June 25, 2025

អាយុ៨០ឆ្នាំ តើអង្គការសហប្រជាជាតិអាចជំនះវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ និងពាក្យប្រមាថរិះគន់ដែរឬទេ?

7 minutes

កាលពី៨០ឆ្នាំមុន នៅថ្ងៃទី២៦មិថុនា ប្រទេសចំនួន៥០បានចុះហត្ថលេខាលើធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅទីក្រុងសាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូ។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៦មិថុនានេះ អង្គការសហប្រជាជាតិត្រូវប្រារព្ធខួប៨០ឆ្នាំនៃធម្មនុញ្ញដែលអនុញ្ញាតឲ្យបង្កើតអង្គការសហប្រជាជាតិជាផ្លូវការ ប៉ុន្តែ ការប្រារព្ធខួបកំណើត៨០ឆ្នាំប្រព្រឹត្តទៅ នៅក្នុងកាលៈទេសៈមួយដែលស្ថាប័នអន្តរជាតិកំពូលមួយនេះ កំពុងជួបវិបត្តិថវិកាដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងបាត់បង់សំឡេង ឥទ្ធិពលនៅក្នុងពិភពលោកមួយដែលសង្រ្គាម ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងគ្រោះមហន្តរាយមនុស្សធម៌ផ្ទុះឡើងសឹងនៅគ្រប់ទីកន្លែង។ មានអាយុ៨០ឆ្នាំ តើអង្គការសហប្រជាជាតិនឹងរស់រាន ឆ្លងរួចផុតពីវិបត្តិដ៏ធំលើកនេះឬ ក៏ត្រូវដួលរំលំដូចសង្គមប្រជាជាតិកាលពីឆ្នាំ១៩៤៦?

នៅថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៥ ប្រទេសចំនួន៥០បានចុះហត្ថលេខាលើធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងសាន់ហ្រ្វាន់ស៊ីស្កូ ដែលបានបើកផ្លូវឲ្យបង្កើតអង្គការសហប្រជាជាតិជាផ្លូវការនៅប៉ុន្មានខែបន្ទាប់ក្នុងឆ្នាំដដែល (ថ្ងៃទី៤តុលាឆ្នាំ ១៩៤៥)។ គេមានគំនិតផ្តួចផ្តើមបង្កើតអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពី៨០ឆ្នាំមុន ដើម្បីជំនួសអង្គការសង្គមប្រជាជាតិដែលបរាជ័យមិនអាចទប់ស្កាត់សង្រ្គាមលោកលើកទី២ និងដួលរលំដោយសារតែការដកខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់របស់ប្រទេសសមាជិក។

អង្គការសហប្រជាជាតិត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅប៉ុន្មានខែក្រោយការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមលោកលើកទី២ នៅក្នុងគោលដៅទប់ស្កាត់មិនឲ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយរងគ្រោះដោយសារសង្រ្គាមប្រល័យលោកសាជាថ្មី។ ទោះពិភពលោកមិនទាន់ជួបសង្រ្គាមធំដូចសង្រ្គាមលោកទាំងពីរលើក ប៉ុន្តែ សង្រ្គាមថ្នាក់តំបន់ សង្រ្គាមស៊ីវិល ជម្លោះប្រដាប់អាវុធបានកើតមានជាហូរហែ ដូចជាសង្រ្គាមវៀតណាម អំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅរវ៉ាន់ដា សង្រ្គាមអ៊ីរ៉ាក់ សង្រ្គាមស៊ីរី សង្រ្គាមដ៏រ៉ាំរ៉ៃនៅស៊ូដង់ ហៃទី ភូមា សង្រ្គាមហ្កាហ្សា សង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន និងចុងក្រោយនេះ គឺសង្រ្គាមអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីស្រាអែល។

អង្គការសហប្រជាជាតិបានរងការចោទប្រកាន់ថា ជាស្ថាប័នអន្តរជាតិ គ្មានសមត្ថភាព គ្មានឥទ្ធិពល គ្មានអំណាចដើម្បីរារាំងទប់ស្កាត់ ឬបិទបញ្ចប់សង្រ្គាម។ សំឡេងរិះគន់ថា អង្គការសហប្រជាជាតិអសកម្ម ជាស្ថាប័នចាយលុយខ្ជះខ្ជាយ ស្អប់ជនជាតិជ្វីហ្វ និងគាំទ្រមេដឹកនាំផ្តាច់ការ រឹតតែធ្វើឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិកាន់តែអាប់ឱនកេរ្តិ៍ឈ្មោះ បាត់បង់ជំនឿទុកចិត្តពីប្រទេសសមាជិក។

នេះគេនៅមិនទាន់និយាយពីវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុដែលគំរាមកំហែងខ្លាំងដល់អនាគត ភាពរស់រានមានជីវិតរបស់ស្ថាប័នអង្គការសហប្រជាជាតិ។ នៅពេលវិបត្តិខ្វះថវិកាមិនមែនជារឿងថ្មីចំពោះអង្គការសហប្រជាជាតិដែលត្រូវការថវិការាប់ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហាមនុស្សធម៌ ជួយមនុស្សរាប់រយលាននាក់នៅក្នុងពិភពលោក វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិធ្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរ បន្ទាប់ពីលោកដូណាល់ត្រាំប្រកាសឲ្យឈប់ផ្តល់ជំនួយ និងផ្អាកបង់វិភាគទានចូលកេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ នៅក្នុងកាលៈទេសៈដែលពិភពលោកកំពុងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច សមាជិកមួយចំនួនផ្សេងទៀតបានយកតម្រាប់តាមអាមេរិក។ ការដកខ្លួនរបស់អាមេរិកដែលជាអ្នកឧបត្ថម្ភហិរញ្ញវត្ថុធំជាងគេបានធ្វើឲ្យទីភ្នាក់ងារទាំងអស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិកាត់បន្ថយសកម្មភាពមនុស្សធម៌ និងកាត់បុគ្គលិកប្រមាណ២០%នៅទូទាំងពិភពលោក។ ជួបវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងរងការចោទប្រកាន់ថា គ្មានប្រយោជន៍ តើអង្គការសហប្រជាជាតិនឹងអាចរស់រាន មានអនាគតវែងឆ្ងាយរហូតដល់១០០ឆ្នាំដែរឬទេ?

ចំពោះអ្នកជំនាញ រាល់ពេលកើតមានវិបត្តិធំៗ ដូចជាសង្រ្គាមនៅអ៊ីរ៉ាក់ គេតែងចោទសួរ និងដាក់ទំនាយថា អង្គការសហប្រជាជាតិដែលគ្មានប្រយោជន៍ នឹងស្លាប់ ដួលរលំដូចអង្គការសង្គមប្រជាជាតិ កាលពីឆ្នាំ១៩៤៦យ៉ាងដូច្នេះដែរ។ ប៉ុន្តែ នៅការពិតជាក់ស្តែង អង្គការសហប្រជាជាតិនៅតែអាចរស់រានមានជីវិតរហូតមក ហើយគេមិនជឿថា ស្ថាប័ននេះនឹងអាចដួលរលំងាយៗនោះទេ ទោះនៅ ២០ឆ្នាំខាងមុខ។

គេហ៊ាននិយាយដូច្នេះ ព្រោះថា ស្ថាប័នអង្គការសហប្រជាជាតិនៅតែសកម្ម និងធ្វើការយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពលើផ្នែកមនុស្សធម៌ សេដ្ឋកិច្ច ការអភិវឌ្ឍសង្គម។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់សិង្ហបុរីប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិបានក្រើនរំលឹកឲ្យគេឃើញពីគុណសម្បត្តិរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានជួយទប់ស្កាត់មិនឲ្យកើតមានសង្រ្គាមលោកលើកទី៣។ លោកនៅបានលើកសរសើរពីជោគជ័យរបស់ក្រុមមួកខៀវរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលបានបើកប្រតិបត្តិការរក្សាសន្តិភាព ចំនួន៧១លើកចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៤៨ ដូចជានៅអង់ហ្គោឡា កម្ពុជាសេរ៉ាឡេអូន និងនៅលីបង់ជាដើម។ បន្ថែមពីលើកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាព ទីភ្នាក់ងារជាច្រើនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបំពេញការងាររបស់ខ្លួនយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ជួយជនភៀសខ្លួន មនុស្សធម៌ អាកាសធាតុ និងជាពិសេសផ្នែកគ្រប់គ្រងការសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ គេមិនត្រូវភ្លេចពីជំនួយរបស់កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោកដែលបានជួយមនុស្សជាង១០០លាននាក់ នៅក្នុងប្រទេសចំនួន១២០កាលពីឆ្នាំមុន។ អង្គការសហប្រជាជាតិបានជំរុញឲ្យមានយន្តការអន្តរជាតិដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសុខភាព កម្មវិធីបញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងសម្របសម្រួលឲ្យមានការចែករំលែក ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្កាយរណប បច្ចេកវិទ្យាជាដើម។

មានគុណសម្បត្តិច្រើនមែន ប៉ុន្តែ អង្គការសហប្រជាជាតិនៅតែរងការចោទប្រកាន់ថា អសកម្ម និងចាយលុយខ្ជះខ្ជាយ។ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលស្គាល់ និងយល់ព្រមធ្វើកំណែទម្រង់ដើម្បីឲ្យស្ថាប័នអន្តរជាតិមួយនេះដើរស្របតាមការវិវឌ្ឍក្នុងពិភពលោក។ ប៉ុន្តែ ចំពោះអ្នកជំនាញ បើទោះបីជាការធ្វើកំណែទម្រង់អង្គការសហប្រជាជាតិជារឿងចាំបាច់ ប៉ុន្តែ វានៅតែមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិអាចមានកម្លាំងថាមពលដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាពិភពលោកបានដែរ។ អ្វីៗគឺអាស្រ័យទៅលើប្រទេសសមាជិក ជាពិសេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ដែលជាអ្នកមានអំណាចពិតប្រាកដ។

បើសិនប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ នៅតែ វេតូ ដើម្បីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងបក្សពួកសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន ដោយមិនខ្វល់ពីផលប្រយោជន៍មនុស្សជាតិ នោះអង្គការសហប្រជាជាតិនៅតែជាទីងមោងដែលនៅនឹងថ្កល់ មិនអាចធ្វើអ្វីបាន។ ទោះគ្មានអំណាចធ្វើអ្វីធំដុំ ប៉ុន្តែ អង្គការសហប្រជាជាតិដែលមានប្រទេសសមាជិកចំនួន ១៩៣នៅតែព្យាយាមបញ្ចេញសំឡេងរបស់ខ្លួនដើម្បីថ្កោលទោស ការសម្លាប់រង្គាល អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ សង្រ្គាមហ្កាហ្សា និងសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែនជាដើម។

ចំពោះអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែស្ក៍ ក្នុងបរិបទដែលពិភពលោកកំពុងបែកបាក់គ្នាជា២ប៉ូល និងវិបត្តិមនុស្សធម៌ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ វត្តមានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិគឺជារឿងចាំបាច់បំផុត។ ទីស្នាក់ការអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងទីក្រុងញូវយ៉ក បានក្លាយជាកន្លែងជួប ដោះដូរយោបល់គ្នា តាំងពីរឿងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ បញ្ហាពាណិជ្ជកម្ម រហូតដល់បញ្ហាអាកាសធាតុ។ ទីស្នាក់ការរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិជាកន្លែងតែមួយគត់ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមានការជួបជុំ ពិភាក្សា បញ្ចេញយោបល់ មិនថា ពួកគេជាសត្រូវ ឬសម្ព័ន្ធមិត្តនឹងគ្នា។ ជាក់ស្តែង បន្ទប់ប្រជុំរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាកន្លែងតែមួយគត់ដែលរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនអាចជួបតទល់គ្នានៅក្នុងរឿងរុស្ស៊ីធ្វើសង្រ្គាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ឬជាកន្លែងដែលអ្នកតំណាងទូតប៉ាឡេស្ទីនបានមេក្រូនិយាយបកអាកា្រតភាគីអ៊ីស្រាអែលដែលវាយប្រហារទៅលើប្រជាជនស៊ីវិលនៅហ្កាហ្សា។ ជារួម អង្គការសហប្រជាជាតិជាកន្លែង និងឧបករណ៍ដ៏សំខាន់ដែលបើកផ្លូវឲ្យគូបដិបក្ខជួបនិយាយគ្នា ដើម្បីជៀសវាងការភ័ន្តច្រលំ ការខឹងសម្បាររហូតឈានទៅផ្ទុះសង្រ្គាមលោកមួយទៀត។ គេអាចនិយាយបានថា បើសិនអង្គការសហប្រជាជាតិដួលរលំ នោះពិភពលោកនឹងកាន់តែយ៉ាប់ខ្លាំង៕

...more