Het is de waanzin ten top. Het krioelt van de bewijzen dat het antisemitisme in Polen vóór, tijdens, en zelfs na de oorlog toen er zowat geen Jood meer over was welig tierde. Er waren Polen die actief aan moordpartijen hebben deelgenomen, of die de bezetter een helpende hand boden. Is dat zo vreemd? Nee, het gebeurde in alle landen die door nazi-Duitsland waren bezet. In Nederland, bijvoorbeeld, had je de NSB. De vaak foute Nederlandse politie en mensenjagers die voor elke aangegeven Jood 7,50 gulden ontvingen het zogenaamde kopgeld. Nederlandse politieagenten arresteerden Joodse en niet-Joodse onderduikers.

Nederland, en ook bijvoorbeeld Frankrijk, zijn in de loop van de jaren veel eerlijker geworden over de rol van hun eigen land en bevolking. Dat is verstandig, want juist daardoor krijgen diegenen die zich hebben verzet een nóg eervoller plaats in de geschiedenis. In alle bezette landen waren er helden, misschien wel nergens zoveel als in Polen. En behalve drie miljoen Poolse Joden, werden er ook drie miljoen niet-Joodse Polen vermoord.

De Poolse wet kwam tot stand door begrijpelijke woede. Barack Obama sprak in 2012, zoals zoveel mensen vaak doen, over Poolse vernietigingskampen: Auschwitz, Sobibor, Treblinka, Majdanek, Belzec en Chelmno, waar miljoenen mensen werden vergast. Dat is natuurlijk grievend, want het waren geen Poolse, maar Duitse kampen, met opzet gebouwd in een afgelegen deel van het bezette gebied.

Maar zelfs als elke Pool een held zou zijn en niemand de bezetter op welke wijze dan ook had geholpen, dan nog is die nieuwe wet krankzinnig. Als lid van de Europese Unie, een verbond van democratieën waarin de vrije meningsuiting een van de belangrijkste hoekstenen is, zet Polen een nieuwe stap naar de onttakeling van de rechtsstaat. Eerst gaan de onafhankelijke rechtbank en de media op het slachtblok en nu ook de gewone burger. De laatste hoop is een veto van de president, maar de lont zit in het kruitvat. Polen neemt niet alleen afscheid van de democratie, maar is nu ook begonnen met het herschrijven van zijn geschiedenis. Wie niet meedoet, krijgt drie jaar cel.

See omnystudio.com/listener for privacy information.