ครูบาอาจารย์ทำเหรียญทำอะไรแจก ก็เพื่อให้กำลังใจเราให้ภาวนา อย่าไปหลงงมงาย อยากได้วัตถุมงคลหลวงพ่อ ก็ไปหารูปมาสักรูปหนึ่ง หามาเอง แล้วก็ทุกวันตั้งสัจจะว่าจะภาวนา จะรักษาศีล แค่นั้นวิเศษแล้ว สิ่งที่จะคุ้มครองเราได้ ไม่ใช่เหรียญ ไม่ใช่วัตถุมงคล วัตถุมงคลไม่อยู่ในมงคล 38 ประการ ไม่มีหรอก สิ่งที่จะรักษาคุ้มครองเราคือธรรมะ ฉะนั้นรักษาศีลไว้ ปฏิบัติธรรมไว้ สิ่งนี้จะคุ้มครองเรา คุ้มครองจากอะไร จากความชั่วร้ายทั้งหลาย คุ้มครองจากความตกต่ำของจิตวิญญาณ แล้วจะพาเราไปสู่สันติสุข สันติก็คือพระนิพพาน พระนิพพานนั้นถ้าเราเข้าถึงก็มีแต่ความสุข เป็นบรมสุขที่แท้จริง หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 14 ธันวาคม 2567

ทำกรรมฐานอย่างหนึ่ง แล้วคอยรู้ทันความปรุงแต่งของจิต อย่างทำกรรมฐานไป หายใจไป พุทโธไป จิตหนีไปคิด เขาปรุงแต่งอะไร ปรุงแต่งอุทธัจจะ ความฟุ้งซ่าน รู้ว่าจิตฟุ้งซ่าน ไม่ต้องแก้ จิตฟุ้งซ่านรู้ว่าฟุ้งซ่าน อีกคนหนึ่ง ภาวนาหายใจไป พุทโธไป จิตหนีไปคิด ฟุ้งซ่าน แล้วรำคาญใจ ไม่ชอบเลย ทำไมมันฟุ้งนัก อยากให้มันหยุดคิด มันยังคิดอีก โมโหแล้ว มีกุกกุจจะ รำคาญใจ ให้รู้ว่ารำคาญ ไม่ต้องไปห้ามมัน รู้อย่างที่มันเป็น อย่าไปแต่งจิตให้มันดี ให้มันสุข ให้มันสงบ จิตเป็นอย่างไร รู้ว่าเป็นอย่างนั้น พวกปรุงแต่งจิตไม่มีอะไรมากหรอก ปรุงแต่งให้มันดี ให้มันสุข ให้มันสงบ อย่าไปแต่งมัน รู้อย่างที่มันเป็น แล้วเราจะเห็นจิตมันตกอยู่ใต้ไตรลักษณ์ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 7 ธันวาคม 2567

การเจริญสติในชีวิตประจำวันเป็นเรื่องสำคัญมากเลย หลวงปู่มั่นท่านเคยสอนว่า ทำสมาธิมากเนิ่นช้า คิดพิจารณามากฟุ้งซ่าน หัวใจสำคัญของการปฏิบัติคือการเจริญสติในชีวิตประจำวัน หัวใจอยู่ตรงนี้ เก่งเฉพาะตอนนั่งสมาธิตอนเดินจงกรมไม่ได้กินหรอก วันหนึ่งจะนั่งเท่าไรจะเดินเท่าไร เวลาส่วนใหญ่ถ้าภาวนาไม่เป็น โอกาสจะได้มรรคผลนิพพานยากเหลือเกิน หลวงพ่อภาวนาเจริญสติเป็นหลักเลย บางช่วงยังพลาดพลั้งไม่ยอมทำสมาธิ รู้สึกเสียเวลา ขี้เกียจทำสมาธิ พอหลายๆ วันเข้ากำลังสมาธิไม่พอ เดินปัญญาไม่ได้จริง เพราะฉะนั้นสมาธิก็ต้องทำ เวลาส่วนใหญ่ของหลวงพ่อ ใช้การเจริญสติในชีวิตประจำวัน เพราะหลวงปู่ดูลย์ท่านสอนหลวงพ่อมา ให้อ่านจิตตนเอง การเจริญสติในชีวิตประจำวันกับการอ่านจิตตนเอง มันมารวมเข้าด้วยกันได้ เราสามารถปฏิบัติในชีวิตธรรมดานี่ล่ะ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช บ้านจิตสบาย 24 พฤศจิกายน 2567

อดทน เป็นลูกศิษย์หลวงพ่อไม่มีคำว่าอดทนไปไม่รอด ไม่รอดจริงๆ หลวงพ่อเป็นคนที่อดทนมาก เรียนกับท่านพ่อลี ท่านให้ทำอานาปานสติ ทำทุกวัน ทำแล้วไม่รู้จะไปต่ออย่างไร ก็ยังทำอยู่อย่างนั้น 22 ปีก็ยังทำอยู่ พอมาเจอหลวงปู่ดูลย์ ท่านสอนให้ดูจิต หลวงพ่อดูทุกวัน ดูทั้งวันที่ดูได้ ตอนไหนดูไม่ได้ เห็นอยู่ 2 ตอน ตอนนอนหลับไม่ต้องดู ถ้าดูแล้วไม่หลับ กับตอนที่ทำงานที่ต้องคิด ถ้าไม่ใช่เวลานอนหลับไม่ใช่เวลาที่ทำงานที่ต้องคิด หลวงพ่อมีสติอ่านจิตใจตัวเองตลอดเลย นักปฏิบัติคือนักรบ สงครามครั้งนี้ไม่ใช่สงครามธรรมดา มันสงครามล้างชาติ ไม่ใช่สงครามล้างเผ่าพันธุ์ เป็นสงครามล้างชาติ คือล้างความเกิดไม่ให้เหลือต่อไป ฉะนั้นสงครามนี้สงครามใหญ่ อย่าทำอ่อนแอ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 8 ธันวาคม 2567

สิ่งที่สำคัญก็คือเรื่องของสติปัฏฐาน ถ้าเรารู้จักวิธีการปฏิบัติในสติปัฏฐาน อยู่ที่ไหนเราก็ทำของเราเอง ไม่ต้องยุ่งกับคนอื่น ไม่ต้องถามใคร สติปัฏฐานเป็นทางสายเดียวที่จะทำให้เราเข้าใจธรรมะ เข้าถึงความบริสุทธิ์หลุดพ้นได้ ไม่มีเส้นทางที่สอง สติปัฏฐานนั้นเราต้องพึ่งตัวเองเรียนรู้ตัวเอง อย่าหวังพึ่งคนอื่น อย่าหวังพึ่งกระทั่งครูบาอาจารย์ ต้องเดินด้วยตัวเองให้ได้ เราไปหาครูบาอาจารย์ ไปฟังวิธีปฏิบัติ รู้วิธีปฏิบัติแล้วต้องลงมือทำเอา อย่าทอดทิ้งการปฏิบัติ ให้ใจเราอยู่กับธรรมะ ธรรมะก็จะอยู่กับเรา ใจเราทิ้งธรรมะ ธรรมะก็ไม่อยู่กับเรา ไม่มีใครเป็นเพื่อนคู่ชีวิตเราได้ตลอดหรอก มีแต่ธรรมะเป็นเพื่อนคู่ชีวิตเราตลอด อยู่กับธรรมะจนวันตาย พระพุทธเจ้าตรัสรู้แล้วท่านบอกว่า ท่านมีธรรมะเป็นสรณะ ขนาดพระพุทธเจ้ายังเอาธรรมะเป็นสรณะเลย ไม่ใช่เอาคนนั้นคนนี้เป็นสรณะ ฉะนั้นพยายามพัฒนา รักษาศีล ทำสติปัฏฐานไป แล้วเราจะเข้าถึงธรรมะ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 5 ธันวาคม 67

สติที่แท้จริง ความหมายอันนี้คือสัมมาสติ ไม่ใช่สติธรรมดา สัมมาสติเกิดจากการเจริญสติปัฏฐาน ไม่มีวิธีอื่น ขั้นแรกเลยเราต้องมีวิหารธรรม วิหารธรรมแปลว่าเครื่องอยู่ของจิต ไม่ต้องหาว่าอันไหนเป็นวิหารธรรม ไม่ต้องคิดเอง พระพุทธเจ้ากำหนดไว้ให้แล้ว สอนไว้ให้แล้ว ในมหาสติปัฏฐานสูตรก็มี มหาสติปัฏฐาน เป็นชื่อพระสูตร สติปัฏฐานมีหลายสูตร ก็มีสติปัฏฐานย่อยๆ สติปัฏฐานเต็มภูมิเลยก็เรียกมหาสติปัฏฐาน วิธีฝึก เราจะต้องมีเครื่องอยู่ให้จิตอยู่ เครื่องอยู่ที่พระพุทธเจ้าท่านสอนไว้ อันแรกเลยเรื่องกาย อันที่สองเรื่องเวทนา คือความรู้สึกสุขทุกข์ อันที่สามเรื่องจิต อันนี้จิตที่เป็นกุศลอกุศลทั้งหลาย อีกอันหนึ่งคือธัมมานุปัสสนา อันนี้กว้างขวางมากเลย ยังไม่ต้องเรียนก็ได้ เบื้องต้นเอาของง่ายๆ เรียนเรื่องกาย เรื่องเวทนา เรื่องจิต พวกนี้ง่าย หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช วัดสวนสันติธรรม 23 พฤศจิกายน 2567