KINH PHÁP CÚ – PHẨM 14: PHẬT (Buddhavagga)

Lời dẫn:

Phẩm Phật ca ngợi Đức Thế Tôn – bậc Giác Ngộ viên mãn, người đã vượt khỏi mọi ràng buộc thế gian và chỉ đường cho chúng sinh đến bến an vui. Nghe và trì niệm phẩm này giúp tâm phát khởi lòng tin, noi theo hạnh giác ngộ và gieo trồng phước đức lớn.

Kinh văn:

Thắng trận rồi, Ngài không còn oán hận.

Ngài chiến thắng, nhưng không ai là thù.

Thế Tôn là người chiến thắng tối thượng,

Không còn ai có thể khuất phục Ngài.

Ai có thể theo dõi dấu chân của Phật,

Như người tìm vết chim bay giữa hư không?

Người giải thoát khỏi mọi trói buộc,

Không còn tái sanh, không còn bị ràng buộc.

Người có trí tâm định, tinh tấn,

Không còn nhiễm trần, đã đạt Niết-bàn,

Thì các hàng chư thiên cũng tôn kính,

Bậc Giác Ngộ ấy là bậc hi hữu ở đời.

Khó được thân người,

Khó được sống lâu,

Khó được nghe chánh pháp,

Khó được gặp Phật ra đời.

Chớ làm điều ác dù nhỏ,

Siêng làm điều lành dù nhỏ,

Giữ tâm trong sạch,

Ấy là lời chư Phật dạy.

Nhẫn nhục là khổ hạnh tối thượng,

Niết-bàn là tối thắng trong các pháp.

Ai hại người khác là không phải Sa-môn,

Ai làm khổ người khác không phải Phật tử.

Không nói lời ác,

Không làm hại ai,

Giữ giới thanh tịnh,

Ăn uống điều độ,

Sống an tịnh, tinh tấn,

Ấy là lời Phật dạy.

Dù mưa vàng bạc xuống nhiều,

Vẫn không thỏa mãn lòng dục con người.

Người trí biết rõ dục lạc là ít,

Biết khổ từ dục mà sinh.

Ai vui trong tịch tịnh,

Không vui trong dục vọng,

Bậc ấy là người giác ngộ,

Không sợ, không dao động.

Nhiều người nương núi non, rừng cây,

Hoặc thờ thần linh,

Nhưng những nơi ấy không đem lại an lạc,

Vì không phải chỗ nương thật sự.

Ai nương theo Phật, Pháp, Tăng,

Thì đạt an lạc lớn,

Đó là chỗ nương tối thượng,

Đưa đến giải thoát, chấm dứt khổ đau.

Hết phẩm 14.

Nghe, đọc và trì niệm Phẩm Phật giúp tâm hướng về ánh sáng giác ngộ, tăng trưởng niềm tin nơi Tam Bảo, và dần dần xa rời mê lầm, phiền não. Công đức ấy dẫn đến an ổn, phước báu và trí tuệ, là nền tảng cho sự giải thoát.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 15 – Lạc (Sukha Vagga)

Kinh Pháp Cú – Phẩm 13: Thế Gian (Loka Vagga)

Lời dẫn:

Phẩm Thế Gian nói về bản chất biến đổi của đời sống: được – mất, khen – chê, vui – buồn, sinh – diệt, tất cả đều vô thường. Người trí không để tâm dao động theo sóng đời, mà sống an trú trong chánh niệm và bình thản giữa khen chê. Nghe và trì tụng phẩm này giúp ta học cách buông xả, giữ tâm vững chãi giữa dòng đời xoay vần.

Kinh văn:

Chớ theo hạnh ác,

Chớ sống buông lung,

Chớ chấp tà kiến,

Đừng tăng trưởng tham, sân, si.

Hãy chỗi dậy, đừng buông lung,

Hành thiện, sống phạm hạnh;

Ai tu pháp chánh trực,

Được an vui đời này và đời sau.

Hãy hành pháp thiện,

Chớ hành pháp ác,

Người hành pháp thiện,

An vui trong hai đời.

Như hoa tươi đẹp nhưng không hương,

Lời nói khéo mà không hành,

Không đem lại kết quả,

Như hoa kia không có hương thơm.

Như hoa tươi đẹp có hương,

Lời nói thiện đi đôi với hành thiện,

Đem lại kết quả tốt lành,

Như hương thơm lan khắp bốn phương.

Như từ đống rác ven đường,

Nở ra hoa sen thơm sạch,

Giữa đời ô nhiễm cũng vậy,

Người trí sáng lên giữa phàm tục.

Hương của hoa không ngược gió bay xa,

Nhưng hương người đức hạnh lan khắp mọi nơi;

Người đức hạnh, sống chánh pháp,

Hương ấy bay ngược cả gió đời.

Hương chiên đàn, hương hoa,

Không thể sánh hương người đức hạnh;

Hương đức hạnh vượt mọi hương,

Tỏa khắp mười phương thế giới.

Người không làm ác, giữ giới,

Sống chánh mạng, điều tâm,

Người ấy là ruộng phước đời,

Đáng được trời người kính ngưỡng.

Không nơi nào trên thế gian,

Tránh khỏi tử thần;

Dù lên trời hay trốn biển,

Không ai thoát khỏi quả nghiệp mình.

Người ngu tưởng thế gian dài lâu,

Không thấy đời biến đổi,

Tham đắm danh lợi,

Như cá mắc lưới chẳng biết sợ.

Được sinh làm người là khó,

Được nghe Chánh pháp càng hiếm hơn,

Tâm hướng về Phật pháp,

Là phước lớn trong đời người.

Chư Phật bậc đã giác ngộ,

Vượt qua dòng sinh tử,

Đạt đến bờ an lạc,

Không còn bị đời trói buộc.

Ai thắng dục, thắng sân, thắng si,

Như ngọn đèn vượt gió,

Không còn dao động,

Người ấy là bậc giải thoát.

Hết phẩm 13.

Nghe và trì niệm phẩm Thế Gian giúp ta nhận ra mọi pháp đều vô thường, chẳng có gì nên chấp thủ. Khi tâm không còn chạy theo khen chê, được mất, ta sống nhẹ nhàng, tự do và đầy hiểu biết. Người nghe phẩm này thường xuyên sẽ học được hạnh an trú giữa thế gian mà không nhiễm thế gian, từ đó đạt được an lạc và trí tuệ chân thật.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 14 – Đức Phật (Buddha Vagga)

Kinh Pháp Cú – Phẩm 12: Tự Ngã (Atta Vagga)

Lời dẫn:

Phẩm Tự Ngã dạy ta quay về chính mình — người là chủ nhân của nghiệp, tự làm, tự chịu, không ai thay thế được. Khi biết tự gìn giữ thân, khẩu, ý, ta tự mở đường cho an vui và giải thoát. Nghe và hành trì phẩm này giúp ta sống có trách nhiệm, không ỷ lại, và nuôi dưỡng trí tuệ tỉnh thức trong từng hành động.

Kinh văn:

Nếu biết yêu quý chính mình,

Hãy canh giữ mình thật kỹ,

Người trí trong ba canh đêm,

Luôn tỉnh thức, không buông lung.

Trước khi dạy người khác,

Hãy tự sửa mình cho ngay;

Khéo dạy chính mình trước,

Rồi mới khuyên người, không lỗi lầm.

Hãy tự làm điều mình dạy,

Đừng chỉ nói suông mà không hành;

Ai tự điều phục chính mình,

Là người khó tìm trong đời.

Tự mình là chủ nhân của mình,

Không ai khác có thể thay thế;

Tự mình điều phục chính mình,

Như người cưỡi điều con ngựa dữ.

Ác do chính mình gây,

Do chính mình tạo ra,

Tự mình làm ô nhiễm,

Tự mình gột sạch được thôi.

Như hoa bị sâu ăn từ trong,

Người ngu bị chính mình hại,

Không do kẻ thù, không do ai khác,

Tâm mê muội là nguồn khổ đau.

Làm ác thật dễ,

Làm điều hại mình, hại người,

Làm lành mới là khó,

Chỉ người trí mới kiên trì làm được.

Người ngu nhờ hiểu chút pháp,

Tự cao, xem thường bậc trí,

Như con bò non đứt dây,

Rồi rơi vào vòng khổ não.

Ác do ta làm, ta chịu;

Thiện do ta làm, ta hưởng;

Không ai gánh thay nghiệp mình,

Mỗi người là chủ của chính mình.

Chớ bỏ việc lợi ích mình,

Mà mải lo cho người khác;

Hiểu rõ lợi mình và lợi người,

Người trí chọn điều dẫn đến giải thoát.

Hết Phẩm 12.

Trì niệm phẩm Tự Ngã, ta hiểu sâu đạo lý tự chủ và nhân quả. Không đổ lỗi, không ỷ lại, chỉ chuyên tâm tu sửa chính mình — đó là con đường của bậc trí. Người thường nghe và hành theo phẩm này sẽ có tâm vững vàng, ý chí sáng suốt, biết tự soi lại mình, sống chánh trực, an vui và dần thoát khỏi mọi khổ lụy.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 13 – Thế Gian (Loka Vagga)

Kinh Pháp Cú – Phẩm 11: Già (Jarā Vagga)

Lời dẫn:

Phẩm Già nhắc ta chiêm nghiệm về vô thường. Thân này không thể tránh khỏi già, bệnh, chết — chỉ có giới, định, tuệ mới giúp ta vượt qua sợ hãi và lầm chấp. Quán chiếu về già không để buồn khổ, mà để biết quý từng phút giây sống trong chánh niệm, mở lòng thương với mình và mọi người cùng đang già đi.

Kinh văn:

Sao cười, sao vui, khi đời đầy lửa cháy?

Bị tối tăm bao phủ, sao không tìm ánh sáng?

Hãy xem thân này đẹp đẽ chi đâu,

Chỉ là đống xương, bị che bằng da thịt;

Ẩn chứa bệnh tật, vô thường, tan rã,

Không có gì đáng để tham luyến.

Thân này héo tàn, tổ ong rỗng,

Bệnh tật chồng chất, yếu đuối, tan rã,

Thây này rồi cũng nằm yên,

Như khúc gỗ bỏ trên đất.

Người trẻ tưởng thân mình bền vững,

Không biết thời gian trôi mau,

Khi già đến, thân không nghe lời,

Mắt mờ, tai yếu, tóc bạc, lưng còng.

Thân này như thành mục,

Với xương làm khung, thịt máu đắp quanh,

Chứa tham dục, mưu cầu,

Nhưng cuối cùng vẫn hoại diệt.

Thân già như xe mục,

Chỉ còn nặng nề, kêu rệu rạo,

Nhưng tâm người có trí

Vẫn an trú trong tịch tịnh, không dao động.

Người thiếu trí, không học pháp,

Như bò già, chỉ lớn sừng và da;

Không tu tuệ, không chánh hạnh,

Sống lâu vô ích, chẳng sinh phước lành.

Trải qua bao kiếp luân hồi,

Ta đi tìm người làm nhà,

Khổ thay, sinh tử triền miên!

Nay ta thấy ngươi rồi, hỡi kẻ làm nhà!

Ngươi không còn dựng nhà cho ta nữa,

Bao rui mè đều gãy, mái sụp tan;

Tâm ta đạt vô vi,

Diệt tận ái dục, sinh tử chấm dứt.

Hết Phẩm 11.

Nghe và trì niệm phẩm Già, tâm ta học được cách chấp nhận và buông xả. Thấy rõ vô thường, ta bớt chấp vào thân, bớt tranh giành hơn thua, và biết trân trọng hiện tại. Người nghe phẩm này thường xuyên sẽ nuôi lớn lòng từ bi, trí tuệ và bình an — vì hiểu rằng, thân có già, nhưng tâm giác ngộ thì không già bao giờ.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 12 – Tự Ngã (Atta Vagga)

Kinh Pháp Cú – Phẩm 10: Hình Phạt (Daṇḍa Vagga)

Lời dẫn:

Phẩm Hình Phạt nhắc chúng ta hiểu sâu về nhân quả của bạo lực, sân hận và oán thù. Người gây khổ cho kẻ khác cũng chính là tự chuốc khổ cho mình. Lòng từ và sự hiểu biết là tấm khiên bảo hộ lớn nhất. Nghe và hành trì phẩm này giúp ta buông bỏ giận dữ, sống với tâm bi mẫn, đem an lành đến cho mình và mọi loài.

Kinh văn:

Ai mong cầu hạnh phúc,

Mà lại làm khổ kẻ khác,

Người ấy không đạt an vui,

Dù trong đời này hay đời sau.

Ai biết tất cả đều sợ gươm giáo,

Ai biết mọi loài đều ham sống,

Thì chớ giết, chớ bảo giết,

Tâm từ đó chính là giới hạnh.

Ai làm khổ người khác,

Rồi mong cầu an lạc cho mình,

Người ấy sẽ không bao giờ

Được hưởng quả an vui.

Ai không làm khổ người khác,

Biết thương xót chúng sinh,

Người ấy sẽ hưởng an vui,

Ngay trong đời này và đời sau.

Chớ nói lời ác độc,

Ai bị mắng sẽ mắng lại;

Lời hung hăng gây đau khổ,

Ai nói ác lời, khổ đến với người ấy.

Nếu con giữ im lặng,

Như chiếc chuông bị bể,

Con đã đạt Niết-bàn,

Không còn tranh cãi với ai.

Như người chăn bò cầm gậy,

Lùa trâu ra đồng cỏ,

Cũng vậy, già chết đuổi theo

Sinh mạng con người.

Kẻ ngu làm điều ác,

Không biết đó là ác,

Như bị lửa đốt thân,

Khi quả báo chín muồi.

Ai dùng roi hay lời ác

Làm hại người hiền lương,

Sẽ chịu khổ năm điều:

Thân đau, tâm sầu, tài tán, danh suy, thân hoại.

Kẻ ác bị thân bệnh,

Bị khổ tâm triền miên,

Ngủ không an, nằm mộng dữ,

Gặp kết cục đau buồn.

Kẻ ác bị bạn chê,

Danh tiếng tiêu tan dần,

Sau khi chết đọa khổ,

Gánh nghiệp mình đã gây.

Nhiều người mặc áo vàng,

Nhưng không lìa tâm ác,

Kẻ ấy đáng đọa địa ngục,

Không xứng là Sa-môn.

Ai bỏ điều ác nhỏ,

Sống thanh tịnh, nhiếp tâm,

Người ấy thật là Sa-môn,

Tự điều phục, sống an nhiên.

Không vì đầu trọc, áo vàng,

Không vì lời nói dịu dàng,

Mà thành bậc chân tu,

Nếu lòng chưa sạch cấu uế.

Ai diệt sạch tham, sân, si,

Sống thanh tịnh, không hại ai,

Người ấy mới thật là Sa-môn,

Đáng được đời kính ngưỡng.

Hết Phẩm 9.

Trì tụng phẩm Hình Phạt, ta học được lòng từ bi và hiểu sâu về nhân quả. Mỗi khi ta không trả thù, không nói ác, không làm hại, chính là đang giải thoát mình khỏi khổ đau. Người nghe và hành trì phẩm này thường xuyên sẽ biết dừng lại trước cơn giận, biết thương cả kẻ gây hại, và gieo mầm an vui cho bản thân cùng thế giới.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 11 – Già (Jarā Vagga)

Kinh Pháp Cú – Phẩm 9: Ác (Pāpa Vagga)

Lời dẫn:

Phẩm Ác nhắc ta nhận biết và phòng hộ tâm, vì ác nghiệp bắt đầu từ những niệm nhỏ không được soi sáng. Không ai có thể tránh quả của nghiệp mình đã gieo. Biết sợ điều ác, giữ tâm trong sạch, chính là bước đầu của trí tuệ. Nghe và trì tụng phẩm này giúp tâm ta thêm tỉnh thức, tránh xa điều dữ, sống đời hiền thiện, an lành.

Kinh văn:

Hãy mau làm điều lành,

Ngăn tâm không làm ác;

Ai chậm làm việc thiện,

Tâm ưa việc ác sẽ dần tràn.

Nếu ai làm điều ác,

Chớ làm mãi không ngừng;

Hãy dừng lại sớm chừng nào có thể,

Vì tích ác dẫn khổ về sau.

Nếu ai làm điều lành,

Hãy làm cho thật nhiều;

Người làm thiện hưởng phước,

Niềm vui theo họ mãi không rời.

Người ác thấy điều ác như mật ngọt,

Cho đến khi quả ác chưa trổ;

Khi nghiệp chín, họ khổ đau,

Như bị lửa đốt trong lòng.

Người lành thấy điều thiện như gánh nặng,

Cho đến khi quả lành chưa chín;

Khi nghiệp trổ, họ vui mừng,

Như gặp được hạnh phúc lâu dài.

Chớ xem thường điều ác nhỏ,

Cho rằng: “Điều ấy chẳng hại gì.”

Giọt nước nhỏ dần đầy bình,

Người ngu làm ác mãi, thành tội lớn.

Chớ xem thường điều thiện nhỏ,

Cho rằng: “Điều ấy chẳng ích gì.”

Giọt nước nhỏ dần đầy bình,

Người trí làm thiện mãi, thành phước lớn.

Tránh xa điều ác như người tránh độc dược,

Hãy tu điều thiện như người giữ châu báu,

Dù nhỏ nhiệm, vẫn nên làm,

Vì tích thiện là gốc an vui.

Như bụi không dính lên đá bóng,

Ác nghiệp không chạm đến người hiền,

Người thanh tịnh tâm ý,

Không bị ác pháp xâm hại.

Ai xúc phạm người thanh tịnh,

Như tung bụi ngược gió, bụi trở lại thân mình;

Như ném bùn lên trời,

Bùn rơi xuống chính kẻ ném.

Người ngu sinh nơi khổ cảnh,

Người trí sinh về cõi lành;

Người giữ chánh hạnh lên trời,

Người ác đọa địa ngục.

Không nơi nào trốn được ác nghiệp:

Giữa hư không, đáy biển sâu,

Hay trong rừng núi thẳm,

Không nơi nào tránh được quả đã gieo.

Hết Phẩm 9.

Nghe và trì niệm phẩm Ác, tâm ta học được sự cảnh tỉnh và khiêm cung. Biết sợ lỗi nhỏ, biết quý việc lành, chính là con đường giữ mình khỏi khổ đau. Người nghe phẩm này thường xuyên sẽ dần xa ác pháp, tự thanh lọc thân tâm, khiến đời sống an vui, nghiệp thiện tăng trưởng, và ánh sáng trí tuệ ngày càng sáng hơn trong từng hơi thở chánh niệm.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 10 – Hình Phạt (Daṇḍa Vagga)

Kinh Pháp Cú – Phẩm 8: Ngàn (Sahassa Vagga)

Lời dẫn:

Phẩm Ngàn dạy rằng giá trị của tuệ giác và chánh hạnh không nằm ở số lượng lời nói hay việc làm, mà ở sự tỉnh thức và chân thật của tâm. Một câu chánh pháp hiểu sâu còn quý hơn ngàn lời hời hợt; một niệm an trú chánh niệm còn hơn ngàn tháng tu lầm. Nghe và thọ trì phẩm này giúp ta nuôi dưỡng tuệ quán, sống giản dị mà sâu sắc.

Kinh văn:

Dù nói ngàn lời vô ích,

Không bằng một câu nghe đem lại an lạc.

Dù tụng ngàn lời kinh rỗng,

Không bằng một câu pháp khiến tâm tịnh lặng.

Dù nói ngàn lời vô nghĩa,

Không bằng một lời pháp, nghe liền được an.

Dù thắng ngàn vạn người nơi chiến trận,

Không bằng tự thắng mình — đó mới là chiến thắng tối thượng.

Chiến thắng chính mình còn hơn thắng người khác;

Ai tự điều phục, không ai cướp được công đức ấy.

Thắng người khác nhiều lần,

Vẫn còn thù hận;

Tự thắng mình một lần,

Không còn hận thù nào sinh.

Nếu ai cúng dường suốt cả năm,

Bằng ngàn lễ tế,

Không bằng giây phút cung kính người tu chánh định.

Dầu tế lễ suốt trăm năm,

Không bằng một niệm lễ Phật,

Tâm thanh tịnh trong giây phút ấy,

Công đức vô lượng hơn muôn lần.

Dầu hầu hạ suốt trăm năm,

Không bằng một niệm kính người có giới hạnh;

Phước ấy vượt mọi lễ vật,

Như trăng sáng giữa đêm tối.

Người hiếu kính cha mẹ,

Thường làm phước cho song thân,

Sẽ được quả báo dài lâu,

An vui trong đời này và đời sau.

Dù sống trăm năm buông lung,

Không bằng một ngày tinh tấn,

Một ngày sống tỉnh thức,

Giá trị hơn trăm năm phóng dật.

Dù sống trăm năm ngu si,

Không bằng một ngày trí tuệ,

Một ngày hiểu chân lý,

Hơn trăm năm vô minh.

Dù sống trăm năm lười biếng,

Không bằng một ngày tinh tấn,

Một ngày tu hành chánh niệm,

Công đức hơn cả trăm năm.

Dù sống trăm năm không thấy pháp sinh diệt,

Không bằng một ngày thấy được điều ấy,

Một ngày thấy pháp,

Công đức vượt xa trăm năm vô minh.

Hết phẩm 8.

Trì niệm phẩm Ngàn giúp ta quán chiếu sâu sắc: mọi giá trị thật nằm trong sự tỉnh thức và tự chiến thắng bản thân. Người nghe và thấm nhuần lời dạy này sẽ bớt phung phí thời gian vào việc vô nghĩa, chuyên tâm tu tập và hành thiện, sống trọn vẹn từng phút giây trong sáng, an nhiên và có trí tuệ.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 9 Kinh Pháp Cú – Ác (Pāpa Vagga)

KINH PHÁP CÚ — PHẨM 6: HIỀN TRÍ

Giới thiệu ngắn:

Phẩm Hiền Trí dạy rằng người có trí biết lắng nghe, biết nhận lỗi, và chọn bạn lành. Người trí không chạy theo lời khen hay sợ bị chê, mà hướng tâm về chân lý. Gần người trí như đi vào vườn hoa hương, tâm dần trở nên trong sáng và an vui.

Nội dung Phẩm 6 Kinh Pháp Cú:

Nếu thấy người chỉ lỗi,

Như chỉ kho báu chôn,

Hãy kết bạn cùng người ấy,

Nhờ vậy được lợi, không hại.

Người hiền dạy, răn ngăn,

Khiến ta tránh điều ác,

Hãy nghe lời người ấy,

Dù đau lòng, vẫn đem lại lợi ích.

Đừng thân với bạn ác,

Đừng gần người thấp hèn,

Hãy thân với bạn lành,

Gần gũi người cao thượng.

Người uống pháp,

Tâm an lạc thanh tịnh,

Người trí vui trong chánh pháp,

Sống hoan hỷ giữa người phàm.

Người làm ruộng, dẫn nước,

Thợ tên, nắn cung,

Thợ mộc, uốn gỗ,

Người trí điều phục tâm mình.

Như tảng đá kiên cố,

Không lay động trước gió,

Người trí không dao động,

Trước lời khen hay chê.

Như hồ sâu trong vắt,

Không đục khi nước yên,

Người trí nghe pháp,

Tâm lặng, an tịnh.

Người hiền bỏ mọi ác,

Không nói lời tổn hại,

Khi gặp khổ hay vui,

Tâm không chao động.

Ai không vì mình hay người,

Làm điều sai trái,

Không mong con cái, tài sản,

Không ham danh vọng,

Người ấy thật là bậc hiền.

Trong đời ít người qua bờ bên kia,

Số còn lại chạy quanh bờ này.

Người hành đúng chánh pháp,

Sẽ vượt khỏi vòng sinh tử.

Ai hiểu pháp chân thật,

Theo pháp mà hành trì,

Người ấy đến bờ bên kia,

Thoát khỏi cõi ma vương.

Người trí từ bỏ ái dục,

Không còn nhiễm ô,

Tu tập theo lời Phật dạy,

Hướng tâm đến Niết-bàn.

Người tinh cần, luôn chánh niệm,

Không phóng dật, tu thiền định,

Tự tịnh tâm mình,

Sẽ đạt an lạc tối thượng.

Hết phẩm 6.

Phẩm Hiền Trí khuyên ta lắng nghe lời dạy chân thành, dù khó nghe nhưng có lợi. Người trí biết giữ tâm an, không bị dao động bởi khen chê, và luôn hướng về điều thiện. Ai nghe và hành theo lời này, sẽ nuôi lớn trí tuệ, gieo nhân an vui và tiến gần đến giải thoát.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 7 – A La Hán (Arahantavagga)

KINH PHÁP CÚ — PHẨM 5: KẺ NGU

Giới thiệu ngắn:

Phẩm Kẻ Ngu dạy rằng ngu si không phải vì thiếu học, mà vì không biết điều lành, không thấy hậu quả của ác nghiệp. Người ngu tưởng mình trí, tự mãn và cố chấp, nên càng xa đạo. Biết nhận ra ngu si nơi mình, đó chính là khởi đầu của trí tuệ.

Nội dung phẩm 5 Kinh Pháp Cú:

Đêm dài cho kẻ mất ngủ,

Đường dài cho kẻ mệt mỏi,

Luân hồi dài cho kẻ ngu,

Không biết chánh pháp của bậc hiền.

Nếu trên đường gặp người trí,

Biết khuyên dạy, biết ngăn điều ác,

Hãy kết bạn cùng người ấy,

Dù khó nhọc, vẫn lợi lâu dài.

Nếu không gặp người trí,

Biết sống chân chánh,

Thà đi một mình,

Như voi một mình trong rừng,

Còn hơn đi với kẻ ngu.

Kẻ ngu nghĩ mình trí,

Càng ngu thêm nữa.

Người trí nhận mình ngu,

Mới thật là bậc trí.

Dù kẻ ngu sống trăm năm,

Nhưng chẳng biết chánh pháp,

Cũng không bằng người trí,

Nghe pháp chỉ một ngày.

Kẻ ngu quen với bạn ngu,

Suốt đời không hiểu đạo,

Như muỗng ở trong nồi canh,

Không bao giờ biết được vị ngon.

Người trí thân cận người trí,

Dù một khoảnh khắc,

Cũng hiểu rõ đạo pháp,

Như lưỡi nếm được vị canh.

Kẻ ngu làm điều ác,

Không biết tự hại mình,

Khi nghiệp ác chín muồi,

Mới than khóc, khổ đau.

Việc ác chưa chín,

Người ngu tưởng ngọt ngào như mật,

Khi ác quả trổ,

Mới thấy mình chịu khổ.

Người ngu khi làm ác,

Lòng hoan hỷ như thưởng hoa,

Nhưng khi nghiệp trổ quả,

Thì than khóc đọa vào khổ đau.

Dù tụng nhiều kinh điển,

Mà không hành theo,

Như kẻ chăn bò đếm bò người,

Không hưởng được phần của Sa-môn.

Dù nói ít, nhưng hành theo pháp,

Không buông lung, giữ giới,

Tâm trong sạch, trí vững vàng,

Người ấy thật là Sa-môn.

Hết phẩm 5.

Phẩm Kẻ Ngu nhắc rằng ngu si không do ít học, mà do thiếu tỉnh thức. Người trí biết lắng nghe, biết sửa mình và gần gũi bậc hiền. Ai nghe và hành theo lời này, xa dần vô minh, bớt khổ đau, và gieo nhân trí tuệ để bước lên con đường giải thoát.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 6 – Hiền Trí (Paṇḍitavagga)

KINH PHÁP CÚ — PHẨM 4: HOA

Giới thiệu ngắn:

Phẩm Hoa dạy rằng đời sống này giống như vườn hoa. Người trí biết chọn hoa hương của thiện pháp, không dừng lại ở vẻ đẹp bên ngoài mà tìm đến hương giới, hương định, hương tuệ. Hương giới đức bay ngược gió, lan xa khắp nơi, còn hương hoa thế gian chỉ thoáng qua rồi mất.

Nội dung phẩm 4 Kinh Pháp Cú:

Ai sẽ thắng trận này?

Ai biết chọn hoa giữa đời?

Người đệ tử hiểu đạo,

Như người khéo hái hoa,

Sẽ chọn lấy điều lành cho mình.

Thấy thân này như bọt nước,

Như ảo ảnh giữa trưa hè,

Người dứt bỏ mọi nhiễm trước,

Thoát khỏi tầm tay của tử thần.

Ai gom hoa dục vọng,

Bị dòng đời cuốn trôi,

Thần chết bắt đi giữa đường,

Như lũ cuốn làng đang say ngủ.

Người hái hoa dục lạc,

Chưa thỏa mãn lòng tham,

Chết đến bắt đi mất,

Như gió cuốn cây yếu gốc.

Ai sống đời hái hoa,

Mải mê trong dục lạc,

Lòng tham không bao giờ đầy,

Kẻ ngu bị chết dẫn đi.

Như ong đến vườn hoa,

Chỉ lấy mật, không hại sắc hương,

Người trí đi giữa đời,

Lấy điều lành, không tổn người khác.

Đừng nhìn lỗi người,

Đừng nhìn việc họ làm hay chưa làm,

Hãy nhìn việc chính mình,

Đã làm hay chưa làm.

Như hoa tươi đẹp,

Nhưng không có hương thơm,

Lời nói khéo mà không hành,

Không đem lại kết quả lành.

Như hoa tươi đẹp,

Lại có hương thơm,

Lời nói khéo và có hành,

Đem lại kết quả lành.

Từ một đống hoa,

Có thể làm nhiều tràng hoa,

Từ thân người này,

Hãy tạo ra nhiều điều thiện.

Hương hoa không bay ngược gió,

Hương trầm, hương chiên đàn, hương lài cũng vậy,

Nhưng hương người đức hạnh,

Bay ngược gió, lan xa khắp muôn nơi.

Hương chiên đàn, hương trầm,

Không sánh bằng hương đức hạnh,

Hương đức hạnh bay ngược gió,

Được các bậc Thánh ưa thích.

Hoa chiên đàn, hoa trầm, hoa sen, hoa vũ quý,

Giữa các hương ấy,

Hương giới đức là bậc nhất.

Hương chiên đàn, trầm thủy,

Không thể bay lên trời,

Nhưng hương người giữ giới,

Bay lên tận cõi chư thiên.

Hết phẩm 4.

Phẩm Hoa khuyên ta sống giữa đời như ong tìm mật, chỉ lấy điều lành, không làm hại ai. Hương giới đức là hương thơm bất diệt, vượt hơn mọi hương trần thế. Ai nghe và hành theo lời này, tâm sẽ nhẹ, lòng từ lớn, và cuộc đời tự nhiên hóa thành vườn hoa tịnh lạc.

Mời bạn nghe tiếp Phẩm 5 Kinh Pháp Cú– Kẻ Ngu (Bālavagga)