จาก รวมพระธรรมเทศนาพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) กัณฑ์ที่ ๑๕ เรื่อง ติลักขณาทิคาถา

จากโอวาทพระมงคลเทพมุนี กัณฑ์ที่ ๑๔ เขมาเขมสรณาคมน์

โสฬสกิจ

แปลว่ากระไร กิจ ๑๖ ในเพลงที่เขาวางไว้เป็นหลักว่า

       เสร็จกิจ ๑๖ ไม่ตกกันดาร เรียกว่านิพพานก็ได้

       นี่แหละเสร็จกิจ ๑๖ ละ

       ทุกขสัจ สมุทัยสัจ นิโรธสัจ มรรคสัจ ในกายมนุษย์ ๔

       ทุกขสัจ สมุทัยสัจ นิโรธสัจ มรรคสัจ ในกายทิพย์ ๔ เป็น ๘

       ทุกขสัจ สมุทัยสัจ นิโรธสัจ มรรคสัจ ในกายรูปพรหม ๔ เป็น ๑๒

       ทุกขสัจ สมุทัยสัจ นิโรธสัจ มรรคสัจ ในกายอรูปพรหมอีก ๔ มันก็เป็น ๑๖

       นี้เสร็จกิจทางพุทธศาสนา ทางพระอรหัตแค่นี้ นี้ทางปฏิบัติ เทศนา

ดังนี้เป็นทางปฏิบัติ ไม่ใช่ทางปริยัติ นี่ทางปฏิบัติอันนี้แหละ

พระพุทธศาสนาในทางปริยัติดังแสดงแล้วในตอนต้น พุทธศาสนาในทางปฏิบัติดัง

แสดงแล้วในบัดนี้

กามตัณหา ภวตัณหา วิภวตัณหา   อ้ายสามตัวนี่แหละสำคัญนัก ไป

กามตัณหา   ภวตัณหา วิภวตัณหา แยกออกไป

พออนุโลมปฏิโลมถูกส่วนเข้า   ก็เห็นทีเดียวว่า อ้อ..สัตว์โลกนี่เป็น

ธรรมกายเมื่อเข้าถึง

       ปฐมฌานเช่นนั้นนั่นแหละ พอถึงปฐมฌานเข้าเช่นนั้น ก็มี วิตกวิจาร

วิตก ความตรึก วิจาร ความตรอง ปีติชอบเนื้อชอบใจ

       วิตกว่าฌานนั้นมันมาจากไหน? เห็นแล้วมันมาจากนั่น

       วิจาร ไตร่ตรองไป ตรวจตราไปถี่ถ้วน เป็นของที่ไม่มีที่ติ

       ปลื้มอกปลื้มใจ ดีอกดีใจ มีความปีติขึ้น ปลื้มอกปลื้มใจ เต็มอกเต็ม

ใจ เต็มส่วนของปีติ

       มีความสุขนิ่งอยู่กลางฌานนั่น สุขในฌานอะไรจะไปสู้ ในภพนี่ไม่มี 

สุขเท่าถึงดอก สุขในฌานนะ

       สุขลืมสมบัตินั่นแหละ สมบัติกษัตริย์ก็ไม่อยากได้ สุขในฌานนะ

สุขนักหนาทีเดียว เต็มส่วนของความสุขก็นิ่ง

       เฉย วิเวก วังเวง เปลี่ยวเปล่า เรามาคนเดียวไปคนเดียวหมดทั้ง

สากลโลก คนทั้งหลายไปคนเดียวทั้งนั้น ไม่มีคู่สองเลย จะเห็นว่าลูกสักคน

หนึ่งก็ไม่มี สามีสักคนหนึ่งก็ไม่มี ภรรยาสักคนหนึ่งก็ไม่มี

       ต่างคนต่างมา ต่างคนต่างไป

       ต่างคนต่างตาย ต่างคนต่างเกิด เป็นจริงอย่างนี้

       ปล่อยหมด ไม่ว่าอะไร ไม่ยึดถือทีเดียว เรือกสวนไร่นา ตึกร้านบ้าน

เรือน ก่อนเราเกิดเขาก็มีอยู่อย่างนี้ หญิงชายเขาก็มีกันอยู่อย่างนี้ เราเกิดแล้ว

ก็มีอยู่อย่างนี้

       เราตายไปแล้วมันก็มีอยู่อย่างนี้ เห็นดิ่งลงไปทีเดียว เข้าปฐมฌาน

เข้าแล้ว เห็นดิ่งลงไปเช่นนี้

       เมื่อเข้าปฐมฌาน ก็แน่นิ่งอยู่ ฌานที่ละเอียดกว่านี้มี พอนึกขึ้นมา

เช่นนั้นก็ อ้อ ที่ละเอียดขึ้นมากว่านี้มีอยู่ ก็นิ่งอยู่กลางปฐมฌานนั่น กลาง

ดวงปฐมฌานนั่นนิ่ง ใจของธรรมกายหยุดนิ่งอยู่ศูนย์กลางดวงธรรมที่ทำให้เป็น

ธรรมกาย นิ่ง

       พอถูกส่วนเข้าฌานนั่นเปลี่ยนแล้ว ปฐมฌานนั่นจางไป ทุติยฌานมาแทนที่รองนั่ง จะไปไหนไปคล่องแคล่วยิ่งกว่าขึ้นเครื่องบิน ปฐมฌานเหมือน

กัน ทุติยฌานเหมือนกัน

       พอเข้าฌานที่ ๒ ได้แล้วก็นึกว่าฌานที่ ๒ มันใกล้ฌานที่ ๑ มันเสื่อม

ง่าย ใจก็หยุดนิ่งอยู่ศูนย์กลางดวงธรรมที่ทำให้เป็นธรรมกายอีก

       ถูกส่วนนิ่งเข้าอีก ทุติยฌานก็จางไป ตติยฌานมาแทนที่ นิ่งอยู่

กลางตติยฌานนั่น พอถูกส่วนเข้าตติยฌานแล้ว ละเอียดกว่าตติยฌานนี่มี

ที่มาของดวงฌานนะมีมาก   มาจากกสิณก็เป็นดวงฌานได้ มาจาก

ดวงวิญญาณอยู่ในกลางกายมนุษย์นี่เท่าดวงตาดำข้างในอยู่ใน

ถ้าจะแสดงโดยปฏิบัติ   ให้แน่ชัดลงไปแล้วละก็ ในสัจธรรมนี้นะคือ