Narodowe Centrum Kultury opublikowało komunikat z najnowszych badań dotyczących relacji między uczestnictwem w kulturze a życiem towarzyskim Polaków. O tym, jak spędzamy czas wolny, w rozmowie z Katarzyną Sanocką opowiadają Antoni Głowacki i Aleksandra Skrzypińska z Działu Badań i Analiz NCK.

Wyniki pokazują, że aktywność kulturalna nie tylko wzbogaca codzienność, ale także sprzyja budowaniu więzi społecznych. Osoby regularnie uczestniczące w wydarzeniach kulturalnych częściej deklarują silniejsze relacje z rodziną i znajomymi, a także większe zaangażowanie w życie lokalnych społeczności.

Kultura łączy, a ponadto – im więcej kultury w życiu, tym więcej bliskości i zaangażowania. Badanie wskazuje, że kultura pełni istotną rolę integracyjną – zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym. Komunikat podkreśla również znaczenie dostępności oferty kulturalnej oraz jej wpływ na jakość życia.

Zachęcamy do zapoznania się z pełnym materiałem na stronie NCK, a także do wysłuchania najnowszego odcinka Audycji Kulturalnych.

Artykuł Kultura a życie towarzyskie pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Salony, gabinety, buduary, jadalnie czy dziecięce pokoje w twórczości polskich artystów od biedermeieru do współczesności – to główny motyw najnowszej wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Na ekspozycji znalazło się ponad 130 obrazów stworzonych przez ok. 200 lat, wśród nich prace Aleksandra Gierymskiego, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Czapskiego czy Wilhelma Sasnala.

Kuratorki wystawy zapraszają widzów odwiedzających wystawę „Ukryte znaczenia. Motyw wnętrz w sztuce polskiej od XIX do XXI wieku”, do… przestrojenia uwagi. Proponują, by zamiast skupiać się na pierwszym planie obrazu, skoncentrować uwagę na jego tle. Pozwala to odkryć ukryte dotąd przed naszym wzrokiem sensy i znaczenia.

Takim właśnie tłem najczęściej są dla nas wnętrza, które artyści „uczłowieczają”, przez co stają się metaforą duszy.

Z kolei biedermeier ukazuje przemiany społeczne, co widać świetnie chociażby na obrazach Leona Wyczółkowskiego czy Aleksandra Gierymskiego. Okres nowoczesności XX wieku jest reprezentowany przez obrazy Józefa Czapskiego czy Tytusa Czyżewskiego, a wystawę wieńczą prace współczesne m.in. Wilhelma Sasnala czy Jerzego Nowosielskiego.

Kuratorkami ekspozycji są dr Maria Gołąb oraz dr Agnieszka Skalska. Wystawę „Ukryte znaczenia. Motyw wnętrz w sztuce polskiej od XIX do XXI wieku” można oglądać w Muzeum Narodowym w Poznaniu do 18 stycznia 2026 r.

O wystawie w Audycjach Kulturalnych opowiedziała dr Agnieszka Skalska.

Artykuł Ukryte znaczenia. Motyw wnętrz w sztuce polskiej od XIX do XXI wieku pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Po raz pierwszy w Polsce i Europie można zobaczyć projekty autorstwa Jerzego Zalszupina – Polaka, który stał się ikoną brazylijskiej architektury i designu. „Warszawa – São Paulo – Warszawa” to okazja, by poznać jego niezwykłą biografię, warsztat twórczy oraz zobaczyć oryginalne projekty.

Jerzy Zalszupin urodził się w Warszawie w 1922 roku. Pochodził z żydowskiej rodziny. W 1939 roku schronił się w Rumunii, gdzie ukończył studia architektoniczne na uczelni w Bukareszcie. Następnie wyjechał do Francji, a na stałe osiadł w São Paulo – nowoczesnym, tętniącym energią brazylijskim mieście. Już po dwóch latach otworzył własne studio i manufakturę mebli „L’Atelier”, gdzie opanował techniki gięcia i modelowania egzotycznych gatunków drewna. Dzięki oryginalnemu wzornictwu oraz doskonałej jakości wykonania, jego projekty szybko zyskały uznanie, czyniąc go jedną z czołowych postaci tzw. „złotego wieku” brazylijskiego designu i architektury.

Jako architekt brał również udział w projektowaniu obiektów użyteczności publicznej, biurowców i kompleksów mieszkaniowych.

Na ekspozycji „Warszawa – São Paulo – Warszawa”  można podziwiać około trzydziestu obiektów, w tym ikoniczny, pierwszy fotel Dinamarques, stolik Petalas czy wózek do herbaty, który inspirowany jest wspomnieniami z dzieciństwa w Polsce. Pokazane zostały również projekty architektoniczne, oryginalne szkice, fotografie oraz dokumenty.

Wystawa „Warszawa – Sao Paulo – Warszawa” jest czynna w Willi Gawrońskich w Warszawie do 19 października 2025 r. W Audycjach Kulturalnych opowiedziała o niej Basia Czyżewska, reprezentująca Fundację Visteria.

Zdjęcia: Fundacja Visteria.

Artykuł Jerzy Zalszupin – ikona brazylijskiego modernizmu pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

1 października  już po raz siódmy będziemy świętować Dzień Polskiej Muzyki. To kampania społeczna, która ma promować rodzimą muzykę i zwiększać naszą świadomość na temat znaczenia muzyki dla rozwoju polskiej kultury i gospodarki.

Jak pokazują dane Związku Producentów Audio-Video, Polacy kochają polską muzykę – słuchamy jej coraz więcej w streamingu, radiu, na koncertach, ale także na płytach, m.in. winylowych. Wzrost zainteresowania Polaków muzyką w pierwszej połowie tego roku pozwolił na awans Polski w rankingu największych rynków muzycznych świata z 18 na 16 pozycję.

Osią kampanii są rozgłośnie radiowe i telewizje muzyczne, w których przez cały dzień będzie można usłyszeć znacznie więcej polskiej muzyki niż zwykle, a w wybranych stacjach przez cały dzień. Kulminacyjnym punktem akcji jest symboliczna wspólna godzina z tylko polską muzyką, na antenach ponad 100 stacji wspierających kampanię, która tradycyjnie zabrzmi od godziny 10.00 do 11.00.

W Dzień Polskiej Muzyki włączają się także serwisy streamingowe, bileterie, muzyczne muzea czy sklepy muzyczne, które przygotowały specjalne promocje i wydarzenia dla fanów muzyki.

W ramach Dnia Polskiej Muzyki odbędzie się także konferencja branżowa, poświęcona m.in. promocji muzyki poprzez radio, podcasty, streaming i social media oraz kondycji i wyzwaniom rozwojowym polskiego sektora muzyki oraz miastom muzyki.

W Audycjach Kulturalnych rozmawialiśmy z Anną Ceynową, organizatorką kampanii.

Artykuł Dzień Polskiej Muzyki czyli Muzyka łączy WSZYSTKICH! pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Najnowsza wystawa w Muzeum Karykatury przypomina historię komiksu “Warszawa w roku 2025” opublikowanego równo sto lat temu we Lwowie. Na ekspozycji jest on zestawiony z twórczością współczesnych artystów komiksu, rysunku satyrycznego i ilustracji.

Dokładnie 100 lat temu Benedykt Hertz i Aleksander Świdwiński stworzyli komiks „Warszawa w roku 2025”, który był publikowany na łamach czasopisma “Szczutek” we Lwowie. Główni bohaterowie (małżeństwo) postanawiają uciec przed swoimi problemami. W tym celu zażywają substancję, dzięki której zapadają w sen na sto lat i budzą się w Warszawie w 2025 r. Jakie było ówczesne wyobrażenie na temat przyszłości stolicy?

Można się tego dowiedzieć odwiedzając Muzeum Karykatury i wystawę “Warszawa w roku 2025”. Obok analizy komiksu Hertza i Świdwińskiego, można zobaczyć prace z kolekcji muzealnej, w tym rysunku Ha-Gi, Andrzeja Czeczota czy Szymona Koblińskiego, a także oryginały twórców średniego i młodego pokolenia, w tym między innymi: Edyty Kranc, Krzysztofa Gawronkiewicza, Jacka Świdzińskiego, Jakuba Topora, Beaty Pytko, Marcina Podolca i Anny Krztoń.

Zwiedzający mogą też współtworzyć ekspozycję i zaproponować swoje prace opowiadające wizje przyszłości.

Wystawa „Warszawa w roku 2025” jest dostępna w siedzibie Muzeum Karykatury przy ul. Koziej 11 w Warszawie do 12 października.

Jej kuratorami są Michał Rzecznik oraz Michał Olech, który przyjął zaproszenie do Audycji Kulturalnych i opowiedział o ekspozycji.

Grafika: Antoni Chodorowski, Warszawa 1974, 1980, 2000, brak daty powstania, z archiwum Muzeum Karykatury

Artykuł Jak sto lat temu wyobrażano sobie przyszłość stolicy? pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

6 września w całej Polsce czytane były poezje Jana Kochanowskiego. Wszystko to z okazji Narodowego Czytania, które w tym roku poświęcone było Mistrzowi z Czarnolasu.

Podczas centralnego wydarzenia w Ogrodzie Saskim w Warszawie, które uświetniła para prezydencka, oprócz lektury wybranych tekstów poety, zabrzmiała też muzyka zespołu Bastarda, a kilka wierszy zinterpretowała Monodia Polska Adama Struga wraz z Filipem Wiką. W zeszłym roku koncert Monodii Polskiej „Prolog: Kochanowski” miął premierę w ramach Festiwalu Eufonie.

Jan Kochanowski zaliczany jest do grona najwybitniejszych polskich poetów i największych twórców europejskich epoki renesansu. Urodził się w 1530 roku w Sycynie pod Zwoleniem. Studiował w Akademii Krakowskiej i na uniwersytecie w Padwie, w młodości podróżował po Europie. W 1559 roku powrócił do kraju i przyjął służbę dworzanina na dworach magnackich oraz na dworze królewskim. Kilkanaście lat później osiadł na stałe w dziedzicznym majątku w Czarnolesie, poświęcając się pracy pisarskiej. W tym okresie kontynuował pisanie pieśni i fraszek. Po śmierci ukochanej córki, Urszulki, opublikował cykl Trenów – arcydzieło literatury staropolskiej. Kochanowski zmarł nagle w 1584 roku w czasie obrad sejmu w Lublinie, został pochowany w krypcie zwoleńskiego kościoła.

W związku z Narodowym Czytaniem zapraszamy do wysłuchania rozmowy z Krzysztofem Mrowcewiczem, profesorem Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie i Instytutu Badań Literackich PAN, która poświecona jest postaci Kochanowskiego oraz jego dorobkowi i współczesnemu znaczeniu.

Fot. Radek Zawadzki / Festiwal Eufonie 

Artykuł Jan Kochanowski: historyczny czy współczesny? pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Jest nazywana matką chrzestną polskiej tkaniny. Przede wszystkim jednak była jej ogromną miłośniczką, a zgłębianiu jej tajników poświęciła całe swoje życie. Eleonora Plutyńska została zapamiętana jako wybitna nauczycielka i akademiczka, pełna pasji obserwatorka oraz kobieta z wielką klasą. Jej historię można odkryć dzięki najnowszej książce Magdaleny Stopy.

Urodzona w Wiedniu córka „króla polskiej nafty” wychowywała się w Galicji, w domu wypełnionym dziełami sztuki, w tym tkaninami i kilimami. Mimo finansowego upadku rodziny, studiowała w Paryżu oraz w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych.

Sztuce tkackiej swoją książkę poświęciła Katarzyna Jasiołek, z którą rozmawiały Audycje Kulturalne.

Choć wychowała całe pokolenia wybitnych artystek, wystarczy wspomnieć chociażby Magdalenę Abakanowicz czy Jolantę Owidzką, to prawdziwe artystyczne spełnienie odnalazła na wsiach Podlasia i Polesia, gdzie obserwowała pracę lokalnych tkaczek oraz starając się ocalić od zapomnienia dawne techniki. Ów świat łączyła z rzeczywistością akademicką, przekonując do rezygnacji z przygotowywania skomplikowanych projektów „na papierze” na rzecz tkania intuicyjnego.

Książka „Eleonora Plutyńska. Wielka dama polskiej tkaniny” przybliża biografię artystki, jej trudne życiowe doświadczenia oraz życiową pasję. Była współtwórczynią spółdzielni „Ład”, sama również tkała. Jej „Rycerze” czy „Trójkąty” zdobywały międzynarodowe uznanie.

O Eleonorze Plutyńskiej rozmawiamy w Audycjach Kulturalnych z Magdaleną Stopą, historyczką sztuki, dziennikarką i autorką książek.

Zdjęcie: Wydawnictwo Marginesy.

Artykuł Eleonora Plutyńska: poszukuję tajemnicy zaginionego piękna pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Dekada wielkich piosenkarek i spektakularnych powrotów, narodzin rodzimej branży wydawniczej i rozkwitu piractwa – muzyczny krajobraz Polski czasów przełomu wziął pod lupę dziennikarz, Tomasz Lada.

Książka „Wszystko jak leci” powstała na bazie rozmów przeprowadzonych z producentami, wydawcami, dziennikarzami muzycznymi, krytykami i artystami, których działalność wywarła największy wpływ na kształt polskiego popu w latach 1990-2000.

Ich wspomnienia umożliwiają odkrycie kulis rodzimego przemysłu muzycznego – to historie początków sukcesu Kayah, De Mono, HEY, Edyty Bartosiewicz czy Justyny Steczkowskiej, ale także porażek, m.in. zespołu Just5. Rozmówcy Tomasza Lady opowiadają o tym, czego poszukiwali słuchacze i jaki był klucz, by do nich dotrzeć.

Ważny wątek stanowi rozmowa o roli mediów, także tych prywatnych, których dziennikarze decydowali o tym, którzy artyści będą mogli liczyć na wydanie płyty, a którzy nie.

W końcu, to także opowieść o nowej Polsce, potrzebie zmian i odcinaniu się od przeszłości.

O książce „Wszystko jak leci” opowiedział w Audycjach Kulturalnych jej autor, Tomasz Lada.

Zdjęcie: Wydawnictwo Czarne

Artykuł Marzenie o zmianie, czyli polski pop lat 1990-2000 pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Kameralna wystawa przybliża fenomen ceramiki produkowanej przez kilka dekad w niewielkiej Łysej Górze. Szkliwione naczynia fantazyjnie zdobione charakterystycznymi postaciami zwierząt i roślinami, w wielu domach służą do dziś. Ale domowe kredensy to nie jedyne miejsca w których można spotkać łysogórskie wyroby: ozdabiają one także ściany i elewacje w całym kraju, szczególnie w Małopolsce.

Spółdzielnia Pracy Przemysłu Ludowego i Artystycznego „Kamionka” zaczęła działać w Łysej Górze w 1947 r. i zrewolucjonizowała życie tej niewielkiej małopolskiej wsi. Początkowo produkowano cegły i donice, by z czasem zająć się artystyczną ceramiką, naczyniami, ozdobami a także projektowanymi płytami, które pokrywały elewacje m.in. dworców, kin czy kawiarni. Spółdzielnia była też zaangażowana w budowę Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej w Warszawie, dla której wyprodukowała kilkanaście tysięcy zdobnych kafelków.

Więcej o Bolesławie Książku, jednym z twórców sukcesu Łysej Góry, można dowiedzieć się czytając jego biografię – o której także rozmawialiśmy w Audycjach Kulturalnych.

Wystawa „Łysogórski Zwierzyniec” skupia się jednak na ceramice i prezentuje obiekty ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. To robione ręcznie i ręcznie zdobione talerze, miodowniki, dzbanki czy wazony, na których namalowano zwierzęta: swojskie kury i lisy a także egzotyczne żyrafy i eleganckie łabędzie.

O ekspozycji, spółdzielni z Łysej Góry a także „łysogórskim eksperymencie” opowiedziała w Audycjach Kulturalnych kuratorka wystawy, dr Bożena Kostuch, kustoszka i kuratorka Muzeum Narodowego w Krakowie.

Wystawę można oglądać do 28 września.

Zdjęcia dzięki uprzejmości Muzeum Narodowego w Krakowie/ fot. Natalia Gąsowska.

Artykuł „Łysogórski Zwierzyniec” w Muzeum Narodowym w Krakowie pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Co sprawia, że radio jest fascynujące i dlaczego to ostatnie romantyczne medium? O historii i fenomenie radia – temacie przewodnim najnowszego numeru kwartalnika Kultury Współczesnej – Katarzyna Sanocka rozmawia z dr Joanną Walewską-Choptiany, historyczką mediów z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Polska radiofonia obchodzi w tym roku swoje setne urodziny. Sam początek i powstanie radia jest bardzo enigmatyczne, bo większość archiwów została zniszczona podczas II Wojny Światowej. Znane są natomiast dwie daty, które wyznaczają narodziny radia: to przede wszystkim 1 lutego 1925 roku – dzień, w którym rozpoczęło się nadawanie próbnych audycji przez Polskie Towarzystwo Radiotechniczne. Druga data to 18 kwietnia 1926 roku, kiedy na fali 480 metrów po raz pierwszy odezwało się Polskie Radio: „Halo, halo! Tu Polskie Radio Warszawa”.

Radio było w swych początkach fenomenem, bo dawało możliwość porozumiewania się ludzi bez widzenia się na żywo. Można było nadawać treści i sygnały do nieokreślonej, ale przypuszczalnie bardzo dużej liczby osób. O tym, jak to medium zmieniło się przez sto lat istnienia i jaki był wpływ firmy Marconi Telegraph na rozwój radiofonii w Polsce, posłuchacie w najnowszym odcinku Audycji Kulturalnych.

Nowy numer kwartalnika Kultura Współczesna „Historie Radia” jest już dostępny w sprzedaży!

Artykuł Sto lat historii radia pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.