Geen autogordel om, alcohol op, en toch achter het stuur. De auto bracht als symbool van de vooruitgang natuurlijk mobiliteit, maar helaas ook steeds meer dodelijke slachtoffers. Zelfs voor kinderen werd de straat een levensgevaarlijke plek. In de jaren ’70 hadden burgers er genoeg van en kwam de overheid in actie. Het werd de geboorte van de verkeersveiligheid.

Voor een reis terug in de tijd gaat Botte Jellema langs bij Fred Wegman, emeritus hoogleraar verkeersveiligheid aan de TU Delft. Hij werkte mee aan het nieuwe boek ‘Veilig op weg’, waarin Rijkswaterstaat terugblikt op 150 jaar verkeersveiligheid. Gordels vast en luisteren maar!

Wie droomt er niet soms van? In de Waddenzee liggen wel drie onbewoonde eilanden! Eén van die eilanden, Richel, kun je zelfs bezoeken in het zomerseizoen. Om de natuur te beschermen en gasten te ontvangen zijn er in de zomer wadwachters. Dit zijn vrijwilligers die namens Rijkswaterstaat deze taken uitvoeren.

Botte Jellema trok naar het hoge noorden om er meer over te horen. Annemarie Bembom is namens Rijkswaterstaat coördinator van de wadwachters en vertelt over Richel en de andere twee onbewoonde eilanden in de Waddenzee.

In 1945 capituleerde de bezetter en werd de vrede getekend. Maar met de gevolgen van deze oorlog wordt Rijkswaterstaat nog steeds geconfronteerd. Tijdens de oorlog werd ons land gebombardeerd. Ook bruggen en belangrijke (spoor)wegen waren regelmatig het doelwit. En die bommen worden zelfs 80 jaar later gevonden bij werkzaamheden rond de snelweg!

Botte Jellema ging samen met Jurian Faber, adviseur ontplofbare oorlogsresten bij Rijkswaterstaat, naar de A20 bij Moordrecht. Daar wordt een wegverbreding voorbereid. Jurian legt uit hoe we erachter komen dat er een bom ligt en wat we dan doen.

Als gevolg van klimaatverandering wordt het weer steeds extremer. En dus krijgen we regelmatig te maken met enorme hoeveelheden water. In heel Europa lijken grote overstromingen zich steeds vaker voor te doen. Zitten we eigenlijk nog wel veilig in ons lage land?

Bas Boterman werkt bij het Watermanagementcentrum van Rijkswaterstaat. Elke dag zijn Bas en vele anderen bezig om te zorgen dat we het water goed kunnen verwerken. Zowel bij grote hoeveelheden, als bij droogte. Botte Jellema ging bij hem langs om te horen hoe dat in zijn werk gaat.

Wie wist dat dieren die leven in de Noordzee oren hebben? Die hebben ze zeker, en nodig ook! Het water van de Noordzee is troebel en ondoorzichtig. Onderwaterdieren, zoals bijvoorbeeld de bruinvis, gebruiken geluid om voedsel en partners te zoeken. Maar wat als ze niet goed kunnen horen? Menselijke activiteit veroorzaakt flink wat geluidsoverlast in het zeewater, bijvoorbeeld door schepen met hun motoren, windmolenparken waarvoor in de zeebodem wordt geheid, wetenschappers met hun sonar. Deze geluiden dragen onder water juist verder dan op land, en het onderwaterleven wordt dan ook flink gehinderd. Hierover gaat Botte Jellema in gesprek met Niels Kinneging. Niels bekijkt voor Rijkswaterstaat wat er zoal te horen is onder de waterlijn, hoe hinderlijk het onderwatergeluid is, en wat er aan gedaan kan worden.

Een klif, in Nederland. Wie kon ooit bedenken dat de Afsluitdijk zich gedraagt als een echte zeeklif? En dat daar de gekste planten groeien? De nabij wonende flora liefhebber Ben Bruinsma wel! Dus toen de renovatie van de Afsluitdijk een aantal jaren geleden begon, bekommerde hij zich om de voor ons land bijzondere planten die daar groeien. Hij verzamelde eigenhandig miljoenen zaden van de plantjes die daar groeien tussen de basaltblokken van de dijk. Waar hij ze moest laten wist hij eerst niet. Hij wilde er vooral voor zorgen dat deze bijzondere flora terug kon keren na de verbouwing van de Afsluitdijk. En het is hem gelukt, samen met Rijkswaterstaat. Sinds kort groeit er weer zeekool en zeelathyrus op Neerlands enige zeeklif, en de ecologie heeft een goede impuls gekregen door deze florist. Botte Jellema vraagt de zadenverzamelaar de oren van het hoofd.

Bruggen, meestal sta je er niet bij stil. Ze vervullen gewoon hun functie. Maar ook een brug raakt op leeftijd en moet dus eigenlijk met pensioen. En als veel bruggen tegelijk met pensioen zouden gaan, dan wordt het een hele grote klus om deze allemaal tegelijk te vervangen. En dat is nou precies de grote uitdaging waar Rijkswaterstaat de komende jaren voor staat! Want veel bruggen zijn in dezelfde periode gebouwd. Botte Jellema sprak af met bruggenspecialist Dick Schaafsma over deze enorme uitdaging.

Een snelweg vormt een enorme barrière voor dieren die over het land trekken. Daarom legt Rijkswaterstaat ecoducten aan om het voor dieren mogelijk te maken zich veilig van het ene naar het andere leefgebied te verplaatsen.

Koen Krowinkel werkt als adviseur Natuur en Landschap bij Rijkswaterstaat en weet wat er nodig is om dieren over deze ecoducten te laten gaan. Samen met Botte Jellema staat hij op het ecoduct over de A73 bij Swalmen en hij vertelt over de het ‘verkeer’ op dit ecoduct.

In de nacht van 1 op 2 januari 2019 verloor het containerschip MSC Zoë een enorm aantal containers op de Noordzee. Voor Michiel Visser, nautisch adviseur bij Rijkswaterstaat, een dag die hij niet snel zal vergeten. Hij nam even een piketdienst over van een collega die naar de tandarts moest. En de nasleep van wat er toen gebeurde houdt Michiel tot op de dag van vandaag bezig.

Botte Jellema ging bij hem langs en samen gaan ze vijf jaar terug in de tijd. Wat ging er mis in de stormachtige januari nacht? En wat doet Rijkswaterstaat achter de schermen bij zo’n grote ramp op zee?

Voor Rijkswaterstaat is klimaatneutraal werken en het verkleinen van de ecologische voetafdruk heel belangrijk. En gooi je dan iets weg omdat je het op die ene plek niet meer kan gebruiken? Liever niet natuurlijk!

Maar wat als het gaat om een grote stalen brug? Een brug die de A27 over de Bergsche Maas voert en nog lang niet versleten is? Dan zoek je er een nieuwe bestemming voor via de bruggenbank.

Botte Jellema wandelt met adviseur Circulaire Economie Barbara Kuipers onder de Keizersveerbruggen om te horen hoe dat in z’n werk gaat.