Nederland heeft de grootste medicijntekorten van heel Europa. Hoe kan dat? En vooral: hoe lossen we het op? Dat onderzoeken we in BNR Beter. Te gast zijn Aris Prins, voorzitter van de apothekersvereniging KNMP en René Claassen, Tweede Kamerlid namens de PVV en woordvoerder zorg. 

Natuurlijk, als er wereldwijd te weinig grondstoffen zijn om medicijnen te maken, dan zijn er direct wereldwijd medicijntekorten. Daar kunnen Nederlandse bestuurders weinig aan doen.

Logistiek

Als het vervoer van medicijnen van China of India naar Europa wordt bemoeilijkt door een blokkade in het Suezkanaal of trammelant in de Rode Zee, dan zit heel Europa met een medicijntekort.

Daarom klonk tijdens de coronapandemie de roep om meer medicijnfabrieken naar Europa te halen. Echter, dat zou betekenen dat de medicijnproductie moet gaan voldoen aan Europese milieuwetgeving, en dat zou medicijnen toch flink duurder maken. Dus daar wordt nog niet veel haast mee gemaakt. 

Preverentiebeleid

En toch blijkt er los van logistiek íets in het medicijnbeleid van Nederland te zitten waardoor Nederland veel vaker met een geneesmiddelentekort kampt dan andere Europese landen. Grote boosdoener volgens KNMP: het preferentiebeleid. Doordat zorgverzekeraars per middel één fabrikant uitkiezen en dus maar één fabrikant vergoeden, wordt de markt heel kwetsbaar. Met een beetje geluk kiezen de vier grote zorgverzekeraars vier verschillende fabrikanten, maar bij 37 middelen kozen ze allemaal voor één fabrikant. Het is voor niet-preferente fabrikanten heel moeilijk om de middelen rendabel op de markt te houden. Het risico is dus dat niet-preferente middelen van de Nederlandse markt verdwijnen, en dat die fabrikanten zich helemaal terugtrekken uit deze toch al kleine markt. Als er dan iets mis gaat bij de preferente-fabrikanten, dan wordt de Nederlandse markt gelijk geraakt. 

De vraag is wel óf dit gebeurt, hoe vaak en met welke economische- en gezondheidsschade. Hierover heeft KNMP geen cijfers. Er is een tekort aan epilepsie-medicatie, aan Parkinson medicijnen. Recent was er een tekort aan astma-medicatie voor kinderen. Vooral als het kinderen raakt, is de politiek alert. 

PVV

René Claassen van de PVV wil graag dat er een nationale reserve komt. Een reservoir aan geneesmiddelen, waar apothekers die zonder zitten aanspraak op kunnen maken. De minister van VWS antwoordde hierop dat dat logistiek niet kan.

Daarnaast wil Claassen dat het preferentiebeleid aangepakt wordt. Zorgverzekeraars zouden minder op de details afspraken moeten maken en bijvoorbeeld liever twee of drie geneesmiddelen als preferent moeten aanwijzen. Zouden deze voorstellen wel lukken als de PVV een zorgminister zou leveren? 

Zelf geneesmiddelen maken

In de reportage is Paul Lebbink te horen. Hij is een van de weinige apothekers in Nederland die nog zelf medicijnen maakt in de apotheek. Voor zijn eigen patiënten - maar die kunnen overal vandaan komen. Redacteur Sterre ten Houte de Lange bezocht het laboratorium en keek over de schouder van apothekersassistent Katlien mee terwijl ze capsules maakt.

See omnystudio.com/listener for privacy information.