De meivakantie zit erop. Peter en ik pakten onze krantenknipsels erbij en lopen al het relevante onderwijsnieuws door van de maand april. Van de Staat van het onderwijs, tot rechtszaken en schoolzwemmen.

Nieuwsberichten die voorbijkomen in deze aflevering: Nationale onderwijsmuseum in zwaar weer. VU stopt met de studie aardwetenschappen in tijden van klimaatverandering. Universiteit Tilburg naar de rechter om bezuinigingen. Woedende reacties op voorjaarsnota. De Staat van het onderwijs: nieuwswaardig? Onderwijsinspectie geeft bijna de helft van de mbo-opleidingen een onvoldoende. Wat gaan we hier aan doen? De serie Zorgen over de opleiding verpleegkunde is echt de moeite waard. Groep mbo-studenten komt zelf met negatief advies over mobieltjes. Spannend promotie-onderzoek naar visitaties en status op universiteiten. Peter wil weer schoolzwemmen en begint mogelijk een eigen onderwijspartij.

Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Het bericht Onderwijsnieuws: april verscheen eerst op Tjipcast.

Het toezichtkader van de Inspectie van het Onderwijs is nog lang niet bij iedereen bekend. Vaak komt het pas in beeld wanneer er ‘iets aan de hand is’ op een school — en dat is eigenlijk zonde. Het waarderingskader kan juist een waardevol hulpmiddel zijn om actief te werken aan onderwijskwaliteit. Het biedt duidelijke aanknopingspunten voor gesprekken over kwaliteit en leerresultaten (de impact op leerlingen), en helpt scholen toewerken naar een gedeeld beeld van wat goed onderwijs inhoudt.

In deze aflevering ga ik in gesprek met Jelle Admiraal en Emile Joosse over de opbouw, inhoud en praktische toepassingen van het waarderingskader. Jelle Admiraal was lange tijd schooldirecteur en is nu onderwijsadviseur en trainer bij Waardeer je kwaliteit en Puzzel mij. Emile Joosse is kwaliteitscoördinator op de Kralingsche School in Rotterdam. Samen schreven ze het artikel Het waarderingskader als hulpmiddel in de schoolontwikkeling. We bespreken de belangrijkste startvragen, de structuur van het waarderingskader voor scholen, en delen voorbeelden uit de praktijk. Ook komt professionalisering aan bod — inclusief enkele suggesties. Check daarvoor deze link.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Het bericht Hoe ga je als team aan de slag met het waarderingskader? verscheen eerst op Tjipcast.

Elk jaar starten er zij-instromers in het onderwijs en wisselen leerkrachten van school. Vaak begint deze verkenning zo rond de meivakantie. Het is belangrijk dat starters en zij-instromers een goed beeld krijgen bij wat het onderwijs en lesgeven inhoudt. PCBO in Rotterdam-Zuid organiseert daarom elke jaar een kom in de klas dag, dit jaar gepland op vrijdag 16 mei! Het is een geweldig initiatief om kennis te maken met alle facetten van het primair onderwijs. Veel scholen openen dan hun deuren en er is van alles te ervaren en mee te maken.

Over starten, zij-instromen en kennis maken met onderwijs praat ik door met Judith van der Welle, intern begeleider op basisschool De Schakel. Sanne de Cock, leerkracht (en zelf zij-instromer) op basisschool Het Waterschip en Daphne Zwijgers, directeur van de Prins Willem Alexanderschool. We nemen stapsgewijs door wat er allemaal op je afkomt als startende leerkracht waar je op kunt letten wanneer je een school bezoekt en hoe het is om als relatieve nieuwkomer dagelijks te werken in het primair onderwijs in Rotterdam-Zuid.

Het bericht Wat moet je weten wanneer je wilt werken in het onderwijs? verscheen eerst op Tjipcast.

Het leesonderwijs moet beter in Nederland, daar zijn we het snel over eens. Maar hoe dit succesvol aan te pakken in een school is een ander verhaal. Gelukkig zijn er scholen waar we veel van kunnen leren. Zowel op gericht op basis- als middelbare onderwijs! Inspiratiescholen in Nederland werken met bewezen inzichten, zoals beschreven in de Kwaliteitswaaier Effectief Onderwijs in Begrijpend Lezen, hebben een schoolbrede aanpak en behalen bovengemiddelde resultaten op het gebied van lezen. Wat kunnen we leren van deze scholen in Nederland?

Ik spreek hierover met Martijn Nicolaas, werkzaam bij stichting lezen en lid van de kennistafel effectief leesonderwijs. Hij is ook lid van de werkgroep inspiratiescholen. En aan tafel zit Marike Andriessen, intern begeleider bij Kindcentrum De Vindplaats in Amsterdam. Eén van de 10 inspiratiescholen. Aan de hand van veel praktische voorbeelden laten we zien (en horen) wat er allemaal te vinden is bij deze inspiratiescholen! En let op: Het is mogelijk deze scholen te bezoeken en meer te vernemen over hun aanpak, werkwijze en afwegingen.

Deze aflevering maak ik samen met de kennistafel Effectief leesonderwijs. Deze kennistafel is in 2020 opgericht op initiatief van de PO-raad, VO-raad en het NRO en brengt leraren, schoolleiders, bestuurders, opleiders en onderzoekers bij elkaar. We maken twee speciale afleveringen over het versterken van leesonderwijs in het primair- en voortgezet onderwijs.Meer weten? Kijk op www.inspiratiescholen.nl!

Het bericht Wat kunnen we leren van de inspiratiescholen leesonderwijs? verscheen eerst op Tjipcast.

Net zoals kinderen kunnen organisaties ook een ontwikkelingsachterstand oplopen. Oorzaken zijn vaak te vinden in ontbrekend leiderschap, teveel vertrouwen op zelfsturing van professionals en uiteindelijk disfunctionele onderlinge verhouden. Het is spannend om dit aan te pakken. Je komt meestal niet weg met een paar stevige gesprekken en wat ‘sessies op de hei’ om de lucht te klaren. Wat is dan wel nodig om een verwaarloosde organisatie weer op de rit te krijgen? Hierover spreek ik in deze aflevering met Joost Kampen. Als geen ander kent hij de werking van de destructieve processen in organisaties. Joost is grondlegger van het concept van de verwaarloosde organisatie en schreef er een nieuw boek over: Veranderkundige methoden bij verwaarloosde organisaties. In dit boek presenteert hij een nieuw model voor geleide organisatieontwikkeling.

Nieuwsgierig naar de eerdere gesprekken met Joost? Ik sprak Joost in aflevering 10 (!) over de introductie van het concept de verwaarloosde organisatie, over hoe te interveniëren in dit soort organisaties en later in 2023 over de invloed van destructief leiderschap.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Het bericht Veranderkundige methoden bij verwaarloosde organisaties verscheen eerst op Tjipcast.

Leiderschap is essentieel in een schoolorganisatie. Een leider geeft bijvoorbeeld richting (visie), bewaakt de professionele schoolcultuur en stuurt op effectieve communicatie en verbetering van werkprocessen. Maar dit leiderschap moet je ook krijgen van een team. Dit raakt een best ongrijpbare maar belangrijke concepten als vertrouwen, wederkerigheid, gezamenlijkheid en transparantie. Leiderschap is hiermee veel meer dan een functieschaal of hiërarchische positie. Hoog tijd om hier dieper in te gaan op de kenmerken van goed leiderschap en de relatie met teamontwikkeling. Ik praat hierover met Miriam Gouwens, directeur van Openbare Basisschool ’t Palet en Christel Wieman, voorzitter van het college van bestuur van Stichting Klasse in Gouda en omstreken. ’t Palet is recent Klassewerkplek geworden. Collega’s werken hier veel trots, plezier en passie in het onderwijs en waarderen het bijbehorende leiderschap. Wat kunnen we leren van deze schoolpraktijk? En hoe geeft Stichting Klasse praktisch handen en voeten aan collectief leiderschap? Luister nu!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl.

Het bericht Hoe bouw je als onderwijsleider aan een goed team? verscheen eerst op Tjipcast.

Leerkrachten kunnen soms tijdelijk niet voor de klas staan, bijvoorbeeld omdat ze ziek worden. Scholen vangen dit vaak op met een tijdelijke invalkracht. Soms krijgen scholen ook te maken met langere uitval, bijvoorbeeld bij zwangerschapsverlof. In deze aflevering praat ik hierover met Janneke van Uden, invalleerkracht en Jan Konings, coördinator van de vervangingspool. Allebei werken ze bij Conexus, een stichting van 31 basisscholen in de regio Nijmegen. Wat komt er allemaal kijken bij een vervangingsperiode? Waar moet je goed in zijn en hoe sluit je aan bij ‘steeds weer’ een nieuwe basisschool? Ook bespreken we de organisatorische kenmerken van een sterke vervangingspool. Hoe geef je hier en handen voeten aan? Wat is de beste werkwijze en hoe veranker je een sterke verbinding met al deze vervangers? En tot slot: Wat kunnen andere scholen van Conexus leren?

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Het bericht Help! De leerkracht is ziek! Wat nu? verscheen eerst op Tjipcast.

Het is een steeds groter wordende beweging in het middelbaar beroepsonderwijs: docenten die naast onderwijstaken ook praktijkonderzoek uitvoeren. Bijvoorbeeld om met het werkveld van een opleiding mogelijkheden tot innovatie te verkennen, didactische vragen te verkennen of nieuwe samenwerkingsvormen door te ontwikkelen. Maar dit is dus een relatief nieuw fenonomeen. Docent-onderzoeker zijn betekent dus ook pionieren, ontdekken en experimenteren. Het middelbaar beroepsonderwijs heeft zich als doel gesteld sterker vorm te geven aan deze beweging en om bijvoorbeeld ook meer onderzoekers ‘op te leiden’. Hoe werkt dit in de dagelijkse praktijk?

In deze aflevering praat ik verder hierover verder door met twee docent-onderzoekers. Erica Wijnands-Pot, docentonderzoeker bij het practoraat Research Lab van mbo Rijnland. En Ceciel Korsmit-van den Berg, docentonderzoeker bij het practoraat docentprofessionalisering verbonden aan de Landstede Groep. Vragen die we bespreken zijn onder andere: Hoe start je met praktijkonderzoek? Op welke wijze kan je een brug slaan met bijvoorbeeld een practoraat? Welke aanpak werkt ‘goed’ en waar moet je rekening mee houden?

Deze aflevering maak ik samen met het Stichting Practoraten, platform voor praktische innovatie. We maken dit jaar vier afleveringen over praktijkonderzoek in het mbo.

Bronnen die voorbijkwamen in dit gesprek:

Het bericht Hoe geef je als docent-onderzoeker handen en voeten aan praktijkonderzoek? verscheen eerst op Tjipcast.

De Nederlandse lerarenopleidingen vormen een belangrijke basis voor kwalitatief goed onderwijs in Nederland. Er is echter in toenemende mate kritiek op deze opleidingen. In hoeverre kijken opleidingen zelf kritisch in de spiegel als het gaat om de zorgwekkende lees- en rekenresultaten in het primair- en voortgezet onderwijs? Zijn opleidingen niet veel te veel verstrengeld met landelijke belangenorganisaties en besturen in Nederland? Is er daarom een nogal defensieve teneur merkbaar als het gaat om voorstellen voor ingrijpende (meer resultaatgerichte) wijzigingen in het bestel? Kan het anders? En hoe dan?

Redacteuren Ton van Haperen, Sezgin Cihangir en Anna Bosman brachten over deze vragen een nieuw boek uit: Pole position, de beginnende leerkracht verdient de beste startpositie. In deze aflevering spreek ik met Ton van Haperen en Sezgin Cihangir over het waarom van dit boek, de belangrijkste kernpunten, de onderbouwing hiervan en de weg vooruit. In dit boek presenteren toonaangevende onderwijsexperts tien handvatten hoe de professionalisering van leerkrachten gericht beter en slimmer kan. Een hoopvolle, concrete en waardevolle ambitie! Dit boek is uitgebracht door de Stichting meer leren op school.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

En Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Het bericht Hoe komt de beginnende leraar in de beste startpositie? verscheen eerst op Tjipcast.

Dit is de laatste aflevering in een vijfluik serie over burgerschap. De eerste aflevering ging over de geschiedenis van burgerschap. In de tweede aflevering verkennen we hoe burgerschap er uit kan zien in de dagelijkse schoolpraktijk. In aflevering drie bespraken we of en hoe het mogelijk is burgerschapsontwikkeling te ‘meten’ en te monitoren. In aflevering vier gingen we dieper in op het voeren van gevoelige onderwerpen in de klas. In deze aflevering bespreken we succesvoorbeelden uit de praktijk! We bespreken hele concrete voorbeelden uit de dagelijkse lespraktijk hoe handen en voeten te geven aan de wettelijke burgerschapsopdracht. Van visie ontwikkeling tot maakprojecten in de onderbouw. Van leerlingenraad tot in gesprek raken met kinderen die de Nederlandse taal nog moeten leren. Luister nu en je hebt boordevol aanknopingspunten om morgen aan de slag te gaan!

Deze podcast maak ik samen met het Expertisepunt Burgerschap. Samen maken we een reeks van vijf speciale afleveringen over burgerschap in het onderwijs. Van aanleiding naar praktijk, van kennis naar handelen. Volg deze afleveringen en je bent helemaal bij als het gaat om burgerschap! Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.expertisepuntburgerschap.nl

Meer informatie over mijn gasten aan tafel:

Hieronder vind je een selectie van materialen, documenten en productie die voorbij komen in de podcast.

Het bericht Burgerschap: Succesvoorbeelden uit de dagelijkse praktijk verscheen eerst op Tjipcast.