November 03, 2024

តើការប្រឹងប្រែងរបស់ហ្វីលីពីនក្នុងការកាត់បន្ថយសំរាមប្លាស្ទិក បានលទ្ធផលយ៉ាងណាខ្លះ?

6 minutes

កន្លងមក ហ្វីលីពីនតែងត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាប្រទេសដែលបោះចោលកាកសំណល់ប្លាស្ទិកទៅក្នុងសមុទ្រ ច្រើនជាងគេបង្អស់។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រមាណមួយឆ្នាំមកនេះ រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន ដោយសហការជាមួយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន បានចាប់ផ្តើមអនុវត្តវិធានការមួយចំនួន ដើម្បីឈានទៅកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ និងការបោះចោលកាកសំណល់ប្លាស្ទិកទៅក្នុងធម្មជាតិ។ ជាក់ស្តែង ហ្វីលីពីនមានច្បាប់ថ្មីមួយ ដែលបានដាក់កាតព្វកិច្ចឲ្យក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសទាំងអស់ត្រូវតែកាត់បន្ថយការប្រើផលិតផលប្លាស្ទិក និងចូលរួមជាថវិកាដើម្បីកែច្នៃសំរាម។ តើបទពិសោធន៍កន្លងមកនេះរបស់ហ្វីលីពីន បានទទួលផលវិជ្ជមានយ៉ាងណាខ្លះ ?

បញ្ហាកាកសំណល់ប្លាស្ទិក គឺជំងឺរបស់ពិភពលោកទាំងមូល។ កាកសំណល់ប្លាស្ទិក មិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យខូចសោភណ្ឌភាពធម្មជាតិ បំផ្លាញប្រព័ន្ធជីវចម្រុះប៉ុណ្ណោះទេ តែល្អងតូចល្អិតរបស់ប្លាស្ទិក អាចជ្រាបចូលមកដល់ក្នុងខ្លួនមនុស្ស តាមរយៈចំណីអាហារ ជាប្រភពបង្កបញ្ហាសុខភាពជាច្រើន។ យោងតាមតួលេខរបស់អង្គការ OCDE បើគិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៥០មក ផលិតផលធ្វើពីប្លាស្ទិក បានកើនឡើងចំនួនដល់ទៅ ២៣០ដង ពោលគឺប្រមាណ៤៦០លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។ ហើយប្រសិនបើគ្មានវិធានការកាត់បន្ថយទេ កាកសំណល់ប្លាស្ទិកក្នុងធម្មជាតិ និងកើនចំនួន១គុណជា៣ ពោលគឺក្នុងទំហំប្រមាណ ១២០០លានតោន នៅរវាងឆ្នាំ២០៦០។

ហ្វីលីពីនដែលជាប្រទេសប្រជុំកោះ មានប្រជាជនប្រមាណ១៣០លាននាក់ ត្រូវគេស្គាល់ថា គឺជាប្រទេសដែលបោះចោលចូលទៅក្នុងសមុទ្រ នូវកាកសំណល់ប្លាស្ទិកគ្រប់ប្រភេទ ច្រើនជាងប្រទេសណាៗទាំងអស់ទូទាំងពិភពលោក។ មិនខុសពីប្រជាជននៅអាស៊ីជាទូទៅ ប្រជាជនហ្វីលីពីន មានទំលាប់ប្រើប្រាស់ដោយឥតសំចៃ នូវផលិតផលធ្វើប្លាស្ទិកគ្រប់ប្រភេទ ដូចជាថង់ប្លាស្ទិក បំពង់បឺត ប្រអប់ស្នោ និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ឬវេចខ្ចប់ផ្សេងៗទៀត។

ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនបានទទួលស្គាល់នូវបញ្ហានេះ ហើយបានព្យាយាមចេញវិធានការមួយចំនួន ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក។ ក្នុងន័យនេះ ហ្វីលីពីនគឺជាប្រទេសដំបូងគេនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលបានធ្វើច្បាប់ ដាក់ពិន័យទៅលើក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស ដែលបញ្ចេញចោលនូវកាកសំណល់ប្លាស្ទិក។ ច្បាប់ថ្មីនេះ បានចូលជាធរមានប្រមាណ១ឆ្នាំមកហើយ។ បទពិសោធន៍របស់ហ្វ៊ីលីពីន កំពុងត្រូវគេសំឡឹងរងចាំមើលយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីយកធ្វើជាគំរូ ស្របពេលដែលសហគមន៍អន្តរជាតិ កំពុងប្រឹងប្រែងស្វែងរកមធ្យោបាយ ដោះស្រាយបញ្ហាកាកសំណល់ប្លាស្ទិក។

គួរបញ្ជាក់ថា យោងតាមតួលេខរបស់ធនាគារពិភពលោក ក្នុងមួយឆ្នាំ ហ្វីលីពីនចោលកាកសំណល់ប្លាស្ទិក ចំនួន១លាន៧សែនតោន។ នៅហ្វ៊ីលីពីន ១ភាគ៣នៃកាកសំណល់ប្លាស្ទិក ត្រូវបានគេដឹកយកទៅទីកន្លែងចាក់សំរាម ខណៈនៅមាន៣៥% ដែលត្រូវគេបោះចោលពាសវាលពាលកាល ដោយគ្មានការគ្រប់គ្រង។ ច្បាប់គ្រប់គ្រងកាកសំណល់ប្លាស្ទិករបស់ហ្វ៊ីលីពីន មានកម្មវត្ថុធ្វើឲ្យហ្វ៊ីលីពីន ឈានទៅមានអព្យាក្រិត្យភាពប្លាស្ទិក។ ច្បាប់នេះ ដាក់កាតព្វកិច្ចឲ្យក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស ត្រូវតែចូលរួមចំណែក នៅក្នុងប្រតិបត្តិការបំប្លែងកម្ទេចសំរាមប្លាស្ទិកឲ្យបាន២០% នៃទំហំប្លាស្ទិកសរុបដែលខ្លួនប្រើប្រាស់មិនថាដោយផ្ទាល់ឬដោយប្រយោល។ ទំហំកាតព្វកិច្ចនេះ នឹងឡើងដល់ ៨០% នៅរវាងឆ្នាំ២០២៨។

ដូច្នេះ សហគ្រាសនៅហ្វីលីពីនមានកាតព្វកិច្ច ត្រូវតែបញ្ចូលកម្មវត្ថុកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក នៅក្នុងប្រតិបត្តិការផលិតរបស់ខ្លួន។ ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ ច្បាប់នេះបានបង្កើតយន្តការពិសេសមួយ អនុញ្ញាតឲ្យសហគ្រាសអាចចូលរួមជាថវិកា នៅក្នុងដំណើរការប្រមូលយកមកកែច្នៃ ឬកម្ទេចចោល នូវសំរាមប្លាស្ទិកដែលមាននៅក្នុងធម្មជាតិ។ សហគ្រាស អាចជ្រើសយកយន្តការនេះ តាមរយៈការប្រគល់តួនាទីទៅឲ្យអង្គភាពមួយផ្សេងទៀត ដោយប្រើប្រាស់កញ្ចប់ថវិកាចំណាយ ដែលគេហៅថា ឥណទានប្លាស្ទិក។ មានន័យថា សហគ្រាសអាចចំណាយប្រាក់ ទិញលិខិតបញ្ជាក់ថាប្លាស្ទិកក្នុងទំហំ១តោន ត្រូវបានគេប្រមូលយកពីក្នុងធម្មជាតិ យកមកកែច្នៃប្រើប្រាស់ឡើងវិញ ឬុយកទៅដុតចោល ឬមួយក៏ប្រើប្រាស់ដើម្បីផលិតថាមពលជាដើម។

ក្រុមហ៊ុនមួយឈ្មោះថា PCX Solutions បានក្លាយជាតួអង្គមួយដ៏សំខាន់ នៅក្នុងយន្តការឥណទានប្លាស្ទិកនៅហ្វីលីពីន។ ក្រុមហ៊ុននេះ បានប្រើប្រាស់ថវិកា ក្នុងទំហំចន្លោះពី១០០ទៅ៥០០ដុល្លារ សម្រាប់ឲ្យទៅប្រជាជនហ្វីលីពីន ដែលចូលរូមប្រមូលសំរាមប្លាស្ទិក។ វាគឺជាមធ្យោបាយមួយ ដើម្បីជំរុញលើកទឹកចិត្តប្រជាជន ឲ្យចូលរួមនៅក្នុងការប្រមូលប្លាស្ទីក បញ្ជូនយកទៅទីតាំងកែច្នៃសំរាម។ ប្រជាជនហ្វីលីពីន ដែលប្រកបរបរជាអ្នកទិញសំរាមប្លាស្ទិក ក៏អាចទទួលបានផលចំណេញដែរ នៅក្នុងបណ្តាញការងារនេះ។ ក្នុងមួយគីឡូប្លាស្ទិក គេអាចលក់ចំណេញបានដល់ទៅ២៥%ជាមធ្យម។

ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ថ្វីបើក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសនៅហ្វីលីពីន បានប្រើប្រាស់យន្តការទិញឥណទានប្លាស្ទិក ដើម្បីប៉ះប៉ូវកាតព្វកិច្ចខ្លួន តែទន្ទឹមនឹងនេះ ការផលិតផលិតផលថ្មីៗធ្វើពីប្លាស្ទិក ហាក់ដូចជាមិនបានថយចុះទេនៅហ្វីលីពីន។ លោកស្រី Stephanie Beitien អគ្គនាយក PCX Solutions បានលើកឡើងថា ការកាត់បន្ថយប្លាស្ទិកតាំងតែពីប្រភពដើម គឺវាមិនមែនជារឿងងាយឡើយ។ ជាទូទៅសហគ្រាសមិនថានៅហ្វ៊ីលីពីន ឬនៅប្រទេសណាក៏ដោយ គឺមិនមែនគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែសប្បាយចិត្ត ចំណាយប្រាក់ថ្លៃលើស២០% នៅក្នុងការវេចខ្ចប់ដែលមិនប្រើប្លាស្ទិកឡើយ។

ជាងនេះទៀត ច្បាប់របស់ហ្វ៊ីលីពីន ថ្វីបើគ្របដណ្តប់លើផលិតផលប្លាស្ទិកច្រើនប្រភេទមែន តែច្បាប់នេះ មិនបានហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់ “ប្លាស្ទិកប្រើម្តងចោល” ដែលពិបាកក្នុងការកែច្នៃប្រើឡើងវិញ ឧទហរណ៍ ដូចជាថង់ប្លាស្ទិកជាដើម។ លោកស្រី Ilusion Farias ប្រធានអង្គការ Friends of Hope ដែលធ្វើសកម្មភាពក្នុងការកាត់បន្ថយសំរាមប្លាស្ទិកនៅហ្វីលីពីន បានលើកឡើងថា គេត្រូវការពេលវេលាយូរទៀត ដើម្បីឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទាំងផ្នត់គំនិត ទាំងទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្ស។

សូមបញ្ជាក់ថា គិតមកត្រឹមរយៈពេល១ឆ្នាំនៃការអនុវត្តច្បាប់គ្រប់គ្រងកាកសំណល់ប្លាស្ទិកនៅហ្វីលីពីន គឺមានក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសប្រមាណជាងពាក់កណ្តាល បានចូលរួមអនុវត្ត។ សហគ្រាសជាង១ពាន់ផ្សេងទៀត នឹងចាប់ផ្តើមអនុវត្តមុនដំណាច់ឆ្នាំនេះ ពុំនោះទេគឺអាចនឹងរងការពិន័យជាប្រាក់ ចំនួនរហូតដល់២០លានប៉េសូ ដែលស្មើនឹងប្រមាណជាង៣៤ម៉ឺនដុល្លារ ឬក៏អាចត្រូវគេដកអាជ្ញាបណ្ណផ្អាកដំណើរការជាដើម។ យោងតាមលោក Jonas Leones អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានហ្វ៊ីលីពីន ច្បាប់ថ្មីនេះបានអនុញ្ញាតឲ្យគេប្រមូលកាកសំណល់ប្លាស្ទិក បានប្រមាណ៤៨៦០០០តោនរួចមកហើយ កាលពីឆ្នាំទៅមិញ ពោលគឺលើសពីកម្មវត្ថុរំពឹងទុក។

លោកស្រី Floradema Eleazar មន្ត្រីអង្គការUNDP ប្រចាំនៅហ្វ៊ីលីពីន បានកោតសរសើរគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលហ្វ៊ីលីពីន ថាមានភាពក្លាហាន។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោកស្រីលើកឡើងថា គេមិនអាចរំពឹងថាបានលទ្ធផលវិជ្ជមានភ្លាម ថ្ងៃនេះឬថ្ងៃស្អែកទេ។ វាតោងតែមានការចូលរួមពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ដើម្បីឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទាំងស្រុង នូវទំលាប់ឈប់ផលិត និងឈប់ប្រើប្រាស់ផលិតផលធ្វើពីប្លាស្ទិក៕

...more