De huidige bekwaamheidseisen voor leraren dateren uit 2017. Hierin staat wat leraren moeten weten en kunnen. Als je de tekst leest valt het direct op dat het nogal vaag is. En bovendien is er de laatste jaren veel meer aandacht gekomen voor de wetenschappelijke onderbouwing van didactiek en pedagogiek in de klas. En het werkveld spreekt zich ook explicieter uit over de kwaliteit, opbouw en inhoud van lerarenopleidingen. Er is teveel ‘verschil’ (of positief gezegd: keuze). De bekwaamheidseisen voor leraren dienen elke zes wettelijk te worden herzien. Wat gaat er uitkomen? Hoe is er te werk gegaan en wat kunnen we (niet) verwachten?

Ik ga hierover in gesprek met Dorien Zevenbergen. Projectleider voor de herijking van de bekwaamheidseisen. Ze is leraar filosofie en co-auteur van het boek De sluipende crisis: waarom het onderwijs niet beter wordt. En aan tafel zit Hannah Bijlsma, lid van de denktank van leraren in de herijking van de bekwaamheidseisen. Hannah is leraar in het basisonderwijs en onderzoeker aan de Radboud Universiteit. Ze is ook Senior Inhoudelijk Expert op het gebied van leraren en lerarenopleidingen bij het Nationaal Regieorgaan voor Onderwijsonderzoek en auteur van diverse onderwijspublicaties.

We gaan in gesprek over de aanpak, werkwijze en aanleiding van de herijking. We het gesprek op langs vier gebieden: inhoud, didactiek, pedagogiek en de professionele bekwaamheid. Ook bespreken we de rol van de wetenschappelijke denktank die in dit project is gepositioneerd.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door: Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee! En: Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Het bericht Wat maakt iemand een leraar? verscheen eerst op Tjipcast.

In deze aflevering spreek ik Milio van de Kamp. Milio is socioloog en werkzaam als universitair hoofddocent aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is bekend geworden met zijn boek: Misschien moet je iets lager mikken. Een indrukwekkend verhaal over zijn jeugd waarin hij opgroeide in armoede. Het leest als een unieke, persoonlijke, pijnlijke en confronterende blik op maatschappelijke ongelijkheid en kreeg lovende kritieken. In deze podcast praat ik uitgebreid met Milio over veerkracht, in beweging komen en het leren nemen van regie. We bespreken complexe thema’s zoals schaamte, onvermogen, hoop en het belang van vriendschap. We doen dit door regelmatig passages uit zijn boek te bespreken. 

Deze podcast maakt onderdeel uit van het congres De professional Centraal, georganiseerd door het SBCM. SBCM is er voor mensen die een steuntje in de rug nodig hebben om aan passend werk te komen en te blijven. SBCM streeft ernaar dat iedereen een passende en zo regulier mogelijke, betaalde baan heeft. Een baan die kansen en vooruitzichten biedt.

Het bericht Hoe kom je in beweging? verscheen eerst op Tjipcast.

Vrouwen leiden een team vaak anders dan mannen. In het algemeen kunnen vrouwen beter omgaan met feedback en houden ze gemakkelijker het grotere doel voor ogen, zonder dat hun eigen ego in de weg staat. Maar vrouwen zijn nog steeds ondervertegenwoordigd in besturen en leidinggevende posities. Gelukkig zien we steeds meer vrouwelijke leiders, maar dat is niet vanzelf gegaan. Lange tijd werd leiderschap vooral geassocieerd met mannelijke eigenschappen zoals daadkracht, snelle besluitvorming, bescherming en dominantie over anderen. Daardoor kregen competitiedrang en ego-gedreven leiderschap vaak de overhand. Vrouwen hebben echter een andere manier van leidinggeven, aldus mijn gasten in de studio. Ze luisteren beter, zijn minder gefocust op persoonlijk succes en stellen de ontwikkeling van het team centraal. Het is dan ook hoog tijd om hier uitgebreider over te praten! Wat kunnen mannen bijvoorbeeld van vrouwelijke leiders leren?

In deze aflevering praat ik hierover met Marike Venema, directeur van openbare basisschool de Brederoschool in Groningen. En Marie-Antoinette Hubers, Europe Regional Director van DKG. International Society for woman educators. We blikken terug op hoe vrouwen de afgelopen jaren langzaam meer leidinggevende posities gingen bekleden en wat dit van vrouwelijke professionals vroeg. Ook bespreken we hoe nu wordt gekeken naar vrouwelijk- en mannelijk leiderschap. Is de vrouwelijke emancipatie voltooid? Aan de hand van persoonlijke voorbeelden uit de dagelijkse praktijk gaan we over deze thema’s in gesprek. Hier is link naar de Delta Kappa Gamma Society (in het Engels). En de link naar de Nederlandse DKG vereniging.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Het bericht Is het tijd voor meer vrouwelijk leiderschap? verscheen eerst op Tjipcast.

In de afgelopen jaren is er veel energie gestoken om zoveel mogelijk jongeren de kans te geven om te studeren op een hogeschool of universiteit. Tegelijkertijd neemt het aantal mbo studenten structureel af. Terwijl we schreeuwen om professionals die aan de slag kunnen om het toenemende woningtekort, de vraagstukken op het gebied van duurzaamheid of de tekorten in de zorg aan te pakken. Juist het mbo is hierin van cruciaal belang! Helaas krijgen mbo’ers niet dezelfde kansen als professionals met een hoger diploma. Ze verdienen minder, zijn minder vertegenwoordigd in bestuurlijke functies (ook in de politiek) en krijgen minder waardering. Wat is er aan de hand? En waarom zijn we zo gefixeerd op het hoger onderwijs?

Bovenstaande aandacht voor ‘hoger onderwijs’ leidt tot een splitsing in ons denken over school, leren en opleiden. Hoog is beter. En het is mbo, dat is vooral voor kinderen die met hun met hun handen willen werken en ‘praktisch’ zijn. Bijkomend effect is dat er vaak op docenten in het mbo wordt neergekeken. Mijn gast Karim Amghar schreef hier een fel pleidooi over: Maar dat begrijp jij toch niet. In deze podcast gaan we in gesprek over zijn nieuwe boek, zijn drijfveren en argumentatie om het mbo te herwaarderen. Maar dit gaat verder dan opnieuw labeltjes plakken, het vraagt ook om kritische reflectie van onze politiek, bestuurders en opleidingen in Nederland. Karim werkt ook een aantal concrete suggesties uit waarvan we er enkele bespreken.

Het nieuwe boek van Karim Maar dat begrijp jij toch niet is uitgegeven door De Correspondent. Eerder maakte hij twee prachtige documentaires over onderwijs: Karim pakt zijn kans en De Maastrichtse droom over basisschool El Habib.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Het bericht Onderschatten we het mbo? verscheen eerst op Tjipcast.

Wie maakt zich vandaag de dag niet druk over opvoeding en onderwijs? Tal van organisaties, instellingen, partners, overheidsinitiatieven zijn er dagelijks druk mee. En wat valt op? Het gaat vaak over de pedagogische basis. Maar wat is de pedagogische basis nu eigenlijk? En zijn we ongemerkt niet vooral druk bezig om het onderwijs te overbelasten met nieuwe plannetjes en ideeën? Kan het slimmer, beter en krachtiger? Over dit soort vragen praat ik met Bert Wienen. Oprichter van het instituut voor inclusief onderwijs. Hij is wetenschapper, adviseur voor scholen, gemeenten en jeugdhulp. En schreef eerder het zeer goed ontvangen onderwijsboek Van individueel naar inclusief onderwijs. Zijn tweede boek is een vervolg en verdieping hierop en gaat in op de vraag hoe organisaties samen kunnen optrekken om sterke leeromgevingen voor kinderen te ontwikkelen en te bestendigen.

Meer weten over opvoeding en onderwijs? Bezoek deze site over het pedagogisch perspectief eens!

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

Het bericht Hoe laten we de pedagogische basis met rust? verscheen eerst op Tjipcast.

We hebben al best wat mooie dagen met zon gehad! Eindelijk! We nemen het onderwijsnieuws door van deze maand. Tjip is de draad kwijt met de voorjaarsvakantie. Hoe zit het nou in het Zuiden nu het ook carnaval is? En gaat iedereen tegenwoordig met vakantie? Peter komt alvast in de leerstand door een VR bril op te zetten.

Nieuwsberichten die voorbijkomen in deze aflevering: Schooladviezen te hoog, te weinig kinderen naar het praktijkonderwijs – Nucleair onderwijs, leerzaam en leuk – Hoera! Meer studenten kiezen voor de pabo! – Moeders doen een mbo-opleiding onder schooltijd van hun kind – Ontslagronde op de Open Universiteit – Gymnasia in zwaar weer – De doorstroomtoets, a never ending story? – Leerlingen mogen niet bidden op school en Leraren trainen met een VR-bril hoe om te gaan met agressie.

Tips of ideeën voor de volgende uitzending? We horen het graag!

Het bericht Onderwijsnieuws: februari verscheen eerst op Tjipcast.

Goed kunnen schrijven is een belangrijke voorwaarde om te kunnen leren op school. Gek genoeg is er relatief weinig aandacht voor handschriftonderwijs. De digitalisering in het primair onderwijs heeft hier ook niet aan bijdragen. Uit de praktijk komen wel duidelijke signalen naar voren dat leerlingen steeds slechter schrijven. Dit is problematisch want een goed handschrift is belangrijk als het gaat om leren lezen, spellen, rekenen en de opbouw van algemene kennis. Leerlingen die niet leesbaar, vlot en prettig kunnen schrijven ondervinden daar ook nadelen op de de middelbare school. Hoe kan het dat er dan zo weinig bekend is over het handschrift curriculum? En waarom bestaan er inmiddels zoveel misvattingen over leren schrijven? We bespreken vanaf de kleuterklas tot en met groep acht hoe het handschriftcurriculum op te bouwen. Welke lettervormgeving leidend bijvoorbeeld dient te zijn en wat vraagt dit van de leerkracht die voor de klas staat. Hoe begin je in de kleuterklas? Wat doe je wel en niet? En we brengen in kaart welke algemene basis noodzakelijk is voor leerkrachten om goed handschriftonderwijs te kunnen geven zodat iedere leerling correct leert schrijven.

Mijn gast Freek Turlings schreef samen met Sanne Kuster een fantastisch boek over leren schrijven op school: Effectief handschriftonderwijs op de basisschool. Volgens Freek en Sanne hebben handschriftproblemen veel minder te maken met motorische problemen (wat vaak gedacht wordt), maar zijn ze het gevolg van tekortschietende instructie. Het goede nieuws is dus wel: ieder kind kan goed leren schrijven! In deze podcast bespreken we ook diverse voorbeelden uit de klas. Deze zijn te bekijken met beeld op YouTube of hieronder te vinden en te downloaden.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door:

Klassewerkplek. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Wetenswaardig. Wil jij thematisch onderwijs realiseren, op basis van directe instructie, rijke teksten, en ook nog eens volledig kerndoel dekkend zijn? Wetenswaardig is een compleet uitgewerkte lesmethode voor leraren in het primair onderwijs. Nieuwsgierig? Kijk op www.wetenswaardig.nl voor meer informatie!

De voorbeelden die Freek bespreekt zijn hieronder te vinden.

Het bericht Hoe leren leerlingen goed schrijven op de basisschool? verscheen eerst op Tjipcast.

In deze aflevering praat ik met Martin Bootsma over zijn nieuwste boek Brieven aan Miyo, over het lezen van de klassieken met kinderen. Dit boek is een bundeling van brieven die Martin schrijft aan zijn stagiaire (Miyo). Hierin deelt hij zijn passie en liefde voor literatuur. De vraag ‘Moet een leraar lezen?’ is volmondig met ja te beantwoorden. Maar achter dit antwoord gaat een veel diepere uitleg schuil die vaak onbesproken blijft in de hedendaagse discussies over lezen op school. Goede literatuur is een manier om kennis te maken met universele levensvragen. Denk aan de zoektocht naar geluk, liefde, omgaan met lijden, tegenslag en persoonlijke groei. Klassieke verhalen bieden een unieke mogelijk om met elkaar in gesprek te gaan op een dieper niveau en geeft daarmee inkleuring aan ons dagelijks leven. En dat kan juist ook met kinderen! Aan de hand van anekdotes, passages, meegenomen favoriete boeken en dagelijkse ervaringen in de klas bespreken we hoe het belang van het lezen van literatuur met kinderen.

Meer over Martin Bootsma:

Martin is bijna 30 jaar leraar in het basisonderwijs. Hij was in 2011 leraar van het Jaar in het primair onderwijs en van 2011-2014 lid van de jury Excellente Scholen. Martin is medeoprichter, teamleider en leraar van de Alan Turingschool te Amsterdam. Daarnaast schrijft hij over leesonderwijs, geeft hij lezingen en biedt hij scholen begeleiding bij curriculumontwerp, Close Reading en het invoeren van de Enigma-aanpak. Hij schreef samen met Eva Naaijkens de boeken: En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven (voor po en vo), de school als werkplaats en Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs. 

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Het bericht Moet een leraar lezen? verscheen eerst op Tjipcast.

Bart Niemeijer heeft als docent wiskunde een eigenwijze blik op onderwijs. Volgens wordt er teveel nadruk gelegd op de resultaten van leerlingen. Deze druk staat persoonlijke ontwikkeling en groei in de weg. En leidt tot een nieuw soort ‘strijd in de klas’. Maar er is nog een groot nadeel aan deze prestatiedruk: Het maakt dat docenten zich niet makkelijk kwetsbaar durven op te stellen, zichzelf ‘vergeten’ en daarmee het relationele aspect van doceren uit het oog verliezen. Ik ga over deze redenering in gesprek met Bart. Naast wiskunde doceren is Bart technasium docent en auteur van het boek Ieder kind wil slagen. Een eigenwijze blik op het middelbaar onderwijs.

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Het bericht Wat als ieder kind wil slagen? verscheen eerst op Tjipcast.

In de afgelopen maanden ontving ik steeds vaker vragen van leerkrachten over het lesgeven aan kinderen die de Nederlandse taal nog niet (goed) beheersen. Denk hierbij aan nieuwkomers en vluchtelingen die naar Nederland komen. Het werd hoog tijd om hier een speciale aflevering aan te wijden. In deze aflevering praat ik met Judith van de Vooren en Hanna Kuijs. We behandelen verschillende vraagstukken: Hoe kun je de woordenschat van deze leerlingen versterken? Hoe ga je om met toetsen en vakken zoals wereldoriëntatie? En wat is de rol van het gebruik van de moedertaal tijdens de les? We delen concrete handvatten waarmee onderwijsteams meteen aan de slag kunnen.

Meer over mijn gasten aan tafel:

Judith geeft sinds 1995 les aan nieuwkomers als ook in het asielzoekers onderwijs. Judith is momenteel directeur bij Onderwijs Opvang Emmen van AZC school Hesselanden en het expertisecentrum anderstaligen in Emmen.

Hanna Kuijs is leerkracht op de Kameleon (ook aan nieuwkomers) in Rotterdam-Zuid en initiatiefnemer van kleurrijke taal, voor advies en scholing voor collega’s die meertalige kinderen in de klas hebben.

Boeken en artikelen die voorbijkwamen in de podcast:

Meertalige leerlingen ondersteunen in het leesonderwijs 

Talenbewust lesgeven, aan de slag met talige diversiteit in het basisonderwijs

Samenleren op een superdiverse school

Ruimte voor nieuwe talenten

Scaffolding language, scaffolding learning

Hoe voer je taalgesprekken in de klas?

Inclusieve didactiek

Het LOWAN is een mooie online vindplaats als het gaat om het bieden van ondersteuning voor onderwijs aan nieuwkomers. Ze organiseren ook bijeenkomsten gericht op het primair- en voortgezet onderwijs!

Tjipcast wordt mede mogelijk gemaakt door Klassewerkplek. Klassewerkplek biedt onderwijsinstellingen een evidence-informed instrument voor werkgeluk, talentbehoud en verzuimreductie. Wetenschappelijke studies tonen aan dat gelukkige leerkrachten meer betrokken zijn, minder verzuimen en effectiever lesgeven, wat de onderwijskwaliteit verbetert en de werkdruk vermindert. Wil je meer weten over hoe zo’n gelukkige werkplek eruit kan zien? Check dan snel www.klassewerkplek.nl en doe mee!

Het bericht Hoe geef je goed les aan nieuwkomers in het onderwijs? verscheen eerst op Tjipcast.