Er is veel dat we al weten. Bijvoorbeeld dat twintig jaar oorlog in Afghanistan, de wraakactie voor 9/11, zou leiden tot een droevig verlies en de chaos van een overhaaste en beschamende aftocht. Dat inlichtingendiensten, inclusief de Nederlandse MIVD, de overwinning van de Taliban al bijna tien jaar geleden voorspelden. Dat het sprookje van regime change een nachtmerrie werd.

Wat we nog niet precies weten is hoe de aanval op 11 september is voorbereid en gefinancierd. En vooral welke rol Saoedi-Arabië heeft gespeeld. Daarover ligt in Washington in een kluis een dossier dat de presidenten Bush, Obama en Trump niet wilden vrijgeven, vanwege de nationale veiligheid. Een groep van 1.800 nabestaanden vecht er al jaren om, en nu heeft president Biden beloofd het publicatieverbod op te heffen.

Osama bin Laden

Osama bin Laden was een Saoediër, net als 15 van de 19 uitvoerders van de aanslagen. En het is niets nieuws dat onder de Saoedische bevolking veel haat bestaat tegen de Amerikanen. Na de Eerste Golfoorlog, bijvoorbeeld, vroeg de Saoedische koning aan Bush sr. of hij alsjeblieft zijn troepen uit het land wilde terugtrekken, omdat de aanwezigheid van tienduizenden decadente ongelovigen enorme agressie teweegbracht.

Luister ook | Lessen van Afghanistan

De vraag is natuurlijk wat er nou zo staatsgevaarlijk is als blijkt dat Saoedi-Arabië inderdaad bij 9/11 betrokken was. Dat zit volgens mij zo. Amerika moet er niet aan denken dat het Saoedische koningshuis ten val zou komen. De oppositie onder de bevolking is vaak fanatieker wahabistisch dan het koningshuis. Dus liever een aartsconservatieve koning dan een kloon van de Taliban. Het koningshuis telt minstens tweeduizend prinsen, die vaak enorme conflicten hebben met elkaar, en met de koning. De kans dat onder die prinsen strategische, principiële en vooral financiële bondgenoten van Al Qaeda zaten is aanzienlijk. Als dat in dat geheime Amerikaanse rapport staat, komen er niet alleen rechtszaken van nabestaanden, maar wellicht ook strafzaken tegen het koninklijk huis. Erger nog: misschien opereerde Al Qaeda ook vanuit de Verenigde Staten zelf. Dat soort onthullingen is in het voordeel van één gevreesde tegenstander en aartsvijand: Iran.

Als Biden woord houdt, is om in Midden-Oosten-termen te blijven de geest uit de fles. Dan komt de waarheid aan het licht, en waarheid en geopolitiek belang zijn vaak als de polen van en magneet.

Over Bernard Hammelburg

Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg gaat in zijn column in op de zaken van wereldbelang en plaatst de internationale politiek in context. Luister live woensdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/bernard-hammelburg, Apple Podcast of Spotify.

See omnystudio.com/listener for privacy information.