγός» στο έρημο νησί του Παύλου Τσίμα. Παιδί της οδού Πατησίων, θυμάται να περιδιαβαίνει στα 15 του την Κυψέλη, με μια μικρή Kodak Instamatic στην τσέπη και να φωτογραφίζει κτίρια και γωνίες της πόλης. Σήμερα, έχει αποτυπώσει στην στήλη του στην εφημερίδα αλλά και στα δύο βιβλία του, όλη την τοπιογραφία της Αθήνας, σαν ένα είδος αστικής αρχαιολογίας, χωρίς να νιώθει «νοσταλγός του παρελθόντος» αλλά ένας ευαίσθητος καταγραφέας της μεταπολεμικής περιόδου, που διασώζει εικόνες και μνήμες από την ζωή που άφησε τα ίχνη της στην πόλη. Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για το παρελθόν και το παρόν της Αθήνας, σαν ένα άλμπουμ φωτογραφιών, με την κάμερα του Νίκου Βατόπουλου.

Ακούστηκαν αποσπάσματα από: Diamonds and Rust (Joan Baez), Ave Maria (Bryn Terfel), Περιμπανού (Μ. Χατζιδάκις), Io che amo solo te (Sergio Endrigo), Imagine (J. Lennon)

Η Γιάννα Αγγελοπούλου φτάνει «ναυαγός» στο έρημο νησί του Παύλου Τσίμα. Έχει ήδη διασχίσει δύο «πελάγη», τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Η κ. Αγγελοπούλου μιλάει για τη διαφορά που είχαν αυτές οι δύο μεγάλες υποθέσεις που ανέλαβε, για πώς ξεκίνησε σε «λευκό χαρτί» τον σχεδιασμό των εκδηλώσεων για την επέτειο των 200 χρόνων, γιατί επέλεξε να μην υπάρχει ένα κεντρικό σχέδιο εορτασμών αλλά να συμμετέχουν με ιδέες φορείς, δήμοι και πρωτοβουλίες, και για την καινοτόμα απόφαση να μην υπάρξει οικονομική στήριξη από το κράτος. Απαντά επίσης γιατί φόρεσε ένα πιρπιρί, ένα ντουλαμά και άλλες τοπικές φορεσιές και ποιες ήταν οι εμπειρίες της από τις 100 πόλεις σε όλη την Ελλάδα και τις πολλές χώρες στο εξωτερικό που επισκέφτηκε στη διάρκεια της προετοιμασίας για την επέτειο. Και κάνει τον δικό της απολογισμό για το τι έμαθε, τι κέρδισε και τι ήταν μάθημα ζωής από αυτές τις δύο μεγάλες εθνικές υποθέσεις. 

Ακούστηκαν αποσπάσματα από: Υπάρχω (Στ. Καζαντζίδης), Ρόζα (Δ. Μητροπάνος), Ας κρατήσουν οι χοροί (Δ. Σαββόπουλος), Το ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας (Μ. Λοΐζος), Ναμπούκο (Μ.Κάλλας), Τολμώ (Μαρινέλλα-Χατζής), Περασμένες μου αγάπες (Μαίρη Λίντα)

Ο Μιχάλης Ρέππας -το ένα μέλος του διδύμου Ρέππας-Παπαθανασίου που έγραψε ιστορία στην τηλεόραση, στο θέατρο και το σινεμά- είναι ο «Ναυαγός» του Παύλου Τσίμα. Γεννήθηκε στο Λουτράκι και ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει μαθηματικός αλλά στον σεισμό του '81 πήρε την απόφαση να κάνει αυτό που ήθελε και πέρασε στη Σχολή του Εθνικού θεάτρου. Τον σημάδεψε θεατρικά το Άλσος Παγκρατίου και η Ελεύθερη Σκηνή και θυμάται ακόμη ότι παιδάκι έμεινε δύο ώρες ακίνητο και μαγεμένο στο σινεμά με το «Θάνατος στη Βενετία», κι ας μην καταλάβαινε ακριβώς τι γινόταν στην ταινία. Το «προξενιό» για να γίνουν συγγραφικό δίδυμο με τον Παπαθανασίου το έκανε η Άννα Βαγενά και θεωρεί ότι δάσκαλός τους στον μηχανισμό της φάρσας ήταν ο Αλέκος Σακελλάριος, ως προς τη φόρμα και ο Σταμάτης Φασουλής ως προς τη νέα θεατρική γλώσσα που έφερε το Ελεύθερο Θέατρο. O Μιχάλης Ρέππας μιλάει για τη συνεργασία με τον Θανάση Παπαθανασίου, τους καβγάδες και τον τρόπο που αλληλοσυμπληρώνονται, εδώ και 34 χρόνια, από τις «Τρεις Χάριτες», μέχρι το φετινό «Συμπέθεροι από τα Τίρανα» και για το συμπέρασμα που κατέληξε για την κωμωδία στα τόσα χρόνια που την υπηρετεί.

Ακούστηκαν αποσπάσματα από: Ο πόλεμος της Μανταλένας (Μ. Χατζιδάκις), Ανέμεσα Σύρο και Τζια (Μ. Θεοδωράκης), Κυριακές στα Τρίκαλα (Γ. Μαρκόπουλος), Οι πίσω μου σελίδες (Δ. Σαββόπουλος), Καινούργια τώρα ζωή (Β. Μοσχολιού), Μαύρο βελούδο (Α.Μάνου), Το δικό σου το μαράζι (Γ. Μητσάκης), Summer in the city (Lovin Spoonful)

Αυτοδίδακτος κινηματογραφιστής, που βιοπορίζεται από άλλο επάγγελμα, ο Σωτήρης Τσαφούλιας φτάνει «ναυαγός» στο έρημο νησί του Παύλου Τσίμα. Ο σκηνοθέτης που έκανε αίσθηση με τη σειρά «Έτερος εγώ», μιλάει για την Πυθαγόρεια φιλοσοφία και για τη μυθολογία που φανερώνει την ιδιοσυστασία ενός λαού και τη σκέψη του, διαχρονικά. Γεννημένος στον Πειραιά, με πατέρα και παππού καπετάνιους, σπούδασε ναυτιλιακά στην Αγγλία αλλά μπάρκαρε και στο γκαζάδικο του πατέρα του για 6 μήνες σε ένα «συναρπαστικό ταξίδι». Η αγάπη για το σινεμά επανήλθε, βούτηξε στους αρχαίους συγγραφείς και επαναπροσδιόρισε τον εαυτό του απ΄ την αρχή. Πιστεύει ότι «καλλιτεχνία είναι ο τρόπος που σκέφτεσαι και ζεις» και είναι κατηγορηματικά αντίθετος σε κάθε είδους κακοποίηση των άλλων, πόσο μάλλον στο όνομα της τέχνης. Ανάμεσα στο Χόλιγουντ και την Ελλάδα θα προτιμούσε τη «γειτονιά του», σαν μια μικρή πράξη εθνικής αντίστασης ενώ πιστεύει ότι «Έλληνας γίνεσαι, δεν γεννιέσαι».

Ακούστηκαν αποσπάσματα από: Να παίζει το τρανζίστορ (Μαρινέλλα), Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για τον Νότο (Θάνος Μικρούτσικος), Να τανε το ΄21 (Γ. Νταλάρας), Πέντε Έλληνες στον Άδη (Παπαϊωάννου), Για κοίτα με στα μάτια (Α. Πάνου), Ασ΄ τον τρελό στην τρέλα του (Α. Πάνου).

Μεταξύ δημοσιογραφίας και ιστορίας κινείται αυτό το επεισόδιο των Ναυαγών, με καλεσμένο του Παύλου Τσίμα τον Αλέξη Παπαχελά. Στο επίκεντρο το βιβλίο του «Ένα σκοτεινό δωμάτιο», προϊόν έρευνας που κράτησε 25 χρόνια και καλύπτει την περίοδο από τον Απρίλιο του 1967 έως τον Ιούλιο του 1974. Είχε προηγηθεί το βιβλίο «Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας», για τα αίτια που οδήγησαν στη δικτατορία του 1967. Ο Αλέξης Παπαχελάς αφηγείται τι του άφησαν αυτά τα χρόνια έρευνας, παραλειπόμενα από τις συναντήσεις του με τους πρωταγωνιστές των γεγονότων, τους μύθους που δημιουργήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια, τον χορό των πρακτόρων και τη σχέση της CIA με τον Γιώργο Παπαδόπουλο, τι έγινε με το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου στην Κύπρο, μια βουτιά στην πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας και στο πώς μια τόσο μεγάλη τραγωδία έγινε από τόσο μικρούς ανθρώπους. Ακούστηκαν αποσπάσματα από: Κλέφτικος ΙΙ (Σκαλκώτας), κυρά Γιώργαινα (Γιάννης Καλατζής), Είμαστε δυο, είμαστε τρεις (Μίκης Θεοδωράκης), Ένα μεσημέρι στης Ακρόπολης τα μέρη (Σταμάτης Κόκοτας), Εκεί στο νότο (Λαυρέντης Μαχαιρίτσας), Blowing in the wind (Bob Dylan), My baby just cares for me (Nina Simone).