February 26, 2025

តើអនាគតកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីរ៉ែ រវាងអ៊ុយក្រែននិងសហរដ្ឋអាមេរិក មានកំណត់អំពីអ្វីខ្លះ?

6 minutes

កាលពីថ្ងៃចន្ទទី២៤កុម្ភៈ លោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាសឲ្យដឹងថា ក្រុមការងារលោកនិងភាគីអ៊ុយក្រែន កំពុងតែរៀបចំធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការជីករ៉ែ នៅអ៊ុយក្រែន។ លោកត្រាំអះអាងទៀតថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះជិតរួលរាល់អស់ហើយ ហើយលោកហ្សេឡេនស្គី នឹងធ្វើមកដំណើរមកទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដើម្បីចុះហត្ថលេខានៅក្នុងសប្តាហ៍នេះ។ ដោយឡែក នៅថ្ងៃពុធទី២៦កុម្ភៈ លោកហ្សេឡេនស្គី បានបញ្ជាក់ថា ភាគីទាំង២ពិតជារកបាននូវ “កិច្ចព្រមព្រៀងក្របខណ្ឌ” មួយពិតមែន។ តែយ៉ាងណាលោកអះអាងថា កិច្ចព្រមព្រៀងអាចបានជោគជ័យ ឬក៏ត្រូវរលាយទៅវិញ គឺវាអាស្រ័យលើការនិយាយចរចគ្នា រវាងលោកនិងលោកដូណាល់ត្រាំ។

មិនកំណត់ពីទំហំទឹកប្រាក់៥០០ពាន់លានដុល្លារ

លោកដូណាល់ ត្រាំ គ្រាន់តែចូលកាន់អំណាចភ្លាម បានប្រកាសគំរាមថាអ៊ុយក្រែនត្រូវតែបើកផ្លូវឲ្យក្រុមហ៊ុនអាមេរិក ចូលទៅជីកយករ៉ែ ដើម្បីជាការសងប្រាក់មកអាមេរិកវិញ ក្នុងទំហំ៥០០ពាន់លានដុល្លា។ តែផ្ទុយទៅវិញ ផ្អែកតាមតួលេខរបស់វិទ្យាស្ថាន Kiel ដើម្បីសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក គឺធាតុពិតជំនួយយោធារបស់អាមេរិក ដែលបានផ្តល់មកឲ្យអ៊ុយក្រែនប្រមាណ៣ឆ្នាំមកនេះ មានទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណតែ១២០ពាន់លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ មិនមែន៥០០ពាន់លានដុល្លារ ដូចអ្វីដែលលោកត្រាំអះអាងឡើង។

ការទាមទាររបស់លោកត្រាំ ឲ្យអ៊ុយក្រែនសងប្រាក់លើសដល់ទៅ៤ដង តាមរយៈធនធានរ៉ែនេះ ត្រូវបានលោកហ្សេឡេនស្គី ច្រានចោលភ្លាមៗ ថាលោកមិនអាចចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ដែលនឹងនាំឲ្យកូនចៅអ៊ុយក្រែន១០ជំនាន់ទៅមុខទៀត ត្រូវសងបំណុលគេនោះឡើយ។ តែយ៉ាងណា នៅថ្ងៃពុធទី២៦កុម្ភៈ លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា កិច្ចព្រមព្រៀងក្របខណ្ឌមួយ ត្រូវបានភាគីទាំង២យល់ស្របគ្នាហើយ។

ផ្អែកតាមប្រភពពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន ដែលបានឆ្លើយប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំងAFP គឺកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនមានខ្លឹមសារកំណត់ទំហំទឹកប្រាក់៥០០ពាន់លានដុល្លារ ដូចដែលលោកដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់បានទាមទារឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ឯកសារនេះបានកំណត់ថា ភាគីទាំង២ អាមេរិកនិងអ៊ុយក្រែន នឹងធ្វើអាជីវកម្មរួមគ្នាក្នុងការជីកយកធនធានរ៉ែដីកម្រ។ ហើយប្រាក់ចំណូលបានមកពីធនធាននេះ នឹងត្រូវផ្ទេរទៅកាន់មូលនិធិរួមមួយ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអ៊ុយក្រែន នឹងរួមគ្នាបង្កើត។ មន្ត្រីដដែលនេះអះអាងថា គឺភាគីអាមេរិកបានសុខចិត្តលុបចោលលក្ខខណ្ឌទាំងអស់ដែលអ៊ុយក្រែនមិនអាចទទួលយកបាន ក្នុងនោះមានជាអាទិ៍រឿងទំហំទឹកប្រាក់៥០០ពាន់លានដុល្លារ។

លក្ខខណ្ឌធានាការពារសន្តិសុខបែបមិនច្បាស់លាស់

គួរកត់សំគាល់ថា ការដែលអ៊ុយក្រែនសុខចិត្តចុះកិច្ចព្រមព្រៀងបើកអាជីវកម្មរ៉ែឲ្យសហគ្រាសអាមេរិក គឺអ៊ុយក្រែនមានលក្ខខណ្ឌមួយដ៏ធំចាប់បាច់បំផុត នោះគឺការទទួលបាននូវការធានាសន្តិសុខ ពីសំណាក់ភាគីអាមេរិក។ ការធានាសន្តិសុខដែលអាចនឹងទៅកម្លា កុំឲ្យរុស្ស៊ីចូលមកឈ្លានពានសាជាថ្មី បន្ទាប់ពីចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពរួចរាល់។ លោកហ្សេឡេនស្គីធ្លាប់បានលើកឡើងពីលទ្ធភាពយក ធនធានរ៉ែដូរយកការធានាការពារសន្តិសុខនេះ តាំងតែពីខែតុលាឆ្នាំ២០២៤ម្លេះ។

គួរបញ្ជាក់ថា បើអាចទៅរួចនឹងល្អបំផុតនោះ គឺអ៊ុយក្រែនចង់ចូលជាសមាជិកអូតង់ ព្រោះវាជាការធានាសន្តិសុខមួយដ៏ធំធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីខ្លាច។ តែភាគីអាមេរិកតាំងតែពីជំនាន់លោកចូ បៃដិន បានបដិសេធ ព្រោះធ្វើបែបនេះ គឺរុស្ស៊ីនឹងមិនសុខចិត្តហើយនឹងបន្តធ្វើសង្គ្រាមរហូតគ្មានថ្ងៃបានសន្តិភាពឡើយ។ ចំណុចមួយទៀត ដែលអ៊ុយក្រែនបានទាមទារ គឺចង់ឲ្យមានវត្តមានកងទ័ពរក្សាសន្តិភាព បន្ទាប់ពីមានបទឈប់បាញ់ជាមួយរុស្ស៊ី។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំក៏ធ្លាប់បានបដិសេធដែរ តែក្រោយមកពេលជួបជាមួយលោកម៉ាក្រុងនៅថ្ងៃចន្ទទី២៤កុម្ភៈ លោកត្រាំបានបើកចំហរទ្វារគាំទ្រថាអឺរ៉ុបអាចបញ្ជូនកងទ័ពរក្សាសន្តិភាពទៅ ដោយមានអាមេរិកចាំជួយពីក្រោយដោយមធ្យោបាយផ្សេង។

នៅទីបំផុត អត្ថបទគម្រោងកិច្ចព្រមព្រៀងរ៉ែដីកម្រ ដែលអាមេរិកនិងអ៊ុយក្រែនកំពុងតែចរចាគ្នានេះ គឺមានខ្លឹមសារលើកឡើងអំពីសន្តិសុខអ៊ុយក្រែនបន្តិចបន្តួចដែរ ក៏ប៉ុន្តែមិនបានគូសវាសឲ្យច្បាស់ៗទេ អំពីការធានាសន្តិសុខ។ ផ្អែកតាមមន្ត្រីអ៊ុយក្រែន ភាគីទាំងសងខាងកំពុងតែជជែកលម្អិតបន្ថែមទៀត ទាក់ទិននឹងចំណុចនេះ។ ប្រភពដដែលនេះ អះអាងថា គេអាចនឹងចងលក្ខខណ្ឌទូទៅមួយ ដែលចែងថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន ដែលមានអធិបតេយ្យភាព មានស្ថិរភាពនិងមានការរីកចម្រើន។ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងធ្វើការងារ ជួយជ្រោមជ្រែងដើម្បីឲ្យអ៊ុយក្រែនមានសន្តិភាពជារៀងដរាប ឬមួយក៏សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងជួយទំនុកបម្រុងគាំទ្រ ដល់ការធានាការពារសន្តិសុខរបស់អ៊ុយក្រែនជាដើម។

ប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មរ៉ែដែលអាចមានឧបសគ្គច្រើន

គួរបញ្ជាក់ថា អ៊ុយក្រែនមានធនធានរ៉ែទំហំប្រមាណ៥% នៃរ៉ែរបស់ពិភពលោក។ ក៏ប៉ុន្តែ រ៉ែអ៊ុយក្រែន ដែលលោកដូណាល់ ត្រាំ សម្លឹងចង់បានបំផុតនោះ គឺភាគច្រើនមិនទាន់មានអាជីវកម្មជីកកកាយនៅឡើយទេ ដោយសារហេតុផលផ្សេងៗ ដូចជាប្រតិបត្តិការជីកកកាយនិងចម្រាញ់ អាចមានការលំបាកខ្លាំង ឬក៏រ៉ែនោះស្ថិតនៅក្នុងដែនដីដែលកងទ័ពរុស្ស៊ីគ្រប់គ្រងជាដើម។ ក្នុងចំណោមរ៉ែសំខាន់ៗទាំងអស់ អ៊ុយក្រែនផលិតចំនួនយ៉ាងហោច៣ប្រភេទ ដូចជារ៉ែម៉ង់កាណែស ដែលអ៊ុយក្រែនស្ថិតនៅលេខរៀងទី៨នៃពិភពលោក រ៉ែទីតាន ស្ថិតនៅលេខរៀងទី១១ និងរ៉ែហ្ក្រាហ្វីត ស្ថិតនៅលេខរៀងទី១៤។ រ៉ែហ្ក្រាហ្វីតនេះ ជារ៉ែសំខាន់មួយ ដែលគេប្រើនៅក្នុងការផលិតថ្មឬអាគុយអគ្គីសនី។

ផ្អែកតាមតួលេខនៃការិយាល័យបារាំង ស្រាវជ្រាវភូមិធរណីវិទ្យានិងរ៉ែ គឺអ៊ុយក្រែនមានរ៉ែហ្ក្រាហ្វីតប្រមាណ២០%នៃទំហំស្តុកពិភពលោក។ ប្រភពដដែលនេះ លើកឡើងដែរថា អ៊ុយក្រែនក៏មានសក្តានុពលធំគ្រាន់បើដែរ នៅក្នុងអាជីវកម្មរ៉ែលីចូម ដែលចាំបាច់បំផុតសម្រាប់ផលិតថ្មឬអាគុយអគ្គិសនី។ បើផ្អែកតាមរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែនវិញ អះអាងថាក្រោមដីអ៊ុយក្រែន ពោរពេញទៅដោយរ៉ែលីចូម ក្នុងទំហំច្រើនមហិមា ហើយដែលបច្ចុប្បន្នមិនទាន់មាននរណាជីកឡើយ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វិស័យអាជីវកម្មរ៉ែនៅអ៊ុយក្រែនអាចនឹងជួបឧបសគ្គច្រើន។ រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែនខ្លួនឯងធ្លាប់បានទទួលស្គាល់ថា គេត្រូវវិនិយោគប្រាក់ច្រើនពាន់លានដុល្លារណាស់ ដើម្បីរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាជីវកម្មរ៉ែ។ ឧបសគ្គធំមួយទៀត គឺរ៉ែមួយចំនួនដូចជា Apatite Tantale Niobium Strontium Uranuim និងរ៉ែដីកម្រជាដើម គឺស្ថិតនៅក្នុងដែនដីក្រោមការកាន់កាប់របស់រុស្ស៊ី។ រុស្ស៊ីគ្មានថ្ងៃព្រលែងឲ្យរបូតពីដៃឡើយ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ លោកពូទីនធ្លាប់បាននិយាយបើកផ្លូវ ស្វាគមន៍ការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិក។ ចំណែកទីតាំងរ៉ែផ្សេងទៀត ដូចជាស្ថានីយ៍ Chevtchenkivske ដែលសំបូរលីចូម Niobium Tantale Béryllium ជាដើម គឺស្ថិតនៅចម្ងាយតែ១០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីសមរភូមិប្រយុទ្ធ ហើយដែលកងទ័ពរុស្ស៊ី កំពុងតែគំរាមរុលចូលម្តងបន្តិចៗ។ ដូច្នេះយើងឃើញថា អាជីវកម្មជីករ៉ែអ៊ុយក្រែន នឹងពិបាកអាចដំណើរការទៅបានណាស់ ដរាបណាសង្គ្រាមមិនចប់ គ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ហើយគ្មានការធានាការពារសន្តិសុខឲ្យអ៊ុយក្រែនទេនោះ៕

...more