Ze zijn binnen: de eerste beelden van klimaatsatelliet PACE. First light, noem je dat officieel. Dat betekent dat alles het naar behoren doet en de onderzoeken kunnen beginnen.
Jeroen Rietjens, instrument scientist bij SRON vertelt wat de instrumenten aan boord van PACE ook alweer gaan bestuderen, wat er de afgelopen weken allemaal is getest en hoe het er nu voorstaat.
Lees hier meer: Eerste beelden klimaatsatelliet PACE vrijgegeven See omnystudio.com/listener for privacy information.

Eerste officiële beelden gepresenteerd van klimaatsatelliet PACE

Over diepzeediertjes die broeikasgassen eten, immuuncellen die zichzelf opofferen en de zoektocht naar planeten. Over de nieuwste medicijnen, zonnecellen en sensoren. Kortom: hoe werkt de wereld om ons heen en hoe kunnen we hem nog beter maken?

Science

Veel apparaten, waaronder pacemakers, defibrillatoren, radarsystemen en elektrische voertuigen, kunnen niet zonder een condensator.  
Dat is een elektrisch component waarmee stroom opgeslagen en heel snel vrijgelaten kan worden. In een pacemaker zorgt dit onderdeel er bijvoorbeeld voor dat elektrische pulsen snel achter elkaar aan het hart gegeven kunnen worden en dat deze hoog genoeg zijn om het hart te 'resetten' wanneer nodig. 
Maar bij elke keer opladen en ontladen gaat er niet alleen energie verloren, elke cyclus wordt de condensator ook wat minder betrouwbaar. En dat terwijl het miljarden keren moet kunnen opladen en ontladen.
Onderzoekers van de universiteit in Twente hebben nu een nieuw type condensator ontwikkeld. Eentje die bestaat uit meerdere dunne lagen van verschillende materialen. Door die lagen toe te voegen konden ze de efficiëntie tot meer dan 90 procent verhogen.
Dit betekent dat er minder dan 10 procent van de elektrische lading verloren gaat tijdens het opladen. Dat is twee keer minder energieverlies vergeleken met bestaande ontwerpen.
De condensator blijft goed werken onder verschillende temperaturen van tussen de 25 en 200 graden en kan tot 10 miljard keer opladen en ontladen. Genoeg om dit één keer per seconde te doen voor meer dan 300 jaar. En zo gaat dit ontwerp dus ook een stuk langer mee.
Lees hier meer over het onderzoek: Doorbraak in condensatorentechnologie See omnystudio.com/listener for privacy information.

Twentse onderzoekers maken belangrijke verbetering condensatoren mogelijk

Onder leiding van Leidse sterrenkundigen is het een internationaal team van onderzoekers gelukt om met een nieuwe kalibratietechniek de verstoringen van de aardatmosfeer te omzeilen. 
Daarmee wordt het mogelijk om bijvoorbeeld uitbarstende zwarte gaten beter te bestuderen. Met de nieuwe techniek lukte het ze namelijk om scherpe radiokaarten op lage frequenties te maken. Dit werd altijd gezien als onmogelijk, omdat deze frequenties worden verstoord door de ionosfeer op zo'n 80 kilometer boven de aarde. 
Dit hebben de onderzoekers nu dus weten te omzeilen. Met de nieuwe methode brachten ze al plasma's van oude uitbarstingen van zwarte gaten in beeld. Mogelijk is de techniek ook geschikt om exoplaneten te vinden die om kleine sterren draaien.   
Voor het onderzoek werd de LOFAR-telescoop in Drenthe gebruikt, op dit moment één van de beste radiotelescopen ter wereld voor lage frequenties. Meer data worden op het moment nog geanalyseerd. Uiteindelijk hopen ze de hele noordelijke hemel in kaart te kunnen brengen op deze lage frequenties.
Lees hier meer over het onderzoek: Radio-astronomen omzeilen storende aardatmosfeer met nieuwe kalibratietechniek See omnystudio.com/listener for privacy information.

Astronomen weten storende aardatmosfeer te omzeilen met nieuwe techniek

Er zijn verschillende golven geweest in de geschiedenis van onze planeet waarin het leven op aarde ineens complexer en gevarieerder werd. Maar wat daar precies voor heeft gezorgd dat weten onderzoekers nog niet zo goed als ze zouden willen. 
Nou is het in veel gevallen waarschijnlijk een combinatie van meerdere factoren geweest. Maar voor een specifiek tijdsblokje, namelijk tussen 591 en 565 miljoen jaar geleden, denken onderzoekers dat het weleens grotendeels door een dip in de kracht van het magnetisch veld van de aarde zou hebben kunnen komen. 
Die dip van het magnetisch veld, ging namelijk gelijk op met een toename van zuurstof in de atmosfeer en oceanen, zeggen de wetenschappers. En dat laatste zorgde waarschijnlijk voor veel complexere organismen in die periode. 
Ze ontdekten dit door mineralen uit de aardkorst te bestuderen, die uit een 591 miljoen jaar oude rotsformatie in Brazilië waren gehaald. De kristallen die ze hebben bestudeerd bevatten hele kleine magnetische mineralen en daaraan kunnen we zelfs nu nog zien hoe krachtig het magnetisch veld miljoenen jaren geleden was.  
De mineralen lieten zien dat 591 miljoen jaar geleden het magnetisch veld zo'n 30 keer minder sterk was dan het huidige magnetische veld en dat van een paar duizend jaar geleden.  
Deze zwakte moet zo'n 26 miljoen jaar hebben aangehouden. Precies de periode waarin de hoeveelheid zuurstof aanzienlijk toenam.  
Wat de onderzoekers denken dat er is gebeurd: door het slappere magnetische veld kon er meer waterstof ontsnappen uit de atmosfeer, wat zorgde voor een hoger percentage zuurstof. En uiteindelijk dus mogelijk voor een heleboel veel complexere planten- en diersoorten.
Lees hier meer over het onderzoek: Evolution: Weak magnetic field may have supported diversification of life on Earth See omnystudio.com/listener for privacy information.

Werd het leven op aarde diverser door dip in magnetisch veld?

Exoplaneet WASP-43b is qua grootte en massa vergelijkbaar met Jupiter, maar lijkt absoluut niet op de bekende gasreus.  
De planeet draait extreem dicht om zijn ster, wat ervoor zorgt dat het op de ene kant permanent dag is en op de andere kant permanent nacht. Een jaar op de planeet, dus de tijd waarin de planeet een keer rond de ster draait, duurt daarom maar zo'n 19,5 uur. 
Dat maakt het dan wel weer makkelijker om de planeet een heel jaar lang te bestuderen. Al heb je dan nog altijd extreem goede instrumenten nodig. En die zitten onder andere op de James Webb Telescoop.  
Daarmee is het nu gelukt om ook de donkere nachtkant van de planeet goed te bekijken en een temperatuurkaart van de hele planeet te maken. Ook de chemische samenstelling van de atmosfeer is gemeten. Er blijkt zowel aan de dagkant als aan de nachtkant waterdamp in de atmosfeer te zitten.  
Nou was al bekend dat er aan de dagkant van de planeet geen methaan kan voorkomen. Het is daar simpelweg te heet. Maar uit de nieuwe metingen blijkt dat er ook geen methaan aan de nachtkant zit. En dat was een grote verrassing voor de onderzoekers. De nachtkant is met 600 graden in theorie koel genoeg voor de productie van methaan. 
De onderzoekers denken dat extreme winden met snelheden tot 7.500 kilometer per uur de reden zijn dat er geen detecteerbare hoeveelheden methaan kunnen vormen. 
Het is voor het eerst dat wetenschappers zo duidelijk de temperatuur en samenstelling van de atmosfeer van een exoplaneet in kaart hebben gebracht. In de toekomst willen ze dat met meer exoplaneten doen.
Lees hier meer over het onderzoek: Verrassing: geen methaan aan nachtkant exoplaneet WASP-43b See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sterrenkundigen vinden tot hun verrassing geen methaan aan de nachtkant van bekende exoplaneet

Hoe staat het ervoor met onze binnenlucht? In een uitgebreid onderzoek bestuderen wetenschappers Lidwien Smit en Esmée Janssen van de Universiteit Utrecht hoe we de lucht in schoolklassen zo gezond mogelijk kunnen krijgen. 
We horen vanuit welke gedachte dit onderzoek is gestart en gaan langs in de klas om te kijken wat er allemaal wordt gemeten. 
Meer weten over het project, of je aanmelden als school (ze zijn nog hard op zoek naar scholen die willen meedoen): Claire: Clean Air For Everyone
In de vorige aflevering van Afdeling Wetenschap hoorden we meer over het onderzoek van Roel Vermeulen. Hij gebruikt zelfgebouwde meetauto's om heel lokaal de buitenlucht te bestuderen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Eerste officiële beelden gepresenteerd van klimaatsatelliet PACE

Download our free app to listen on your phone