Tjipcast

De Laurens-Cupertinoschool in Rotterdam Zuid werd afgelopen jaar benoemd tot één van de klassewerkplekken van Nederland. De Laurens-Cupertinoschool geeft onderwijs aan leerlingen die in aanmerking komen voor speciaal basisonderwijs (SBO). Samen leren, persoonlijke ontwikkeling en een gelukkige schooltijd zijn belangrijkste waarden binnen de school. Het team biedt passend en pakkend onderwijs aan. Daarmee is er ruim aandacht voor de basis zoals taal en rekenen, maar wordt er ook tijd gemaakt om samen te koken, te sporten en zelfs te zwemmen! We gaan in deze aflevering uitgebreid in op de curriculumdoelen van het team, de manier van samenwerken en hoe ze handen geven aan betekenisvol en nabij onderwijs. Een buitengewoon professioneel en scherp verhaal over keuzes maken, knettergoed lesgeven, leerlingen zien en hoge verwachtingen rondom teamontwikkeling. Luistertip!

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

Het bericht Hoe realiseer je passend én pakkend onderwijs voor ieder kind? verscheen eerst op Tjipcast.

Steeds meer organisaties kiezen voor een programmatische aanpak om aan de slag te gaan met complexe vraagstukken. Dit biedt met name toegevoegde waarde wanneer het nodig is om over de grenzen van organisaties heen samen te werken, de opgave vooraf niet 100% scherp de definiëren is en er veel mensen bij zijn betrokken. Een programma vormgeven, sturen en er leiding aan geven vraagt specifieke kennis, vaardigheden en gereedschap. In deze podcast praten we over de kenmerken van een programma, de stadia van verkenning en opbouw, de uitvoering en uiteindelijke afbouw. We zoomen in op de leiderschapsbekwaamheden van een programmamanager en de vermogens die nodig zijn in de organisatie(s) om uiteindelijk impact te maken en waarde toe te voegen.

Te gast zijn Björn Prevaas en Niels van Loon. De schrijvers van het recent verschenen boek Werken aan Programma’s, handboek voor de programmamanager. In deze podcast bespreken we allerlei onderwerpen waarlangs het boek is opgebouwd. Denk aan het belang van een gedragen programmavisie, kenmerken van een programma, de definitie van doelen en baten, vooruitdenken over besluitvorming, tussentijds bijsturen, omgaan met complexiteit en hoe leiding te geven aan samenwerking.

Ik wil hun nieuwe boek van harte aanbevelen! Het is met recht een ‘handboek’ te noemen. Zo worden er veel concepten besproken, actuele literatuur toegelicht en aan de hand van diverse voorbeelden verdieping aanboden (met handige werkvormen!).

Vergeet zeker niet de eerdere aflevering over programmamanagement te checken met Björn en Niels!

Hieronder nog enkele boekentips als je meer wilt weten:

Het bericht Hoe werk je aan een programma? verscheen eerst op Tjipcast.

Wanneer je als kind niet goed leert lezen, is het later zeer uitdagend om mee te kunnen komen in onze maatschappij. Leren lezen is een kerntaak voor elke basisschool. Leren lezen en het bevorderen van gelijke kansen zijn nauw aan elkaar verbonden. Toch is de kwaliteit van lesgeven op het gebied van lezen onder de maat. Nederland doet het vergeleken met andere landen elk jaar een beetje minder als het gaat om lezen. Steeds meer leerlingen hebben moeite met het begrijpen van een tekst. En dat heeft grote alledaagse gevolgen. Een recept van de dokter nalezen, een recept uit een kookboek doornemen of vacatures uitpluizen: mensen lezen de hele dag. Waar gaat het mis in het primair onderwijs? En bovenal: Hoe kunnen we het tij keren?

Voor een integrale aanpak op het gebied van begrijpend lezen is het nodig diverse factoren bij elkaar te brengen. Woordenschat, kennis van de wereld, hoogwaardige instructie en bovenal: een doorlopende lijn voor leerlingen. Over deze visie op lezen ga ik in gesprek met expert taal- en leesonderwijs Marita Eskes aan de hand van haar laatste boek: Begrijpend lezen in een doorlopende lijn.

Marita Eskes heeft gewerkt als leerkracht, leescoördinator en remedial teacher in het basisonderwijs. Ze is bekend als auteur van het boek Technisch lezen in een doorlopende lijn. Marita begeleidt basisscholen bij het versterken van de onderwijskwaliteit en het verbeteren van de leesresultaten samen met Marcel Schmeier. Check voor meer informatie: www.gewoongoedlesgeven.nl

Het bericht Begrijpend lezen in een doorlopende lijn verscheen eerst op Tjipcast.

In deze podcast gaan we het hebben over burgerschap. Dit is de tweede aflevering in een vijfdelige serie. De eerste aflevering ging over de geschiedenis van burgerschap en verscheen midden juni. In deze tweede aflevering verkennen we hoe burgerschap uit kan zien in de dagelijkse schoolpraktijk. Hoe werk je aan een logische samenhang? Hoe dien je burgerschap als onderwijsteam te benaderen?

Ik ga hierover in gesprek met Hessel Nieuwelink, lector Burgerschapsonderwijs aan de Hogeschool van Amsterdam. En Hans Teunissen, bestuurder bij De Nassau. Een middelbare school in Breda voor mavo, havo, vwo, gymnasium en tweetalig onderwijs. Hans is ook vicevoorzitter van het landelijk bestuur van D66. In 2023 was hij ook lid van de Tweede Kamer. 

Deze podcast maak ik samen met het Expertisepunt Burgerschap. Samen maken we een reeks van vijf speciale afleveringen over burgerschap in het onderwijs. Van aanleiding naar praktijk, van kennis naar handelen. Volg deze afleveringen en je bent helemaal bij als het gaat om burgerschap! Meer weten? Kijk voor meer informatie op www.expertisepuntburgerschap.nl

Boeken en bronnen die in het gesprek voorbijkomen vind je hieronder:

Het bericht Hoe ziet burgerschap eruit in de dagelijkse schoolpraktijk? verscheen eerst op Tjipcast.

Als je erover nadenkt is tijd eigenlijk het meest kostbare dat we hebben. Je kunt tijd maar één keer ‘besteden’ en daarna komt het nooit meer terug. Gek genoeg gaat het in ons onderwijs niet vaak over de relatie tussen tijd en gelijke kansen. De ene tijdsbesteding is misschien meer ‘waard’ dan de ander. Echter, hoe breng je tijd scherp in kaart? En op basis waarvan maak je dan keuzes? En breder kunnen we onszelf als onderwijsprofessional de vraag stellen: Welke invloed heeft tijd op de kansen van leerlingen? Is er überhaupt genoeg tijd om alle onderwijsdoelen te behalen? En hebben bepaalde leerlingen recht op meer ’tijd’ dan andere leerlingen?

Mijn gast Marjolein Ploegman heeft een boek geschreven over tijd in het onderwijs. Met de titel Kansengelijkheid, een kwestie van tijd brengt ze aantal taaie kwesties in kaart. In deze podcast gaan we hierover in gesprek en komen diverse onderwerpen aan bod die te maken met effectieve tijdsbesteding. Denk aan lestijd, pauzetijd, het vakantierooster, gemiste tijd, invaltijd, rommeltijd en betekenisvolle leertijd. Hoe worden er in Nederland keuzes gemaakt als het gaat om tijdsbesteding in het primair onderwijs? Hoe breng je tijd als onderwijsteam slim in kaart? En aan welke wijzers van de klok kun je draaien om kansengelijkheid te bevorderen?

Marjolein Ploegman is onderwijs- en organisatiedeskundige. Ook was ze oprichter en voormalig directeur/ bestuurder van De School in Zandvoort. Een school die vijftig weken per jaar hele dagen open is en op initiatief van Marjolein Ploegman experimenteerde met flexibele en ruime schooltijden.

Het bericht Wat hebben kansenongelijkheid en tijd met elkaar te maken? verscheen eerst op Tjipcast.

De zon schijnt uitbundig en iedereen is weer terug van vakantie. De scholen zijn begonnen! De tent is opgeborgen, de vouwwagen terug in de stalling en de koffers opgeruimd. Dit jaar was er zeker geen sprake van komkommertijd op het gebied van onderwijsnieuws. We hebben het belangrijkste nieuws weer keurig op een rij gezet!

Alle onderwerpen die voorbijkwamen deze maand:

Indonesische prins bezoekt middelbare school in Bladel –  Nieuw leesoffensief een succes? – Gebruik laptop op veel scholen verplicht, lang niet elke ouder kan dat betalen – Lerarentekort onoplosbaar? – Ex-juf gaat voor unschooling – Vrijwillig dienjaar is groot succes –  Hbo’ers en wo’ers zijn andere mensen – Vooral onderwijs bepaalt groei productiviteit – Steeds meer vakantiegangers ziek door hitte, schoolvakanties zullen moeten opschuiven – Ierland klom naar de top van het leesonderwijs. Wat kan Nederland daarvan leren? – Krimp in het hbo zorgt voor ontslagen.

Deze podcast is ook te vinden via een nieuw kanaal: Top 10 onderwijsnieuws. Maar je kunt natuurlijk ook hier blijven luisteren. Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Het bericht Zomervakantie onderwijsnieuws verscheen eerst op Tjipcast.

In deze aflevering staat het bestuurlijk leidinggeven aan een schoolorganisatie centraal. Veel scholen in Nederland vallen immers onder een vorm van bestuur. Maar het valt mij op dat niet iedereen op de hoogte is wat een bestuurder nu precies ‘wel en niet doet’. Zo is een college van bestuur eindverantwoordelijk voor alle scholen. En is het de formele werkgever van alle medewerkers. Ook stelt het bestuur specifieke kaders vast. Maar hoe komen deze kaders tot stand? En hoe ziet een evaluatie proces eruit? Wanneer doe je iets samen en wanneer laat je het over aan de school zelf? Dit kan best complex zijn. Scholen zijn continue in beweging. Denk alleen al aan relatief nieuwe thema’s zoals burgerschap of inclusief onderwijs (voortkomend uit wetgeving). Of regionale vraagstukken zoals het lerarentekort of specifieke stedelijke kwesties zoals armoede en toegang tot sportfaciliteiten.

Onderlinge samenwerking is hiermee een belangrijke kwestie voor een bestuurder. Successen delen, leren van elkaar en gezamenlijkheid nastreven bijvoorbeeld bij stages, verbetertrajecten of wanneer er een samenwerking met partners wordt aangegaan. In deze podcast probeer ik te expliciteren hoe je leiding geeft aan dit soort leerprocessen. Hoe bouw je aan een lerende schoolorganisatie? Welke voorwaarden schep je vooraf en welke ontwikkel je gaande weg? Wat moet een bestuurder ‘goed kunnen’? Over deze vragen praat ik uitgebreid met bestuurder Anko van Hoepen.

Anko van Hoepen is bestuursvoorzitter van SPO Utrecht. SPO Utrecht is een bestuur van 38 openbare scholen in de stad Utrecht. Er werken hier meer dan 1.000 onderwijsprofessionals. Anko was hiervoor leerkracht, intern begeleider, schooldirecteur en bestuurder. En hij heeft in het algemeen bestuur van de PO-raad gezeten en werd daarna vicevoorzitter van deze brancheorganisatie. Anko is naast voorzitter van SPO Utrecht ook zeer actief. Een paar highlights: Lid Raad van Toezicht van Jantje Beton, lid raad van advies van Juverta (groen blauw beroepsonderwijs) en voorzitter van de raad van toezicht van Sport Utrecht.

Ik ben geïnspireerd door het recente boek Bestuurlijk leiding geven aan lerende scholen. Zowel Anko en ik hebben het boek vooraf gelezen en ik heb er enkele dilemma’s en vragen uit gedistilleerd. Veel luisterplezier!

Het bericht Hoe geef je bestuurlijk leiding aan lerende scholen? verscheen eerst op Tjipcast.

Kindcentrum De Driehoek in Hilvarenbeek werd afgelopen jaar klassewerkplek. Het schoolteam is ingericht als professionele leergemeenschap. Er wordt veel aandacht besteed aan samen beter worden in je vak. Door het onderwijs in te richten in leerteams slagen ze erin de opbrengsten structureel te verbeteren en tegelijkertijd flinke stappen te zetten in het werkplezier. In deze podcast staan we uitgebreid stil bij de aanpak, werkwijze en dagelijkse routines van kindcentrum De Driehoek. Thema’s die we bespreken zijn:

Deze aflevering maak ik samen met Klassewerkplek. Dit jaar brengen we samen scholen in kaart die erin slagen werk te maken van werkgeluk in het onderwijs en het predicaat Klassewerkplek dragen. We leggen de relatie met kwaliteit, samenwerken en hoge verwachtingen naar leerlingen! Kijk voor meer informatie op www.klassewerkplek.nl

Meer over mijn gasten aan tafel:

Check zeker ook mijn eerdere gesprek met Marcel Huijgens over high performance onderwijs!

Het bericht Wanneer ben je als school een professionele leergemeenschap? verscheen eerst op Tjipcast.

Digitalisering is niet meer weg te denken in ons onderwijs. Toch is de voorspelde radicale revolutie uitgebleven. Er is meer en meer aandacht voor krachtige didactiek gekoppeld aan wetenschappelijke inzichten over hoe leren werkt. Dit vraagt om een kritische herbezinning van de rol die digitalisering kan spelen in de klas. De didactiek bepaalt de ICT tool en niet andersom. De auteurs van het recent verschenen boek Wijze lessen, digitale didactiek hebben de meest recente inzichten rondom leren, digitalisering op een zeer prettige manier uitgewerkt in 12 bouwstenen.

Twee van de auteurs, Mitte Schroeven en Wouter Buelens bezochten eind mei de studio om het boek te bespreken. Ze houden een onderbouwd en gepassioneerd betoog voor een digitale evolutie! Een zeer toepasbaar perspectief voor iedereen die onderbouwd digitale keuzes in het klaslokaal wil maken om het leren te bevorderen. Het boek is gratis (!) te downloaden via deze link en te bestellen via de boekhandel. Veel luisterplezier!

Het bericht Is het tijd voor een digitale (r)evolutie in het onderwijs? verscheen eerst op Tjipcast.

We trappen het nieuwe schooljaar af met een zeer toepasbare podcast voor docenten en leerlingen van het vmbo! We gaan het hebben over het profielwerkstuk. Voor leerlingen en soms ook docenten kan dit best een uitdaging zijn. Welke onderwerpen zijn geschikt? Welke structuur bied je leerlingen, hoe geef je feedback aan en hoe werk je met bronnen? Deze podcast geeft docenten en begeleiders praktische handvatten te geven voor de begeleiding, van start tot finish. Maar de podcast is ook voor leerlingen erg handig, want na het luisteren kun je direct aan de slag en weet je waar het profielwerkstuk aan dient te voldoen.

Ik ga in gesprek met Perla Jap Sam, docent Engels en coach op het vmbo van het Lucent College in Hilversum. Ook coördineert ze het profielwerkstuk voor eindexamenleerlingen. En te gast is Amira Achbari. Ze maakte vorig schooljaar jaar haar profielwerkstuk over discriminatie. De volgende onderwerpen komen aanbod in deze Tjipcast short:

Deze aflevering maak ik in samenwerking met Beeld en Geluid onderwijs en School TV!  Wist je dat beeld en geluid één van de grootste archieven ter wereld als het gaat om media beheert? Denk aan radio- en televisieprogramma’s, videogames, prentjes, gifjes, websites en nog veel meer! Neem eens een kijkje op www.beeldengeluid.nl/onderwijs. Je kunt als docent een gratis account krijgen via je school!

Het bericht Tjipcast short: Aan de slag met het vmbo profielwerkstuk verscheen eerst op Tjipcast.